V4 Stijl en poëzie - les 1: Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Stijlfiguren

Laagland boek A, p. 53 - 55

Bestudeer paragraaf 2.1 op p. 53 van Laagland boek A.
Beantwoord daarna de vraag.

Wat is het doel van stijlfiguren en beeldspraak in literaire teksten? Verwerk in je antwoord het begrip foregrounding.

stijlfiguren 

In het instructiefilmpje hiernaast worden alle stijlfiguren besproken.

 

Bekijk het filmpje en/of bestudeer paragraaf 2.2 (p. 53-55) uit Laagland boek A. Maak daarna de vragen op de volgende slides. 

Let op: in Laagland komen minder stijlfiguren aan bod dan in het instructiefilmpje. 

'De deuren rammelden, de vloeren kraakten en de sponningen om de ramen waren vermolmd.'

(uit: Tikkop, Adriaan van Dis)

1. repetitio
2. enumeratio
3. chiasme
4. parallellisme

(...) 'ik praat en het luistert als een oor aan een schelp,
naar die suizende leegte, dat geluid
zo ver en dichtbij tegelijk, zo overal (...)'

(Autistisch, Rutger Kopland)

1. ironie
2. paradox
3. litotes
4. repetitio

Mevrouw Van Drongelen zei: 'Ik zit niet direct op jouw commentaar te wachten.'

1. antithese
2. paradox
3. litotes
4. repetitio

Die dierenarts heeft vandaag haar poes laten inslapen.

1. ironie
2. eufemisme
3. pleonasme
4. tautologie

'De witte sneeuw wacht
rustig op de hond die komt;
hij wordt geel gemaakt.'

(www.drspee.nl)

1. pleonasme
2. tautologie
3. hyperbool
4. retorische vraag

Welke stijlfiguur herken je in de volgende strofe?

O, als ik dood zal, dood zal zijn
kom dan en fluister, fluister iets liefs,
mijn bleke ogen zal ik opslaan
en ik zal niet verwonderd zijn.
(J.H. Leopold)

Welke twee stijlfiguren herken je in de volgende zin?

'Wie beschrijft de lengte van een ogenblik, wie beschrijft hoe lang vijftien, twintig minuten duren die men gedwongen wordt door te brengen met op zijn hurken rond te springen in een stolp van moorddadige hitte?'

(uit: Bezonken Rood, Jeroen Brouwers)

Welke stijlfiguur herken je in de volgende strofe?

'Hij sprak en zeide
In 't zaal zich wendend:
Voorwel, o moeder
Nooit keer ik weer...'
(Geerten Gossaert)

Welke stijlfiguur herken je in de volgende zin?

'My fellow Americans, ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country.'
(John F. Kennedy)

Welke twee stijlfiguren herken je in de volgende zin?

'Slecht? Wat heet slecht? Laat mij je nou vertellen dat hij als acteur zo slecht is dat hij geeneens een slechte acteur kan spelen.'
(Van Kooten en De Bie)

litotes

retorische vraag

antithese

pleonasme

paradox

Zij steunde haar vriendin door dik en dun. 

Hebben wij het hier niet geweldig? 

Pas in de volte van de stad voel je de leegheid. 

Dat lijkt me geen verstandig plan. 

Deze zomer hadden wij de parasol wel nodig tegen de hete tropenzon. 

Bekijk het filmpje over pleonasme en tautologie van deze Vlaamse professor. 

Hoeveel tautologieën

hoor je in de eerste

37 seconden? Noteer je antwoord op de volgende slide. 

Hoeveel tautologieën hoor je in de eerste 37 seconden?

Bekijk de afbeelding van Fokke en Sukke. 

Welke stijlfiguur herken je in de tekst? Noteer je antwoord op de volgende slide. 

Welke stijlfiguur herken je in de afbeelding van Fokke en Sukke?

Bekijk nogmaals een filmpje van de Vlaamse professor, nu over hyperbolen en eufemismen. 

Van welk woord is het woord eufemisme afgeleid? En wat betekent het? Noteer je antwoord op de volgende slide. 

Van welk woord is het woord eufemisme afgeleid? En wat betekent het?

Bekijk op de volgende slide een fragment uit de beroemde  speech van dr. Martin Luther King. 

Beantwoord daarna de volgende vragen op slide 26:

1. Welke stijlfiguur gebruikt King in dit stukje speech? 

2. Wat is het effect van deze stijlfiguur. 

1. Welke stijlfiguur gebruikt King in zijn speech?

2. Wat is het effect daarvan?