Herhalen erfelijkheid en evolutie WTS

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Herhalen thema 5

Erfelijkheid en evolutie

DNA

Celkern + 

Chromosoom

Gen

Chromosoom

Wordt deze eigenschap bepaald door het  genotype / fenotype of door beiden?

GENOTYPE

FENOTYPE

Zowel fenotype als genotype

Iemands

lengte

Iemands

bloedgroep

Iemands bruine ogen

Iemands nieuwe haarkleur

Iemands hoge cholesterol-gehalte

Geef aan of de volgende bewering juist of onjuist is.
Het genotype van een organisme komt tot stand op het moment van de bevruchting.

1. Juist
2. onjuist

Sleep het aantal chromosomen naar de juiste cellen (rode vakje)

46 chromosomen

46 chromosomen

46 chromosomen

  23 chromosomen

23 chromosomen

Dit zijn de chromosomen van een?

1. man
2. vrouw

Geef aan of de volgende bewering juist of onjuist is. Door mutaties ontstaat variatie in fenotypen binnen een soort.

1. Juist
2. onjuist

Geef aan of de volgende bewering juist of onjuist is. Bij een uitzaaiing komen cellen van een tumor ergens anders in het lichaam terecht.

1. Juist
2. onjuist

Wat is een gen?

1. De informatie voor alle erfelijke eigenschappen
2. Alle zichtbare eigenschappen
3. Een deel van een chromosoom met informatie voor één eigenschap.
4. Een chromosoom in de celkern met erfelijke informatie.

Wat is een allel?

1. Een stukje DNA
2. Een stuk van een chromosoom
3. Een variant van een gen
4. Een variant van een chromosoom

Mitose

Meiose

Gewone celdeling

Reductiedeling

Diploïde cellen

Haploïde cellen

Zelfde aantal chromosomen

Helft van de chromosomen

Gewone lichaamscellen

Geslachtscellen

Chromosomen komen in paren voor

Chromosomen komen enkelvoudig voor

Wat is een mutant?

1. Een geslachtscel waarin een mutatie in het fenotype zichtbaar is.
2. Een lichaamscel waarin een mutatie in het fenotype zichtbaar is.
3. Een organisme waarbij een mutatie in het fenotype zichtbaar is.
4. Een geslachtscel waarin een mutatie in het genotype zichtbaar is.

1. Alleen het fenotype verandert
2. Alleen het genotype verandert.
3. Zowel het fenotype als het genotype verandert.

Een tam konijn brengt een aantal jongen ter wereld. Deze nakomelingen groeien gezond op bij verschillende gezinnen. Na twee jaar verschillen zij in grootte.
Waardoor kan dit verschil in grootte veroorzaakt zijn?

1. Alleen door een verschil in erfelijke eigenschappen.
2. Alleen door invloeden uit het milieu.
3. Zowel door een verschil in erfelijke eigenschappen als door invloeden uit het milieu.

Bij de geboorte blijkt een baby zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken te hebben.
Welke geslachtschromosomen kan deze baby hebben?

1. De baby kan alleen XX hebben.
2. De baby kan alleen XY hebben.
3. De baby kan XX of XY hebben.
4. De baby kan XX, XY of YY hebben.

Welke genen kunnen niet actief zijn in een hoofdhuidcel?

1. De genen die ervoor zorgen dat DNA gekopieerd kan worden.
2. De genen die ervoor zorgen dat gal wordt gemaakt.
3. De genen die ervoor zorgen dat hoofdhaar wordt gemaakt.
4. De genen die ervoor zorgen dat mitochondriën worden gemaakt.

De bouw van een celkern is bij alle zoogdieren in principe gelijk. Ratten en mensen zijn allebei zoogdieren. Bij bepaalde cellen van een bruine rat bevat de celkern 21 verschillende chromosomen.
Zijn deze cellen geslachtscellen of lichaamscellen?
Leg je antwoord uit.

Evolutie

Wat is evolutie?

1. Evolutie is het ontstaan van nieuwe soorten doordat organismen met de oorspronkelijke vorm uitsterven.
2. Evolutie is de ontwikkeling van leven op aarde, waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
3. Evolutie is de grotere overlevingskans van individuen met een betere aanpassing aan het milieu.
4. Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde, via survival of the fittest, met de mens als einddoel

                                              De evolutietheorie gaat uit van:

1. variatie in        .................. 

2.      ......................             selectie

3. het       .....................           van nieuwe soorten en    ..........................       van soorten

Bij evolutie speelt ook  de     ..................................   in het genotype bij een soort een rol.

                        In elk soort komen in het genotype  ................................     verschillen voor. 

Soms is zo'n verschil handig om te ................................ 

ontstaan

natuurlijke

overleven

verandering

verdwijnen

genotype

toevallige

Charles Darwin wordt gezien als de ontdekker van ....

1. vinken op de Galapagoseilanden
2. de evolutietheorie
3. genetische modificatie
4. het schip de Beagle

Op welk eiland heeft Darwin de evolutietheorie bedacht?

1. Galapagos eilanden
2. Canarische eilanden
3. Chersonissos
4. Gran canaria

Darwin had het over 'natuurlijke selectie'
Wat is dat?

1. Dat de natuur de selectie maakt.
2. Dat de sterkste organismen overleven.
3. Dat de organismen die het best zijn aangepast, krijgen de meeste nakomelingen.
4. Dat selectie altijd natuurlijk verloopt.

Hoe heet het boek van Darwin?

1. The origin of species
2. The origin of the earth
3. The origin of mankind
4. The origin of the self

Wat concludeerde Charles Darwin uit de snavels van de vinken op de Galapagoseilanden?

1. Dat er op elk eiland verschillende soorten leefden
2. Dat de galapagosvinken heel veel verschillend voedsel aten
3. Dat verschillend voedselaanbod op elk eiland leidde tot een andere vorm van de snavel
4. Dat er veel uitwisseling was van vogels tussen de eilanden

Soortvorming d.m.v. natuurlijke selectie. Zet de zinnen in de juiste volgorde

Er bestaat variatie in genotype en fenotype binnen een populatie

De voordelige fenotypen worden doorgegeven

Een mutatie leidt tot een verandering in fenotype dat voordelig uitkomt in de omgeving

Door voortplanting en recombinatie kunnen nieuwe genotypen en mutaties ontstaan

De mutant overleeft door zijn aanpassing beter en krijgt meer nakomelingen 

Als er genoeg verschillen in genotype en fenotype zijn ontstaan kan dat leiden tot een nieuwe soortvorming

Op eilanden die ver van de kust liggen, hebben vogels vaak geen natuurlijke vijanden. Daardoor hebben sommige vogelsoorten het vermogen om te vliegen verloren.
Leg uit hoe die niet-vliegende vogelsoorten door natuurlijke selectie kunnen zijn ontstaan.

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype maar een ander fenotype
3. Een nakomeling heeft en ander genotype dan de ouders

Wat kan zorgen voor variatie in genotype?

1. Alleen mutaties
2. Alleen geslachtelijke voortplanting
3. Mutaties en geslachtelijke voortplanting
4. Naar de sportschool gaan of in de zon liggen

Hoe heeft natuurlijke selectie geregeld dat aapachtige voorouders rechtop gingen lopen?

1. De voorouders die op 4 poten bleven lopen verspilden meer energie.
2. De voorouders die op 4 poten bleven lopen werden sneller gepakt door roofdieren...
3. Rechtop lopen gaf verschillende voordelen om te overleven. Daardoor is die eigenschap doorgegeven aan volgende generaties...
4. De voorouders die rechtop konden lopen hadden meer overzicht...