Herhaling grammatica zinsdelen klas 1 (lv, mv, bwb)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Herhaling grammatica zinsdelen klas 1 (deel 2)

Leerdoelen

• Je weet hoe je het lijdend voorwerp kan vinden
  
• Je weet hoe je het meewerkend voorwerp kan vinden
  
• Je weet hoe je de bijwoordelijke bepaling kan vinden 

Uitleg lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp (lv) komt voor in zinnen waarin iets/iemand wat 'overkomt' of 'ondergaat'. Het lijdend voorwerp is de persoon die iets 'overkomt' of het voorwerp dat iets 'ondergaat'. 

Voorbeeld: Jan | slaat | Henk | tegen zijn schouder.|

                         ow   pv/wg     lv

Uitleg lijdend voorwerp (lv)

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel. Zo vind je het lijdend voorwerp:

1. Zoek de persoonsvorm en deel de zin op in zinsdelen. 

2. Benoem het ow en wg. 

3. Stel de vraag: wie/wat + wg + ow?

4. Het antwoord is het lijdend voorwerp van de zin. 

5. Krijg je geen antwoord? Dan is er geen lijdend voorwerp. 

Wie/wat is het lijdend voorwerp:
Emmy is spaghetti aan het eten.

1. Emmy
2. is
3. spaghetti
4. aan het eten

Wie/wat is het lijdend voorwerp?
Wie at alle boterhammen op?

1. Wie
2. at
3. at op
4. alle boterhammen

Wie/wat is het lijdend voorwerp?
Uiteindelijk moest de generaal de aanval in de woestijn afbreken.

1. de generaal
2. de aanval in de woestijn
3. uiteindelijk
4. er is geen lv

Benoem het lijdend voorwerp:
Die oude opa geeft zijn kleinzoon een mooie teddybeer.

Uitleg meewerkend voorwerp

In een zin met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp (mv) staan. Het mv geeft aan voor wie/wat iets bestemd is. 

Het mv hoort vaak bij woorden die iets 'vertellen' of 'geven'.  

| Mama | heeft | mijn zusje | een groot cadeau | toegestuurd.|

       ow      pv/wg         mv                       lv                                   wg

Uitleg meewerkend voorwerp

Let op: 

- Het mv kan beginnen met aan of voor, maar dit hoeft niet. Als het zinsdeel niet met aan of voor begint, kan je het er vaak voor denken. 

- Het meewerkend voorwerp is meestal een levend wezen of instantie. 

- Niet elke zin heeft een mv. 

Uitleg meewerkend voorwerp

Voorbeelden:

- | Julia en Kim | gaven | een cadeautje | aan hun moeder.|

- | Ik | vroeg | het | (aan) haar.|

- | Mijn vriend | geeft | (aan) de poes en de hond | hun eten.|

- | Zij | laat | al haar geld | na | aan goede doelen.|

Benoem het mv:
Bij de opening van de schouwburg hebben ze alle bezoekers een drankje aangeboden.

1. Bij de opening van de schouwburg
2. ze
3. alle bezoekers
4. een drankje

Benoem het mv:
Hem geef ik niets.

1. Hem
2. geef
3. ik
4. niets

Noem het meewerkend voorwerp:
Heeft die jongen zijn moeder nou een kus gegeven of niet?

Ontleed de volgende zin. Benoem pv, wg, ow, lv en mv.

Voor wie heeft Jan de keukenkastjes dichtgedaan?

Uitleg bijwoordelijke bepaling 

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft extra informatie in een zin. Vaak kun je deze informatie weglaten. 

Een bwb geeft antwoord op vragen als: Hoe?, Hoelang?, Hoever?, Waar?, Waardoor?, Waarheen?, Waarom?, Waarover? en Wanneer?

Uitleg bijwoordelijke bepaling

Vb: Waarom | heeft | Cis | zoveel troep | in de garage | staan. 
         bwb          pv/wg    ow                lv                     bwb                wg     

Uitleg bijwoordelijke bepaling

Let op: 

- Alle vraagwoorden waarmee je een bwb kan vinden, zijn ook bwb! (Waar, wanneer, waarom, hoe etc.)

- Woorden die een zekerheid/onzekerheid aangeven zijn ook bwb: niet, wel, misschien, absoluut, natuurlijk, waarschijnlijk etc.

- In een zin kunnen één, geen of meerdere bwb'en voorkomen. 

Wie/wat is de bwb?
In deze rustige week voor Pasen gaan we een paar dagen naar de Ardennen.

1. In deze rustige week voor Pasen
2. een paar dagen
3. naar de Ardennen
4. geen bwb

Benoem: persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bijwoordelijke bepaling

Zojuist gaf mijn moeder mijn zusje een kom soep.

Een uitdagende zin!
Benoem pv, wg, ow, lv, mv en bwb

Sofie staat voor Leo in de rij te wachten.

Leerdoelen

• Je weet hoe je het lijdend voorwerp kan vinden
  
• Je weet hoe je het meewerkend voorwerp kan vinden
  
• Je weet hoe je de bijwoordelijke bepaling kan vinden 

Verder oefenen

Oke, tijd om te oefenen! Maak van 'de brug' grammatica zinsdelen opdracht 4 en 5.

In totaal mag je in opdr. 4 en 5 maar één foutje maken. Heb je meer fout? Oefen dan extra met een werkblad voorin de klas.

Heb je geen fouten? En geen vragen? Meld je dan bij mij (je docent)