10.3 Magnetisme

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

13 Magnetische velden

Sterkte van magnetische veld B in eenheid Tesla

Magnetisme

Een ander soort aantrekking en afstoting, ook met inductie

maar zonder monopolen: er bestaat geen 'noordpool deeltje'

door:

• Permanente magneten, met ferromagnetische atomen (Fe, Ni, Co)
• Bewegende geladen deeltjes, ofwel elektrische stroom (o.a. in de aarde)

Permanente magneten

• Magnetische atomen: alleen Fe, Ni, Co (Gd), ferromagnetische
• Door de spin van elektronen, die in deze atomen niet gemiddeld 0 is
• Maken door juiste materiaal in sterk veld te plaatsen (en warm te maken)
• Dit heet magnetiseren (door magnetische influentie=beinvloeding)
• Veel video's over het bouwen van een perpetuum mobile.
• Helaas zijn de sterkste magneten bros (video)
• (net als hoge temperatuur super geleiders)

Magnetisch veld van de aarde

• Vloeibaar ijzer en nikkel draait rond de vaste kern van de aarde.
• Dit creëert elektrische stromen die een magnetisch veld opwekken.
• Magnetische en geografische polen vallen niet exact samen (fig 13.3)
• Beschermt ons tegen zonnewinden -> poollicht (CE 2023-1)
• Bij een omkering zijn we onbeschermd ..
• .. maar gelukkig leidt dit toch niet tot massale uitsterving.
• Afname veld is indicatie, de vorige was 770.000 jaar geleden

Magnetisch veld

Weergeven met lijnen (fig.13.2), net als bij elektrisch veld. (regels op p.33)

Magnetisch veld of magnetische inductie B is voor ons hetzelfde.

De sterkte van het veld geven aan in  de eenheid  Tesla (T).

Bewegende geladen deeltjes

• Door bewegende geladen deeltjes ontstaat een magneetveld
• Daar gaan wij ons vooral mee bezig houden
• Permanente magneten gebruiken we veel voor opgaven/opstellingen en de aarde komt in sommige opgaven voor.

Magneetveld rond stroomdraden

Rechterhandregel: fig 13.4, boek blz. 43

Huiswerk

(Bestudeer paragraaf 10.3 magnetisme en)

maak opgaven 16, 17, 18 (19 is een goede extra opgave)

Maak de test over de richting van het magnetisch veld (die als opdracht in de classroom staat).