W5 3K herhaling Thema 4 Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 3

Herhaling

Planning

Thema regeling herhalen

Thema zintuigen herhalen

Wat zie je ? 

• wat proef je?

smaakzintuig

• Op de tong is het smaakzintuig
• Over de tong lopen groeven
• Hierin zitten smaakknopjes
• In de smaakknopjes zitten smaakzintuigcellen
• die herkennen: zoet, zuur, zout bitter en umami
  

Zenuwstelsel

Je hersenen ontvangen informatie van je zintuigen en verwerken deze informatie.

De informatie komt via de zenuwen bij de hersenen.

Hersenen + ruggenmerg + zenuwen noemen we het zenuwstelsel.

Grote hersenen + kleine Hersenen + hersenstam+ ruggenmerg noemen we centrale zenuwstelsel 

Zintuigen

De werking van het zenuwstelsel

Lees het stukje "de werking van het zenuwstelsel" in je boek. Probeer daarna voor jezelf uit te leggen wat er gebeurt in onderstaande afbeelding (klik om te vergroten). 

De docent kiest iemand uit om uitleg te geven voor de klas. 

Klik om de afbeelding te vergroten.

3 typen zenuwcellen

• Gevoelszenuwcellen: Van zintuigcellen naar centrale zenuwstelsel
• Bewegingszenuwcellen: Van centrale zenuwstelsel naar spier of klier
• Schakelcellen: verbinden de andere twee zenuwcellen 
  

De weg van impulsen

• Bewuste reactie: prikkel - zintuig- impuls- gevoelszenuwcel - schakelcel- grote hersenen- bewegingszenuwcel - spier/klier
  
• Reflex: prikkel - zintuig - impuls - gevoelszenuwcel - schakelcel - beweginszenuwcel - spier/klier (reflexboog).
  

Het ruggenmerg

• De zenuwen zijn verbonden met de hersenen door het ruggenmerg. 
• Het ruggenmerg loopt van je hersenstam tot aan je lendenwervels onderaan je rug.

Het ruggenmerg verbindt zenuwen met je hersenen

• Tussen twee wervels komt steeds aan elke kant een zenuw uit het ruggenmerg.
  
• Boven het ruggenmerg zit de hersenstam, die stuurt de impulsen naar de juiste plek

Het ruggenmerg

Ligging

Vlak bij het ruggenmerg splitsen de gemengde zenuwen in gevoels- en bewegingszenuwen.

• Bewegingszenuwen liggen aan de buikzijde
• Gevoelszenuwen liggen aan de rugzijde. Alle cellichamen van de gevoelszenuwcellen liggen bij elkaar in de zenuwknoop. (Je voelt bultjes op je rug)
  

Grijze  stof en witte stof

• De grijze stof bestaat uit: Cellichamen van schakelcellen en van bewegingscellen.
  
• In de witte stof (buitenkant) liggen veel uitlopers. De uitlopers geleiden impulsen van en naar de hersenen (omhoog en omlaag).

Om de uitlopers heen liggen isolerende laagjes die de witte kleur veroorzaken.

Zenuwcellen

1. Gevoelszenuwcel; leiden impulsen naar het centraal zenuwstelsel.
   
   
2. Bewegingszenuwcel; leiden de impulsen van het centraal zenuwstelsel naar spieren en/of klieren.
   
   
3. Schakelcel; leiden impulsen van gevoelszenuwcellen naar bewegingszenuwcellen.
   

Je kunt een reflexboog beschrijven. 

Reflex

• Impulsen gaan niet via de hersenen.
• Vaste, snelle, onbewuste reactie op een prikkel.

Voorbeeld: pupilreflex, kniepeesreflex, hete kraan.

Grote & kleine hersenen

• Bestaan uit twee helften
• Vooral de grote hersenen zijn sterk geplooid
• Het buitenste gedeelte noem je de hersenschors. Hierin ligt grijze stof. 
• In het binnenste gedeelte ligt witte stof.
  

Centraal zenuwstelsel

a. Bewust wording in de grote hersenen. In allerlei centra; bv. gezichtscentrum, gevoelscentrum, etc.

b. De kleine hersenen : alle bewegingen op elkaar afstemmen. Ze zorgen voor de coördinatie van alle bewegingen 

c. De hersenstam ligt in het verlengde van je ruggenmerg. Het geleidt impulsen van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen en omgekeerd. Zorgt voor basis taken: temperatuur, ademhaling, hartslag

Het zenuwstelsel verwerkt impulsen die afkomstig zijn van zintuigen

1. Juist
2. Onjuist

Het zenuwstelsel

• Het speelt een belangrijke rol bij het waarnemen & reageren en gedrag.
  
• Prikkels worden door zintuigen waargenomen.
  
• Zintuigen zetten prikkels om in impulsen.
• Impuls: elektrische signalen die door de zenuwen kunnen worden voort geleid.
  
• Het zenuwstelsel verwerkt impulsen en regelt de werking van spieren en klieren: gedrag
  

Waar liggen de cellichamen van zenuwcellen?

1. in of vlakbij de zintuig
2. in of vlakbij de centrale zenuwstelsel
3. halverwege de zintuig en centrale zenuwstelsel

Wat is de functie van schakelcellen?

1. geleiden van zintuigcellen in je huid naar het centrale zenuwstelsel.
2. geleiden van het centrale zenuwstelsel naar je handspieren.
3. Impulsen geleiden binnen het centrale zenuwstelsel.

Wat is de functie van bewegingszenuwcellen?

1. geleiden van zintuigcellen in bv je huid naar het centrale zenuwstelsel.
2. geleiden van het centrale zenuwstelsel naar bv je handspieren.
3. Impulsen geleiden binnen het centrale zenuwstelsel.

Wat is de functie van gevoelszenuwcellen?

1. geleiden van zintuigcellen in bv je huid naar het centrale zenuwstelsel.
2. geleiden van het centrale zenuwstelsel naar bv je handspieren.
3. Impulsen geleiden binnen het centrale zenuwstelsel.

De hersenstam behoort tot het centrale zenuwstelsel.

1. juist
2. onjuist

Ruggenmerg

• In het merg ligt de grijze stof
  
• In de schors ligt de witte stof; hierin liggen veel uitlopers van schakelcellen.
• De verdikkingen in de zenuwen heten zenuwknopen.
  

Van welke zenuwcellen liggen de cellichamen buiten het centrale zenuwstelsel

1. Bewegingszenuwcellen
2. Gevoelszenuwcellen
3. Schakelcellen

Anja pakt een takje met brandnetel. Aauw, ze trekt haar hand snel weg.
Is dit een bewuste reactie of is het een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Een reflex

Welke zenuwcellen liggen in hun geheel in het centrale zenuwstelsel?

1. Bewegingszenuwcellen
2. Gevoelszenuwcellen
3. Schakelcellen

Hormoonstelsel

Bestaat uit een aantal hormoonklieren

Die zijn anders dan de andere klieren in je lichaam

-> Vervoer via het bloed

Hormoonstelsel

Hormonen regelen groei, ontwikkeling, stofwisseling en voortplanting

Zorg dat je alle klieren en hormonen kent!

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen verwerken de impulsen die afkomstig zijn van spiercellen
2. Hormonen zorgen voor het voedsel van het hormoonstelsel
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels
4. Hormonen regelen de werking van weefsels en organen die er gevoelig voor zijn.

De hypofyse hoort bij het

1. Zenuwstelsel
2. Spierstelsel
3. Hormoonstelsel

Wat doet het hormoonstelsel?

1. regelt langzame processen in het lichaam
2. regelt sneel processen in het lichaam

Het zenuwstelsel kan de werking van klieren regelen

1. Juist
2. Onjuist

Welke hormoonklier functioneert niet goed, wanneer het gezwel op de afbeelding geconstateerd wordt?

1. De eierstokken
2. De teelballen
3. De schildklier
4. De eilandjes van Langerhans

Waar liggen de eilandjes van Langerhans?

1. In de hypofyse
2. In de alvleesklier
3. In de schildklier
4. In de bijnier

Een andere benaming voor de alvleesklier is de.................

1. eilandjes van Langerhans
2. bijnier
3. pancreas
4. schildklier

Er loopt een spin over de vensterbank. Loula schrikt hiervan. Waar wordt het hormoon gemaakt dat ervoor zorgt dat Loula schrikt en weg rent?

1. In de schildklier
2. in de eilandjes van Langerhans
3. In de alvleesklier
4. In de bijnier

Het hormoonstelsel regelt vooral snelle, kortdurende processen.

1. Waar
2. Niet waar

Bij mensen met diabetes produceren de eilandjes van Langerhans ........................................

1. te weinig insuline
2. te veel insuline
3. te weinig glucose
4. te veel glucose

1. Het hormoonstelsel regelt processen in het lichaam door hormonen af te geven: dat heeft lang uitwerking

2. Het zenuwstelsel regelt processen in het lichaam door impulsen: dat is kort aanwezig

1. beide waar
2. beide niet waar
3. 1 waar 2 niet waar
4. 1 niet waar 2 waar

Welk orgaanstelsel bestuurt ons gedrag?

1. Beenderstelsel
2. Spierstelsel
3. Zenuwstelsel
4. Scheidingsstelsel

Hoe noemen we hersenen en ruggenmerg samen?

1. Zenuwstelsel
2. Hersenstelsel
3. Centraal zenuwstelsel
4. autonoom zenuwstelsel

Zenuwen

1. Gevoelszenuw; bevat uitlopers van gevoelszenuwcellen.
   
2. Beweginszenuw; bevat uitlopers van de bewegingszenuwcellen.
   
3. Gemengde zenuw; bevat uitlopers van gevoels- en bewegingszenuwcellen.
   

Schakelcel

Bewegingszenuwcel

Gevoelszenuwcel

sleep de juiste namen naar de zenuwcellen

Hormonen zijn:

1. Regelstoffen
2. Voedingsbestanddelen
3. Geslachtskenmerken

Adrenaline wordt gemaakt in

1. alvleesklier
2. schildklier
3. hypofyse
4. bijnieren

Hoe heet het ook alweer

Zet de juiste namen bij de onderdelen van 

de huid, het oog en oor