2V Les 2 (zinsdelen) pv - ow - wg/ng - lv - mv - bwb

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vervolg zinsdelen

                  Stappenplan zinsontleding

Vorige week besproken: onderwerp, wg of ng

Vandaag:

Lijdend voorwerp (lv)

Meewerkend voorwerp (mv)

Bijwoordelijke bepaling (bwb)                           En nieuw!:

Ontleden met wed. ww                                    voorzetselvoorwerp (vv)

Hoe vind je het lijdend voorwerp (lv) en waar let je op?

Een lv vind je door de vraag te stellen:
Wat (of wie) + ow + wg?. ..Het antwoord = lv.

LET OP: een lijdend vw begint nooit met een voorzetsel.
Een lijdend vw vind je nooit in een ng-zin.

Wat is het lijdend vw: Een nieuwe opdracht zet de docent elke maand voor ons klaar.

1. de docent
2. een nieuwe opdracht
3. elke maand
4. voor ons

Wat is het lijdend vw in de zin: Max Verstappen zal dit najaar nog de nieuwe kampioen worden.

1. Max Verstappen
2. de nieuwe kampioen
3. geen lv, omdat het een ng-zin is
4. dit najaar

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin?
'Bel jij hem even?'

Wat is het lijdend vw in de volgende zin: 'Welk boek raad je me aan?'

Meewerkend vw

Een meewerkend voorwerp vind je door de vraag te stellen:
Aan wie/wat of voor wie/wat + ow + wg + lv?.. In de zin is er een beweging van de een naar de ander; je schenkt hem iets, geeft hen iets, betaalt hem iets, schrijft of stuurt haar iets, etc.

Wat is het meewerkend vw? 'Zij schonk hem haar mooiste glimlach.'

1. zij
2. hem
3. haar mooiste glimlach
4. schonk

Wat is het meewerkend vw? 'Zij schrijft haar moeder elke maand.'

1. haar moeder
2. zij
3. elke maand
4. geen meewerkend vw

Wat is het meewerkend vw? 'De leerling smeekte de docent hem er niet uit te sturen.'

1. de docent
2. de leerling
3. hem
4. er

Een bijw.bep

Een bijwoordelijke bepaling is een zinsdeel/woord dat antwoord geeft op: waar, wanneer, waarmee, hoe, waarom, waardoor, hoeveel. Het geeft aan op welke manier iets gebeurt. 

Er kunnen meerdere bwb's in een zin staan, terwijl van het ow, pv, wg of ng, lv of mv er altijd maar 1 in de zin is.

Hoeveel bwb's tel je? 'Vorige week wilden Bart, Kees en Ben een cadeaubon gaan kopen bij de boekhandel voor hun jarige moeder.'

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Noteer welk zinsdeel/welke zinsdelen bwb zijn:
Met goed weer gaan we altijd in de Waal zwemmen.

Ontleden met wederkerend ww

Als je een ww hebt met een verplicht wederkerend vnw erbij -> hoort dit bij het wg. (zich herinneren, zich verbazen)

Als je een ww hebt met een toevallig wederkerend vnw erbij -> ontleed dit verder, het wed.vnw.  is lv of mv (zich verstoppen, zich aanmelden)

Hoe weet je of het een toevallig wederkerend werkwoord is?

Wat is hier het wg in de zin? Zij stootte zich tegen de kastdeur.

1. stootte
2. stootte zich

Wat is het hier het wg? Waarom bemoei jij je altijd met mij?

1. bemoei
2. bemoei je

Wat is het hier het wg? 'Mijn moeder maakt zich altijd veel zorgen om haar kinderen.'

1. maakt zich zorgen
2. maakt zorgen

Ontleed de zin met de volgende onderdelen: pv, ow, wg/ng, lv, mv, bwb
'Ik zou hem best hebben willen aanmelden.'

Voorzetselvoorwerp

                 

Sommige werkwoorden hebben een vast voorzetsel bij zich: rekenen op, twijfelen aan, uitzien naar. 

In zinnen met zulke werkwoorden heet het zinsdeel dat begint met het vaste voorzetsel, het voorzetselvoorwerp (vv)

Voorzetselvoorwerp

Ook bij wederkerende werkwoorden met een vast voorzetsel hoort een voorzetselvoorwerp:.

Bijvoorbeeld:

– De politici / zullen zich neerleggen / bij de uitslag van de verkiezingen.

wg = zullen zich neerleggen; vv = bij de uitslag van de verkiezingen (ow= De politici)

Voorzetselvoorwerp

Het voorzetselvoorwerp kan voorkomen naast een lijdend voorwerp.

Bijvoorbeeld:

– De burgemeester / wijt / de dijkdoorbraak (lv) / aan slecht onderhoud (vv).

ww met vast voorzetsel is hier: wijten aan

Voorzetselvoorwerp

Ook zinnen met een naamwoordelijk gezegde bevatten soms een voorzetselvoorwerp. Het hoort dan vaak bij een bijvoeglijk naamwoord met een vast voorzetsel (benieuwd naar, blij met, trots op, bang voor).

Bijvoorbeeld:

– Elias / was [erg blij] (ng) / met zijn baan als politieagent (vv).

Voorzetselvoorwerp

Zo vind je het voorzetselvoorwerp :

1. Noteer persoonsvorm, onderwerp en werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde. 

2. Kijk of er een werkwoord of bijvoeglijk naamwoord is met een vast voorzetsel. 

3. Het zinsdeel dat begint met het vaste voorzetsel, is het voorzetselvoorwerp.

Wat is hier het voorzetselvoorwerp? 'De meeste kleine kinderen luisteren graag naar traditionele sprookjes.'

1. kleine kinderen
2. de meeste
3. naar traditionele sprookjes
4. luisteren graag naar

Wat is in deze zin het voorzetselvoorwerp?
'Op de Olympische Spelen twijfelde Bolt nooit aan zijn winst op de 100 meter.'

1. aan zijn winst op de 100 meter
2. Op de Olympische Spelen
3. op de 100 meter
4. aan zijn winst

Huiswerk

Het huiswerk is:

H.2 grammatica zinsdelen, opdracht 3 t/m 6  in Nieuw Nederlands online maken. Doe dit uiterlijk dinsdag 12 januari, 17.00uur.

We zien elkaar woensdag weer online!