Formuleren - les 6

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Wat gaan we doen?

• Toetsweek
• Oefentoets
• Formuleren

Toetsweek - 4.3 Lezen

Ik kan tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden.

Ik kan de functie van de inleiding en het slot benoemen.

Ik kan tekstdoelen benoemen (informeren, mening vormen, overtuigen, activeren, amuseren)

Ik kan tekstvormen benoemen (informerende tekst, overtuigende tekst, etc.)

Ik kan tekstsoorten benoemen (bijv. advertentie, artikel, etc.)

Ik kan uitleggen wat een column is.

Ik kan het verschil tussen een commerciële en ideële reclame uitleggen.

Ik kan de functie van beeld en opmaak in reclames herkennen.

Tekstdoelen

oefenen

Een doel van een nieuwsbericht is ...

1. informeren
2. overtuigen
3. amuseren
4. activeren

Het doel van een reclamefolder is ...

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

Tekstvormen

oefenen

Een boekpromotie is een ...

1. informatieve tekst
2. betogende tekst
3. activerende tekst
4. amuserende tekst

Een verkiezingsaffiche is een ...

1. informatieve tekst
2. betogende tekst
3. activerende tekst
4. amuserende tekst

Dit was een ...

1. commerciële reclame
2. ideële reclame

Oefentoets

Pleonasme

Wanneer een woord een deel van de betekenis van een ander woord herhaalt, spreek je van een pleonasme. Voorbeelden hiervan zijn een ronde cirkel, een dood lijk of een passerende voorbijganger. 

Gebruik deze herhaling alleen wanneer die van nut is, bijvoorbeeld als je de aandacht op een bijzonderheid wilt vestigen. In alle andere gevallen kun je het bijvoeglijk naamwoord achterwege laten.

Tautologie

Er is sprake van een tautologie wanneer je niet een deel, maar de hele betekenis van een woord herhaalt: gratis en voor niets, nog een keer opnieuw, voor eeuwig en altijd. 

Net als een pleonasme kun je een tautologie bewust inzetten om een bepaalde betekenis te versterken, maar anders is er sprake van overtollig woordgebruik.

Contaminatie

Bij een contaminatie worden twee woorden of uitdrukkingen door elkaar gehaald: duur kosten (duur zijn / veel kosten), nachecken (nakijken / checken), ongenadeloos (ongenadig / genadeloos). 

Zo'n verhaspeling ontstaat vaak doordat de woorden of uitdrukkingen op elkaar lijken in betekenis of gebruik.

Dubbele ontkenning

We spreken van een dubbele ontkenning als een tweede ontkenning wordt toegevoegd en die daarmee de eerste ontkenning ten onrechte opheft: dat weerhoudt mij er niet van te solliciteren, ik ontken dat ik daar niet ben geweest, met deze paraplu voorkom je dat je niet nat wordt. 

Je kunt dit doen om de betekenis van je boodschap te versterken, maar in de meeste gevallen gaat het om een vergissing en hebben we te maken met een formuleerfout (of: stijlfout).

Onjuiste herhaling

Bij een onjuiste herhaling wordt een vast voorzetsel ten onrechte twee keer gebruikt:

Op een politicus die zulke rare uitspraken doet, zal ik nooit op stemmen.

->  Het tweede op moet niet in de zin staan.

oefenen

Ik heb nooit geen zin om mijn huiswerk te maken.

1. Pleonasme
2. Tautologie
3. Contaminatie
4. Dubbele ontkenning

Wij hebben ook zo'n houten boomstam in de voortuin.

1. pleonasme
2. dubbele ontkenning
3. contaminatie
4. tautologie

Hij zal moeten proberen te voorkomen dat dit niet nogmaals gebeurt.

1. tautologie
2. pleonasme
3. dubbele ontkenning
4. contaminatie

Hij moet niet meer zoveel hooi op zijn schouders nemen.

1. tautologie
2. pleonasme
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

De oude man voelde zich eenzaam en alleen.

1. tautologie
2. pleonasme
3. contaminatie
4. dubbele ontkenning

Otis

We lezen samen een fictiefragment.

Otis

Er moet iets ergs gebeurd zijn, wat ervoor gezorgd heeft dat de moeder en vader van Otis uit elkaar zijn gegaan en dat de moeder er zelfs niets over wil zeggen.

  

-Bedenk eens iets ergs dat de vader gedaan zou kunnen hebben.

-Bedenk eens iets ergs dat de moeder gedaan zou kunnen hebben.

-Welke van de twee vind je het meest waarschijnlijk en waarom?

Otis

Je merkt al gauw dat Otis graag bij Desi is. 

Welke verschillende redenen kun je daarvoor geven?

Diaplus