L&B PJ 4.5 Grondrechten rechtstaat

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 2

Welkom

bij 
Loopbaan en 

Burgerschap

De politiek aan het werk

Alle verkiezingen zijn om de 4 jaar.

1. juist
2. onjuist

4.5 de rechtstaat

DE LEERDOELEN

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen wat een rechtsstaat, grondrechten en de Nederlandse Grondwet inhouden
• Weet je dat Nederland een rechtsstaat is en kun je voorbeelden geven van landen die dat niet zijn
  
• Kun je uitleggen wat het doel van de Grondwet is
  
• Kun je enkele grondrechten uit de Grondwet noemen

In een rechtsstaat moet ook de overheid zich aan de wet houden.

1. waar
2. niet waar

*
antwoord op volgende slide:

Dit is een van de belangrijkste kenmerken van een rechtstaat. De burger wordt beschermd tegen de macht van de overheid. Iedereen moet zich aan dezelfde regels houden, dus ook de overheid.

Dit is één van de belangrijkste kenmerken van een rechtsstaat. De burger wordt beschermd tegen de macht van de overheid. Iedereen moet zich aan dezelfde regels houden, dus ook de overheid

De wetten in Nederland worden gemaakt door rechters.

1. waar
2. niet waar

*
De wetten worden bedacht door ministers (en soms door Tweede Kamerleden) en moeten goedgekeurd worden door de Tweede en Eerste Kamer. De rechters hebben hier niets over te zeggen.

In een rechtsstaat kan je veroordeeld worden tot de doodsstraf

1. waar
2. niet waar

*
Een voorbeeld daarvan is de Verenigde Staten. In Nederland is de doodstraf sinds 1983 officieel in de grondwet afgeschaft. Maar ook daarvoor kreeg niemand de doodstraf in Nederland. Uitzondering: aantal oorlogsmisdadigers uit de WOII

Sommige grondrechten zijn belangrijker dan andere

1. waar
2. niet waar

Alle grondrechten zijn even belangrijk. Sommige botsen echter wel met elkaar. Bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting en het gelijkheidsbeginsel. De rechter bepaalt dan per geval welk recht het zwaarst weegt.

Iedere burger is voor de wet gelijk

1. waar
2. niet waar

*
Voor vrouwen, mannen, arm en rijk,etc: voor iedereen gelden dezelfde wetten.

* 

De opleiding voor advocaat kost 18.000 euro en een advocaat verdient 2053 euro per maand, net zoveel als iemand die fulltime bij de Hema werkt.

Waar maakt Lubach zich druk om?

  

Waarom is dit een probleem?

Waar maakt Lubach zich druk om?
Waarom is dit een probleem?

*
Minder sociaal advocaten.

Dat kan betekenen dat mensen met een laag inkomen straks niet of nauwelijks nog aan een advocaat kunnen komen.

De koning moet zich altijd aan de wet houden.

1. waar
2. niet waar

*
Voorkomen machtsmisbruik, omschreven in de wet, alle burgers gelijke rechten, geen terugwerkende kracht, overheid moet zich aan de wet houden, trias politica

Legaliteitsprincipe

Alles wat de overheid doet, moet gebaseerd zijn op de wet.

En wetten mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast.

Waarom is het belangrijk dat de wetten niet met terugwerkende kracht gelden?

   

antw:

Spelregels mag je niet veranderen tijdens het spel. Het moet duidelijk zijn welke wet op een bepaald moment geldt. 

De overheid kan anders 'even snel' een nieuwe wet kunnen maken om iets alsnog tegen te houden of iemand te straffen.

vb.

Anders zou  je beboet kunnen worden, omdat je vorige week 120 km reed waar je sinds vandaag 100 moet rijden.

De rechtspraak in Nederland is onafhankelijk.

• Rechters zijn onafhankelijk en onpartijdig, spreken recht obv wetten, verdragen en jurisprudentie (niet obv persoonlijke overtuigingen.
• Ze worden voor het leven benoemd en kunnen niet ontslagen worden wegens hun uitspraken.
• Waarom dragen ze een toga?

*

Dat zij niet als privépersoon beslissingen nemen, maar als vertegenwoordigers van het recht.

In een rechtsstaat mag een journalist alles schrijven wat hij wil.

1. waar
2. niet waar

*
 Iedereen mag zeggen en schrijven wat hij wil. Zolang het niet in strijd is met de wet.
Belediging, smaad en aanzetten tot haat en discriminatie zijn bijvoorbeeld verboden. Of iets in strijd is met de wet beoordeelt een rechter achteraf. Er is geen sprake van censuur: vooraf beoordelen.

Bij een rechtsstaat horen ook verplichtingen voor de burger.

1. waar
2. niet waar

Welke?
Aan de wet houden, belasting betalen, mensen helpen in nood

Waar denk je aan bij grondrechten?

Voorbeelden?

*
In de grondwet staan de basisregels waar iedereen zich aan moet houden. Eerste hoofdstuk gaat over grondrechten: 
Grondrechten kunnen worden onderverdeeld in klassieke grondrechten en in sociale grondrechten.

Klassieke grondrechten bieden de burgers met name bescherming tegen de overheid, zoals het recht van vrije meningsuiting.

Sociale grondrechten leggen opdrachten voor de overheid vast om voorzieningen te treffen voor het maatschappelijk functioneren van de burger, zoals de zorg van de overheid voor de bescherming van het milieu.

 

vrijheid van meningsuiting;

recht op privacy;

kiesrecht;

recht op gelijke behandeling.

Welke grondrechten herken je?

https://prodemos.nl/wp-content/uploads/2016/02/Zoekplaat-grondrechten-groot-formaat.jpg

In Break-outs rooms gaan jullie zoveel mogelijk grondrechten opschrijven die getekend zijn op deze afbeelding. Van elke groep wil ik straks een lijstje ontvangen. Jullie krijgen 7 minuten de tijd.

Welke grondrechten herken je?

Artikel 1. Gelijkheidsbeginsel

Artikel 4: Iedereen mag stemmen

Artikel 5: Petitierecht

Artikel 6: Vrijheid van godsdienst en levensovertuiging

Artikel 7: Vrijheid van meningsuiting en drukpers

Artikel 8: Vrijheid van vereniging

Artikel 9: Vrijheid van vergadering en betoging

Artikel 17: Vrije toegang tot rechter

Artikel 23: Onderwijs, vrijheid van onderwijs

Artikel 50: Er is een volksvertegenwoordiging

Artikel 53: Geheime stemming

Artikel 114: De doodstraf kan niet worden opgelegd

Kunnen we zonder grondrechten leven?

*
Mensenrechten gelden voor iedereen. Door de Verenigde Naties (193 landen)zijn er daarom verdragen  en afspraken gemaakt over het beschermen van mensenrechten. Denk bijvoorbeeld aan de 

Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. En ook binnen de Nederlandse en Europese

wetgeving worden deze in verschillende wetten en afspraken behandeld. 

De rechtsstaat

De rechten en plichten van burgers en overheid zijn vastgelegd in wetten. De rechter heeft het hoogste gezag.
 Je kunt dus niet zomaar opgepakt worden, de politie mag niet zomaar in je huis komen en als je een conflict hebt met je buurman worden beide partijen door de rechter gelijkwaardig behandeld.

Staten waarin burgers niet beschermd zijn tegen (willekeurig) optreden van de overheid noemen we ook wel een politiestaat. 

*

In dit filmpje wordt uitgelegd wat er precies gebeurt met Oeigoeren in China. Toeristen die de Chinese

regio Xinjiang ingaan, krijgen een spionage-app op hun telefoon. Alle berichten en contacten

worden hiermee gescreend. Voor de Oeigoeren, een moslimminderheid in Xinjiang, is dit dagelijkse

praktijk: ze zitten in de klem in het overheidssysteem.

Welke mensenrechten worden in in Xinjiang allemaal geschonden? 

4.5 de rechtstaat

DE LEERDOELEN

Aan het eind van deze les:

• Kun je uitleggen wat een rechtsstaat, grondrechten en de Nederlandse Grondwet inhouden
  
• Weet je dat Nederland een rechtsstaat is en kun je voorbeelden geven van landen die dat niet zijn
  
• Kun je uitleggen wat het doel van de Grondwet is
  
• Kun je enkele grondrechten uit de Grondwet noemen

Aan de slag

Bestudeer 4.5 uit je boek 

Maak een deel van opdracht 24: 

Zoek klassieke grondrechten op en schrijf er drie van op en zoek sociale grondrechten op en noteer er ook drie.

Start met je portfolio over Kinderrechten.