V2 schrijfvaardigheid 40 en 41: vorm, opmaak, publiek en medium

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom 

v2t!

Programma

1. 10 minuten lezen
   
2. Huiswerkopdrachten nakijken
3. Schrijfvaardigheid 40: vorm en opmaak
4. Schrijfvaardigheid 41: publiek en medium
5. Afsluiting en vooruitblik

10 minuten lezen

Opdracht 3 nakijken

a Mail a is formeler. De aanhef en afsluiting zijn officiëler. De tekst is uitgebreider, de docent wordt aangesproken met ‘u’ en er worden moeilijker woorden gebruikt.

b Dit is afhankelijk van de omgangsnormen op school. Als je op een school zit waar er formeel met docenten wordt omgegaan, dan mail a. Is er een informelere cultuur, dan kan mail b ook goed zijn.

Opdracht 5 nakijken

a Formele en informele taal wordt door elkaar gebruikt.

b Esmee spreekt de man ten onrechte informeel aan.

c De oma maakt een vergissing; ‘kofje’ is een hypercorrectie. Het moet zijn: ‘koffie’.

d Formele en informele taal wordt door elkaar gebruikt – het lijkt of heer De Braber voor de gek wordt gehouden.

e De voorzitter maakt een vergissing; ‘ingelasten’ is een hypercorrectie. Het moet zijn: ‘inlassen’.

Opdracht 6 nakijken

a In het Engelse voorbeeld legt de spreker ‘de schuld’ bij zichzelf. In plaats van te zeggen dat de ander hem niet begrijpt, zegt hij dat hij misschien zelf niet duidelijk genoeg is geweest.

In het tweede voorbeeld geven de Nederlanders het commentaar rechtstreeks aan de ontvanger (‘jij loopt voor gek’). De Engelsen houden het algemener. De outfit is ongebruikelijk, er wordt niet direct iets gezegd over de persoon.

Opdracht 6 nakijken

b - Ik ben bang dat de plannen iets veranderd zijn.

 - Zou ik gebruik kunnen maken van de wc?

 - Ik weet niet zeker of dat een goed idee is.

Wat wij in het Nederlands zouden zeggen, bijvoorbeeld:

 - Ik kan toch niet op de afspraak komen.

 - Weet u waar de wc is?

 - Dat vind ik geen goed plan.

Het Nederlands is doorgaans veel directer en minder omwonden. Het is minder formeel. In het Engels wordt geprobeerd erg voorzichtig te formuleren, in het Nederlands is dat doorgaans niet erg belangrijk.

Opdracht 8 nakijken

Bijvoorbeeld: Wij willen graag efficiënt omgaan met het straatmeubilair, zoals lantaarnpalen, brievenbussen, prullenbakken. Ons doel is zo min mogelijk zwerfafval op straat te hebben, ook vanwege het milieu. Om te zorgen dat het ophalen van afval en het verminderen van de (milieu)overlast zo goed mogelijk verloopt, hebben wij gekozen voor een nieuwe soort afvalbak. In deze bak past meer afval. Hierdoor hoeft het afval minder vaak opgehaald te worden. De oude afvalbakken worden dus weggehaald en vervangen vanwege dit nieuwe plan.

Schrijfvaardigheid 40: vorm en opmaak

Schrijfvaardigheid 41: publiek en medium

Doelen: 

Je leert een opmaak te kiezen die past bij de vorm van je tekst.

Je leert hoe je je tekst afstemt op je publiek en het medium dat je gebruikt.

 

Tekstvorm

Alle teksten behoren tot een tekstsoort en hebben daarnaast een bepaalde vorm. 

Opmaak

De vorm van een tekst is bepalend voor de opmaak. 

Onder opmaak vallen de volgende onderdelen: 

• lettertype en -grootte, regelafstand
• accentuering: vet, cursief, onderstreept, hoofd- en kleine letters
• positie van de tekst op de pagina, kantlijnen of marges
• indeling in kolommen
• koppen, tussenkoppen, witregels
• kleurgebruik
• gebruik en positie van afbeeldingen

wel geschikt voor een sollicitatiebrief

niet geschikt voor een sollicitatiebrief

Graag leg ik u uit waarom ik de geschikte kandidaat ben voor deze functie.

Graag leg ik u uit waarom ik de geschikte kandidaat ben voor deze functie.

Graag leg ik u uit waarom ik de geschikte kandidaat ben voor deze functie.

Graag leg ik u uit waarom ik de geschikte kandidaat ben voor deze functie.

Bekijk het voorblad van het
werkstuk van Myrthe hiernaast.
Noem drie dingen die beter kunnen.

Publiek

Als je schrijft, heb je altijd een publiek. 

De vraag voor wie je schrijft, is bepalend voor de vraag wat je schrijft. 

• Wie is je lezer? Man, vrouw, beroep, leeftijd, relatie met jouzelf?
• Wat wil jij hem (of haar) vertellen en waarom?
• Waarom leest hij jouw tekst? Waar is hij naar op zoek? Wat wil hij weten? 
• Welk taalgebruik past bij hem? Formeel of informeel? 
• Welke voorkennis heeft mijn publiek over het onderwerp?

Waarom is het recept hiernaast
niet geschikt voor lezers van een
kookmagazine van een supermarkt?

Medium

Een medium is letterlijk 'een middel om boodschappen over te dragen'. 

Bedenk voor elk van de volgende tekstdoelen een geschikt medium.
1. De plaatselijke drogist wil in zijn buurt laten weten welke aanbiedingen er deze week zijn.
2. Roy wil aan een webwinkel vragen of zijn bestelling die dag nog wordt bezorgd.
3. Aline wil solliciteren bij een modeketen.
4. Rijkswaterstaat wil aan automobilisten op de A12 laten weten dat er bij Gouda een ongeval is gebeurd.
5. Damian wil zijn oude longboard verkopen.

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: dinsdag 27 mei

• Huiswerk: -
• Meenemen: laptop, leesboek, schrift en pen
• Programma: herhaling leesvaardigheid 2, 17 en 18 + leesvaardigheid 19