HC1-VWO6-Nederlanden in opstand

'De Nederlanden in opstand'



7 september 2020

Hoorcollege Geschiedenis
1 / 22
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

This lesson contains 22 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

'De Nederlanden in opstand'



7 september 2020

Hoorcollege Geschiedenis

Slide 1 - Slide

This item has no instructions

Hoorcollege Geschiedenis
- 1 hoorcollege per week
- 1 verdiepingsles per week
- geen devices tijdens het hoorcollege
- zèlf aantekeningen maken
- vragen aan het eind van het uur

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

Lesdoel

Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?

Slide 3 - Slide

This item has no instructions

De Nederlanden
Bourgondische Rijk (1384-1482)
Spaanse Rijk in de tijd van Karel V (1519-1556)

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Bourgondische Rijk
Stamboom van de Bourgondische vorsten
Filips de Goede 

Slide 5 - Slide

Filips de Goede: 
- Brabant, Limburg Holland, Zeeland bij Bourgondië
- oprichting van de Staten-Generaal (1464)
- begint met centralisatiepolitiek

Karel de Stoute:
- Grote Raad van Mechelen opgericht (1473)
- veel gebiedsuitbreiding

Maria van Bourgondië:
- Groot Privilege (1477)


Habsburgse Rijk
Stamboom van Karel V
Karel V 
Karel V

Slide 6 - Slide

This item has no instructions

Habsburgse Rijk
Karel V 
Karel V
Zeventien Verenigde Nederlanden
- 17 zelfstandige gewesten met eigen wetten en regels
- zelfstandigheid gekregen door het Groot Privilege (1477)

Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Karel V (1500-1558)
Karel V 
Karel V
1506: heer der Nederlanden (door overlijden vader Filips de Schone)
1516: koning van Spanje (door overlijden grootvader Ferdinand II van Aragon)
1519: aartshertog van Oostenrijk (door overlijden grootvader Maximiliaan I)
1519: keizer van het Heilige Roomse Rijk (gekozen door Duitse keurvorsten

Slide 8 - Slide

This item has no instructions

Karel V (1500-1558)
Karel V 
Karel V
Centralisatiepolitiek
- benoeming van landvoogden/landvoogdessen
- instellen van Collaterale Raden (Raad van State, Geheime Raad en Raad van Financiën) (1531) vv
- inkomsten verhogen door beden in te voeren (1543)

Godsdienstpolitiek
- (streng) katholiek
- geen ruimte voor andersdenkenden



Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Karel V (1500-1558)
Karel V 
Karel V
Reformatie
- Maarten Luther > 95 stellingen (1517)
- Johannes Calvijn > predestinatieleer 





Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Karel V (1500-1558)
Karel V 
Karel V
Godsdienstpolitiek
- Rijksdag van Worms (1521) vv
- (Nederlandse) Inquisitie wordt ingesteld (1522)
- Bloedplakkaat (1550)
- Vrede van Augsburg (1555)




Slide 11 - Slide

1522: kerkelijke rechtbank om ketters te vervolgen
1550: het drukken, schrijven, verspreiden en bezitten van ketterse boeken en afbeeldingen, het bijwonen van ketterse bijeenkomsten, het prediken van een tegendraadse religie en het huisvesten van ketters, met de doodstraf en inbeslagname van alle goederen beantwoord.

Slide 12 - Slide

1555: Karel V verdeelt zijn rijk in tweeën:

Spaanse Rijk (Spanje en Nederlanden) naar zoon Filips II
Oostenrijkse erflanden naar broer Ferdinand
Filips II (1527-1598)
Karel V 
Karel V
1555: koning van Spanje, heer der Nederlanden

- centralisatiepolitiek
- godsdienstpolitiek




Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Filips II (1527-1598)
Karel V 
Karel V
Ce






graaf van Egmont
graaf Horne
Willem van Oranje
Granvelle
Margaretha van Parma

hoge adel

koning

Centralisatiepolitiek leidt tot machtsverlies van de hoge adel

Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Filips II (1527-1598)
Karel V 
Karel V
Granvelle
Margaretha van Parma
Godsdienstpolitiek leidt tot verzet van hoge en lage adel
1564: Willem van Oranje: vorsten mogen zich niet bemoeien met het geloof van hun onderdanen.
1566: Smeekschrift: lage adel vraagt om milde behandeling van ketters

Slide 15 - Slide

'ce ne sont que des gueux'
Filips II (1527-1598)
Karel V 
Karel V
Gevolgen van de centralisatiepolitiek en godsdienstpolitiek
- onvrede bij de hoge adel (privileges, macht)
- onvrede bij de lage adel (openbare orde moeilijk te handhaven)
- onvrede bij (protestantse) bevolking (kettervervolging)

Slide 16 - Slide

- Hagenpreken
- Geuzenpenning 'en tout fidelles ay roy, jusques ä porter la besace' (in alles trouw aan de koning tot aan het dragen van de bedeltas)
Beeldenstorm (1566)
Karel V 
Karel V

Slide 17 - Slide

- Hagenpreken
- Geuzenpenning 'en tout fidelles ay roy, jusques ä porter la besace' (in alles trouw aan de koning tot aan het dragen van de bedeltas)
Raad van Beroerten (1567)
Karel V 
Karel V

Slide 18 - Slide

Hertog van Alva (IJzeren Hertog) komt met 10.000 soldaten naar de Nederlanden om de orde te herstellen d.m.v. de Raad van Beroerten.
- 12.000 veroordelingen
- 1000 executies

Alva neemt ook landvoogdschap over van Margaretha van Parma
Raad van Beroerten (1567)
Karel V 
Karel V

Slide 19 - Slide

5 juni 1568: Grote Markt, Brussel
Egmont en Horne worden geexecuteerd
Tiende Penning (1569)
Karel V 
Karel V
Alva voerde drie belastingen in: 

Honderdste Penning: eenmalige belasting van 1% op alle bezittingen van roerende en onroerende aard (vgl. ozb) 
- Twintigste Penning: omzetbelasting van 5% op de verkoopprijs van onroerende goederen (huizen, landgoederen, enz.) (vgl. overdrachtsbelasting)
- Tiende Penning: omzetbelasting van 10% op de verkoop van roerende goederen (eten en drinken, kleding enz.) (vgl. btw)


Slide 20 - Slide

In werkelijkheid is de Tiende Penning van Alva nooit geheven, maar gedurende twee jaar afgekocht voor een bedrag van twee miljoen gulden
Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?
- politieke oorzaak: macht van de adel wordt aangetast

- godsdienstige oorzaak: kettervervolgingen

- economische oorzaak: belastingen/armoede

Slide 21 - Slide

This item has no instructions

Nederlandse Opstand 
(1568-1648)

Slide 22 - Slide

This item has no instructions