Tijdvak 8 VPabo geschiedenis

Tijdvak 8 Tijd van burgers en stoommachines
1 / 41
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMBOStudiejaar 3

This lesson contains 41 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

Items in this lesson

Tijdvak 8 Tijd van burgers en stoommachines

Slide 1 - Slide

Tijd van burgers en stoom-
machines. 
!! inleveren samenvatting + toets IL) 

Slide 2 - Slide

8.1 late industrialisatie van Nederland 
- Rond  1780 begon in Engeland de Industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving

8.1.1. Economische crisis tijdens de Franse tijd. (Napoleon verbood handel met Engeland. (= continentaal stelsel) 
8.1.2 Verbetering infrastructuur  
Na vertrek Fransen 1813 Oprichting Koninkrijk der Nederlanden (Koning Willem I/"Koning koopman") - kanalen graven - eerste spoorlijn (1838) 

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

8.1.3 Industriële revolutie 
* nieuwe technieken en werktuigen in de landbouw
* hogere voedselopbrengst, grotere bevolkingsgroei
* veel voedselaanbod betekent lage prijzen
* om toch de pacht te kunnen betalen: huisnijverheid

Slide 5 - Slide

8.1.4 Groei van steden rond 1860
-> van plattteland naar stad
-> gevolgen voor gezondheid stadsbewoners 
-> eerste waterleiding (1853)
-> vestingwallen gesloopt na 1874
-> uitvinding gloeilamp (1880 -> elec. straatverlichting rond 1900) 

Slide 6 - Slide

Slide 7 - Slide


Engeland
rond 1700



  • Machtig land met een enorm groot rijk dat zich over de hele wereld uitstrekte.
  • De bevolking van Engeland groeit, hierdoor is er meer kleding nodig.
  • Veel kleding wordt gemaakt van katoen, dat door slaven op plantages wordt geplukt, en wol.

Het Britse Rijk omstreeks 1700

Slide 8 - Slide

Schietspoel 1733







  • Om sneller kleding te maken, moet je sneller kunnen weven.
  • De Engelsman John Kay vond de schietspoel uit. Hiermee kun je veel sneller weven dan met de hand.
  • De schietspoel was nog geen échte machine: het bedienen ging met de hand.



Slide 9 - Slide


Spinning Jenny
1764



  • Als je sneller kunt weven, heb je ook meer draad nodig.
  • Met de Spinning Jenny van James Hargreaves kon je 8 en later 16 draden tegelijk spinnen




Slide 10 - Slide


Cotton Gin
1793



  • Omdat het spinnen en weven veel sneller ging was er ook meer katoen nodig.
  • Om de zaden sneller uit katoenpluizen te halen vond de Amerikaan Eli Whitney de Cotton Gin uit ("Katoen motor"). Gevolg?
  • Slavernij neemt toe: er zijn veel meer slaven nodig om de katoen te plukken...




Slide 11 - Slide


Stoommachine
rond 1764 






  • De eerste werkende stoommachine van de Industriële Revolutie was die van Thomas Newcomen rond 1705
  • Pas door de verbeteringen van James Watt kon de stoomachine pas echt worden ingezet
  • Hoger rendement...




De Engelsman James Watt voerde een aantal belangrijke veranderingen door in Newcomen's stoommachine waardoor het gebruik en de inzet makkelijker werden.

Slide 12 - Slide

Noem één voordeel en één nadeel van een stoommachine

Slide 13 - Open question

van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid...
... naar grootschalige machinale productie in fabrieken

Slide 14 - Slide

Wat zijn kenmerken van een industriële samenleving?

Slide 15 - Open question

Slide 16 - Video

Wie helpt de arbeiders? 
  • Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's (soms ook uit eigen belang: een fittere arbeider werkt harder...)

  • Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

  • Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Slide 17 - Slide

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider
was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Slide 18 - Slide

8.1.5 Het cultuurstelsel en Nederlands Indië 
  • Vanaf 15de eeuw: kolonialisme --> veroveringen met een economisch doel
  • Kenmerkend: handelsposten op de kusten
  • Vanaf 19de eeuw: modern imperialisme
  • Combinatie van economische en politieke doelen
  • Politiek: bewijzen macht eigen land (nationalisme)
  • Economisch: grondstoffen en afzetmarkten voor industrie

Slide 19 - Slide

Slide 20 - Video

noodzaak tot grondstoffen en afzetmarkten
  • Afrika en Azië hadden grondstoffen voor de Europese fabrieken.
  • Grote hoeveelheden voor een lage prijs.
  • Goedkopere producten
  • Grotere afzetmarkten
8.1.6 start Modern Imperialisme 

Slide 21 - Slide

8.2 Een nieuwe samenleving

Slide 22 - Slide

kenmerkende aspecten
8.2.1. Napoleon (vorige les) 
8.2.2. Het Koninkrijk der Nederlanden  (1813 Koning Willem I ; vanaf 1830 België onafhankelijk) 
8.2.3 liberale grondwet -> koning moet meer invloed geven aan bestuur ( Thorbecke) 

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Video

8.2.4 Emancipatiebewegingen 
- arbeiders- vrouwen en kinderen achtergesteld. 
- 1917 algemeen kiesrecht voor mannen
- 1919 kiesrecht vrouwen (dankzij Aletta Jacobs) 
- 1874 kinderwet Van Houten ( werken in fabrieken voor kinderen tot 12 jaar verboden. Op land mocht nog wel!) 
1900 leerplichtwet (van 6 - 12 jr) 

Slide 27 - Slide


Vereeniging voor 
Vrouwenkiesrecht (VVVK)


Wilhelmina Drucker
Aletta Jacobs

Slide 28 - Slide


Feminisme



  • Vrouwen die opkomen voor de (gelijke) rechten van de vrouw
  • Zoals kiesrecht en het worden toegelaten op universiteiten

Slide 29 - Slide

De vrouwelijke docter.                           Haar koetsier. 
Geen kiezer.                                               Kiezer.

Slide 30 - Slide

8.3 Nieuwe idealen

Slide 31 - Slide

kenmerkende aspecten
8.3.1 Liberalisme, nationalisme en socialisme (+ confessionelen) 

Slide 32 - Slide

Liberalen

  • Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

  • Economie helemaal vrij laten

  • Sociale wetten kosten teveel geld

  • Rechts in de politiek

Slide 33 - Slide

Socialisten
  • Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

  • Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

  • Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

  • Links in de politiek

Slide 34 - Slide

Confessionelen
  • Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

  • Ongelijkheid omdat God het zo wil, maar goede christenen helpen elkaar

  • schoolstrijd 1917 (artikel 23 van de grondwet)

  • Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen

Slide 35 - Slide

Langzaam verbetering
  • Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten

  • Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

  • 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

  • 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Slide 36 - Slide

8.3.2. Verzuiling 
- 1848 grondwet -> vrijheid van godsdienst

Slide 37 - Slide

Slide 38 - Slide

To do:
- invullen Forms - vragen over tijdvak 8

Volgende les; 
- werken aan samenvatting + toets VPabo tijdvak 8 -> uploaden Itslearning

Slide 39 - Slide

Periode 9 week 7 

Slide 40 - Slide

Programma week 7:
-  bespreken antwoorden Forms 
- werken aan samenvatting + toets VPabo tijdvak 8 -> uploaden Itslearning

- bekijken voortgang + afspraken week 8 


Slide 41 - Slide