1TA Grammatica ZD 2+4

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

We bespreken de toets Meer dan lezen.

Start les

GRAMMATICA

ZINSDELEN

§2 Persoonsvorm en zinsdelen

§4 Onderwerp

• Je kunt de persoonsvorm in een zin vinden op drie verschillende vinden
• Je kunt zinnen in zinsdelen verdelen door ze voor de persoonsvorm te zetten.
• Je kunt het onderwerp in een zin vinden.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Starten met een nieuw hoofdstuk (grammatica woordsoorten);
• de uitleg behandelen van paragraaf 1 en 3 (en hierbij aantekeningen maken);
• Opdrachten maken.
• Afronden en terugblikken.

Alle paragrafen met ZD voor de paragraaf behandelen we de komende tijd. 

Je kunt de persoonsvorm in een zin op drie manieren vinden. 

Schrijf mee in je schrift, maak aantekeningen!

De tijdproef

1) Verander de zin van tijd.

Het woord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Kijk maar:

• Naud wil in het weekend geen huiswerk maken.
• Naud wilde in het weekend geen huiswerk maken.

De vraagproef

2) Maak van de zin een vraag.

Het werkwoord dat dan vooraan komt te staan, is de persoonsvorm.

• Alette, Hester en Fenna hebben woensdag ingehaald. 
• Hebben Alette, Hester en Fenna woensdag een toets ingehaald?

De getalsproef

3) Verander het getal (het aantal) van de zin. Het gaat dan niet meer om één persoon, maar bijvoorbeeld om twee.

Het woord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Kijk maar:

• Hiddo zat tijdens de uitleg aan andere dingen te denken.
• Hiddo en Wout zaten tijdens de uitleg aan andere dingen te denken.

"De docent behandelt grammatica zinsdelen met negentwintig leerlingen."
Wat is de persoonsvorm?

Wat is de persoonsvorm?

De persoonsvorm

Wie

heeft

jou

gisteren

geholpen?

Zinnen bestaan uit zinsdelen. Een zinsdeel kan bestaan uit één woord of uit meerdere woorden.

Schrijf mee in je schrift, maak aantekeningen!

Zinsdelen

Een zin bestaat uit verschillende zinsdelen. Zinsdelen kun je uit een zin halen door te kijken naar welke woorden je voor de persoonsvorm kunt plaatsen. Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen. Een voorbeeldzin:

• Jan heeft Pim vorige week z'n boek geleend.

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?

De jonge held | kreeg | een onderscheiding.

1. juist
2. onjuist

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?

Over | een paar jaar | heeft | iedereen | een smartwatch.

1. juist
2. onjuist

Gisteren stonden de hongerige paarden luid te hinniken.

Neem de zin over en verdeel de zin in zinsdelen. Plaats tussen de zinsdelen een /

Zulke fantastische verhalen hebben de docenten altijd al willen     

overbrengen aan hun leerlingen.

Neem de zin over en verdeel die in zinsdelen. Plaats tussen de zinsdelen een /

Aan het werk

Wat?	Cursus 5.2 Persoonsvorm en zindelen Opdracht 1 t/m 3 op blz. 202-203.
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's, oogje, theorie in je boek.
Tijd	Timer.
Klaar?	Werk verder aan de rest van de opdrachten uit paragraaf 5.2.

Het onderwerp

Mijn buurmeisje loopt naar het wokrestaurant.

In deze zin is *loopt* de persoonsvorm en mijn buurmeisje het onderwerp (ow). Vaak is het onderwerp van de zin een persoon die iets doet. 

• Het kan ook een dier of een ding zijn. 
• Een onderwerp kan uit meerdere woorden bestaan. Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar.

Zinsdelen - onderwerp

Het onderwerp is te vinden door de volgende vraag te stellen:
Wie (soms: Wat) + persoonsvorm?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Wat is het onderwerp?

.

Het onderwerp

Mijn moeder

heeft

mijn brood

gesmeerd

Wat is het onderwerp?

Het onderwerp

Janneke

heeft

haar werk

goed

gedaan

Wat is het onderwerp?

gekeken.

Het onderwerp

We 

hebben

vanavond

een serie 

Onderwerp

• Iedere zin heeft een onderwerp.
  
• De pv en het onderwerp horen bij elkaar.
  
• Zonder de pv kun je het onderwerp niet vinden
  

Aan het werk

Wat?	Cursus 5.2 Persoonsvorm en zindelen Opdracht 1 t/m 3 op blz. 202-203. Cursus 5.4 Onderwerp. Opdracht 1 t/m 3 op blz. 206-207.
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's, oogje, theorie in je boek.
Tijd	Timer.
Klaar?	Werk verder aan de rest van de opdrachten uit paragraaf 5.2 en 5.4 of verder in je leesboek.

'Ik snap het niet'

• Je kunt de persoonsvorm in een zin vinden op drie verschillende vinden
• Je kunt zinnen in zinsdelen verdelen door ze voor de persoonsvorm te zetten.
• Je kunt het onderwerp in een zin vinden.

Lesdoelen