Zwangerschap

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 2

Zwangerschap

Ingangsklachten zwangerschap

- Zwangerschap en niet-somatische klachten(bezorgdheid)

- Zwangerschap en partus
- Zwangerschap en vochtverlies
- Zwangerschap en buikpijn

- Zwangerschap en overige (somatische) klachten

- Zwangerschap en vaginaal bloedverlies

- Kraamvrouw

Achtergrondinformatie

Wat is een placenta preavia?

1. De placenta ligt voor of heel dichtbij de baarmoedermond
2. Een loslatende placenta
3. Een uitgezakte navelstreng

Hoe worden visusklachten meestal omschreven door patiënten ?

Meestal worden de visusklachten omschreven als zwarte vlekken en/of sterretjes zien en/of wazige beeldvorming.

Lichtflitsen en tranende ogen horen eerder bij andere oogklachten.

Hoofdpijn en visusklachten horen in de TriageWijzer bij de ingangsklacht Zwangerschap en overige klachten.

Als een vrouw er pas heel laat in de zwangerschap achter komt dat ze zwanger is, is er waarschijnlijk sprake van ‘ongecontroleerde graviditeit’.

1. Waar
2. Niet waar

Ongecontroleerde graviditeit betekent dat de zwangerschap niet of nauwelijks is gecontroleerd door een professional, zoals een verloskundige of gynaecoloog.
Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als vrouwen zelf niet weten dat ze zwanger zijn. Een ongecontroleerde zwangerschap verhoogt de urgentie.

Waar moet je eigenlijk rekening mee houden bij een zwangere patiënt met klachten?

Er zijn vier aandachtspunten:

• De rol van de verloskundige
  
• Signalen die duiden op een partus
  
• Vochtverlies
  
• Buikpijn bij zwangerschap

Bij klachten die te maken hebben met zwangerschap is in bijna alle gevallen het advies om contact op te nemen met de eigen verloskundige of gynaecoloog.

1. Waar
2. Niet waar

In de meeste gevallen verwijs je een zwangere patiënt door naar de eigen verloskundige (of gynaecoloog). Geef altijd een terugbeladvies, als contact met de eigen verloskundige niet lukt. Bij een U2 is het advies binnen een kwartier terug te bellen. Bij een U3, U4 of U5 is het advies binnen een uur terug te bellen.

Als een patiënt niet onder controle is bij een verloskundige (een ongecontroleerde zwangerschap) is er altijd sprake van U3. De patiënt moet dan binnen enkele uren beoordeeld worden door een arts.

Partus

Het is voor het bepalen van de urgentie en vervolgacties belangrijk om te weten of de bevalling (partus) van de patiënt aan de gang is.

Welke signalen duiden op een partus?

Weeënactiviteit, vochtverlies, verlies van wat bloed met slijm, een drukkend gevoel op de vagina en persdrang zijn signalen voor een partus. Als de tijd tussen de weeën korter wordt en er een sterke persdrang is, kan het kind elk moment geboren worden.

Let op! Als een bevalling aan de gang is zonder verloskundig hulpverlener erbij, kies je ingangsklacht Zwangerschap en partus. Je komt dan altijd uit op een U1.

Vochtverlies en urgentie

Bij een zwangere vrouw met vaginaal vochtverlies is het belangrijk te weten of het gaat om bloed of vocht. Daarnaast is het belangrijk te weten hoeveel bloedverlies er is, en bij vocht wat de kleur is van dit vocht. Dit bepaalt hoe hoog de urgentie is.

Welke omschrijving hoort bij welke urgentie?

Helder vochtverlies

1. U1
2. U2
3. U3 of U4

Helder vochtverlies kan een U3 of een U4 zijn, afhankelijk van andere criteria.

Welke omschrijving hoort bij welke urgentie?

Gekleurd vochtverlies

1. U1
2. U2
3. U3 of U4

Gekleurd vaginaal vochtverlies, dat geen bloed of afscheiding is, is een criterium voor U2.

 
Groen of bruinzwart vocht kan bijvoorbeeld een signaal zijn voor ontlasting in het vruchtwater. 

Welke omschrijving hoort bij welke urgentie?

Hevig bloedverlies

1. U1
2. U2
3. U3 of U4

Hoe meer bloedverlies, hoe hoger de urgentie.
Hevig bloedverlies is U1.

Pijn in de bovenbuik en soms ook boven in de rug kan wijzen op zwangerschapsvergiftiging.

Samentrekking van de baarmoederspier. Ander woord voor wee.

Acute, hevige buikpijn. Patiënt heeft plankharde buik. Kan wijzen op placentaloslating.

Contractie

Bovenbuikspijn

Uterus en bois

Bovenbuikspijn is pijn boven in de buik, maar soms ook in de rug. Het kan wijzen op zwangerschapsvergiftiging.

Contractie is een ander woord voor wee. Het is een samentrekking van de baarmoederspier.

Bij een utérus en bois heeft iemand een plankharde buik, en acute hevige buikpijn. Dit kan wijzen op loslating van de placenta.

Pijn in de bovenbuik kan dus mogelijk duiden op zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie), maar ook het HELLP syndroom.
Welke signalen kunnen nog meer wijzen op het HELLP syndroom?

Een hoge bloeddruk, hoofdpijn en misselijkheid kunnen wijzen op het HELLP-syndroom. Ook het ‘bandgevoel’, oftewel het gevoel dat er een band strak om de buik zit, hoort hierbij.

Een zwangerschapsvergiftiging kan heel soms voorafgaan aan het HELLP syndroom, maar dat is niet altijd het geval. Omdat het gevaarlijk kan zijn voor je organen, is spoed vereist. 

Mogelijke vervolgacties.

Situatie : 

Joyce, 25 jaar, belt naar de huisarts omdat ze bang is dat ze zwanger is. Ze is 5 dagen overtijd. Ze heeft nog geen test gedaan. Dat durft ze niet omdat ze bang is voor de uitslag.

Welke ingangsklacht kies je?

1. Zwangerschap en niet somatische klachten (bezorgdheid)
2. Zwangerschap en overige somatische klachten
3. Zwangerschap voorkomen

Joyce maakt zich zorgen over zaken die te maken hebben met een (mogelijke) zwangerschap.
Dus Zwangerschap en niet somatische klachten (bezorgdheid) is de best passende ingangsklacht in dit geval.

Welke ingangsklacht kies je?

Zwanger en...

1. Partus
2. Vaginaal bloedverlies
3. Vochtverlies

Je kiest hier voor ingangsklacht Zwanger en vochtverlies.

Het gaat, gezien de omschrijving van de man, waarschijnlijk niet om bloed.

 
Zwangerschap en partus kies je alleen wanneer echt duidelijk is dat de bevalling begonnen is. Of dat zo is, kun je in dit geval nog niet weten. 

Uit het triagegesprek blijkt dat mevrouw geen buikpijn heeft en geen weeënactiviteit. Het vocht is helder.
Op welke urgentie en vervolgactie kom je uit?

1. Patiënt met spoed laten beoordelen door een arts of verloskundige
2. Patiënt binnen enkele uren laten beoordelen door arts
3. Patiënt adviseren de verloskundige te bellen en terug te bellen na een uur als het niet lukt om contact te krijgen.

Casus

Een vrouw belt met hevige buikpijn naar de HAP. Ze is van de trap gevallen. Ze blijkt 38 weken zwanger te zijn. Ze voelt het kindje niet bewegen. Ze heeft een pijnscore van 8. Geen weeën en geen vaginaal bloedverlies. De assistente komt via de ingangsklacht Zwangerschap en buikpijn uit op een stomp buiktrauma.

Welke vervolgactie is het best passend?

1. De vrouw met spoed beoordelen (U2)
2. De vrouw laten ophalen door een ambulance (U1)
3. De vrouw een afspraak laten maken op het spreekuur van de verloskundige

In dit geval kom je uit op een U2. De vrouw is niet vegetatief. Er is sprake van een stomp buiktrauma en verminderde kindsbeweging.

Dit zijn criteria voor U2. Je laat de vrouw dan ook met spoed beoordelen door een arts of verloskundige.

Oefenen!