Nieren-urinewegen-PAAF

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Nieren en urinewegen 

Anatomie-fysiologie

Wat wordt van je verwacht 

Dat je de onderdelen van nieren en urinewegen kunt benoemen (anatomie)

Dat je ook al kennis maakt met de Latijnse namen. 

Dat je weet wat hoe nieren en urinewegen werken (fysiologie) 

De nieren spelen een belangrijke rol in het constant houden van het inwendig milieu. (homeostase) Daarvoor verwijderen de nieren, in samenwerking met andere uitscheidingsorganen (longen, huid, lever en zweetklieren), bepaalde stoffen uit het bloed. 

Welk onderdeel hoort bij welke letter? 

• a= Nierkapsel
• b= Nierschors (cortex)
• c= Niermerg (Medulla)
• d=Nierbekken (pyelum =pelvis)
• e= Vena en arterie renalis
• f= Urineleider (urether) 

Macroscopische bouw van de nieren 

a. Nierkapsel

b. Nierschors (cortex)

c. Merggedeelte (Medulla)

d. Nierbekken (pyelum =pelvis)

e. Vena en arterie renalis

f. Urether

Microscopische bouw van de nier.

Elke nier is opgebouwd uit ongeveer 1 miljoen microscopische niereenheden = nefronen.

Opbouw van een nefron

1. Kapsel van Bouwman (nierkapseltje), ligt in de schors. Een zakje dat een kluwen van haarvaten bevat = de glomerulus

2. Het aanvoerende vat is een ateriole van de nierslagader. Vanuit het netwerk van haarvaten komt een afvoerend bloedvat. 

Deze twee onderdelen vormen samen het nierlichaampje of lichaam van Malpighi. 

3. hierna komen een paar buizenstelsel (eerste gekrokkelde buisje (nierschors), lis van Henle (niermerg) en tweede gekronkelde buisje (nierschors) 

4. Verzamelbuis = in dit laatste deel wordt urine verzamelt en afgevoerd. 

Hoeveel voorurine wordt er per dag gevormd? Dus totaal gefilterd?

1,8 liter

18 liter

180 liter

1800 liter

Het juiste antwoord is 180 liter. 

De nieren filtreren per uur zo'n 60 liter bloed door de nefronen of 1440 liter per dag. 

Hiervan wordt ongeveer een achtste deel opgevangen in het kapsel van Bowman of de trechter. Dit noemen we voorurine. (1440 : 8) 

Uiteindelijk wordt hiervan maar 1% echt uitgeplast als urine of 1,8 liter. 

Functies nieren?

Functies van de nieren:

1. Uitscheiding van afvalstoffen via de urine;
2. Het regelen van de hoeveelheid water in het lichaam
3. Het regelen van de hoeveelheid zouten in het lichaam.
4. Het regelen van de zuurgraad van het lichaam. 
5. aanmaak, uitscheiding en metabolisme van hormonen. 

Hoe heet de buis die de urine afvoert van de blaas naar buiten

Ureter

Urethra

Hoe lang is de urinebuis bij de man?

1. 2,5 - 3 cm
2. 5-10 cm
3. 18- 20 cm
4. 25 - 30 cm

De urineleiders of ureters lopen van beide nierbekkens naar de urineblaas. Hier sluiten ze aan de achterkant van de blaas aan. (lengte ongeveer 30 cm lang)

Speciaal gevormd en de wand bevat glad spierweefsel wat elke halve minuut samentrekt. Dit alles voorkomt terugstromen naar het nierbekken.

De urineblaas (vesica urinaria) is een hol orgaan dat in de bekkenholte ligt. De grootte verschilt. Soms kan er wel 1 liter in.  

De urinebuis (urethra) zorgt dat de urine het lichaam kan verlaten. 

Lengte bij de man: 18 - 20 cm

Lengte bij de vrouw: 2,5 tot 3 cm. 

Wat weet je van ADH?

ADH = anti diuretisch hormoon of vasopresine.

ADH wordt geproduceerd in de hersenen.

Het regelt de heropname van gefilterd water vanuit de nierbuisjes. Het is een hormoon dat een belangrijke rol speelt bij de uitscheiding van water en zouten. 

Stel je hebt heel zout gegeten?

Dit zout komt in je bloed, dit bloed stroomt langs de hersenen en hier wordt het signaal gegeven dat het bloed te zout is. Er wordt dat ADH afgegeven waardoor er meer water wordt terug geresorbeerd in de nieren. Het zout wordt zo verdund. Dit gebeurd ook als bijvoorbeeld de bloeddruk te laag is.

Wanneer er weinig of geen ADH wordt afgegeven gaat het lichaam heel veel water afgeven. Er kan geen water terug geresorbeerd worden. Iemand gaat dan enorm veel plassen. 

Casus Merel 

Merel  (17 jaar) bekend met een licht verstandelijke beperking klaagt tegenover jou  over klachten die jou doen denken aan een urineweg infectie.  

Welke klachten verwacht je dat Merel aangeeft?

Kenmerkende klachten van een urineweginfectie zijn pijn bij het plassen, klachten van aandrang en frequent kleine beetjes plassen. Soms doen zich bijkomende klachten voor zoals troebele en/of stinkende urine, koorts, bloed in de urine en pijn in de rug, flanken, onderbuik of genitaalstreek.

Wat adviseer je Merel en waarom?

Adviseer haar naar de huisarts te gaan met een opgevangen plasje. (Dit mag in een schoongemaakt jampotje)

De huisarts kan kijken of er sprake is van een blaasontsteking. Dan zal deze antibiotica voorschrijven. 

Adviseer Merel ook voldoende te drinken. Ook al doet plassen mogelijk pijn. Drinken is belangrijk om eventuele bacteriën uit te plassen. 

Goed uitplassen. 

Heb je nog vragen over de nieren of urinewegen?

Hoe vond je de les?

Interessant maar moeilijk

Interessant en goed te volgen

Niet interessant en veel te lastig

Niet interessant, te eenvoudig

Geen mening