Les 1: Bacteriën en Schimmels

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Planning

2 de lesuur: voortgangsopdracht blok 1

6 de lesuur: uitleg en werken aan bacteriën en schimmels

7 de lesuur: opdracht "kweek je eigen bacteriën" 

Op tafel ligt alleen je laptop!!!

Zoek de toets H1C. Zie je deze niet? blader dan naar de volgende pagina

h1p1EXnovem

 Succes!!!

Blok 2

"Keuringsdienst van Waarde"

4 rijken

Alle organismen zijn verdeeld in 

4 grote groepen: De 4 rijken.

Bij het indelen heeft men gekeken naar de celkenmerken: celkern, celwand en bladgroenkorrels.

celkenmerken

Een plantencel heeft alle kenmerken!

celkenmerken

Een bacterie heeft maar 1 kenmerk!

Elke cel van een organisme bevat celplasma (een vloeistof).

Daar omheen zit een heel dun elastisch vliesje (celmembraan). 

Dit celmembraan kan stofjes binnenlaten, eruit laten gaan en tegenhouden.

Ordening in RIJKEN

1. Kijk naar de soort cellen:

                                   -zonder celwand en zonder bladgroen: DIEREN

                                   -met celwand en met bladgoroen:           PLANTEN

                                   -met celwand, zonder bladgroen: SCHIMMELS of BACTERIËN

Celkern

Regelt alles wat er in een cel gebeurt.

Celwand

Is een laagje om de cel heen die zorgt voor stevigheid.

Bladgroenkorrels

Geven groene kleur aan bladeren.

De 4 rijken en hun cellen met de celkenmerken

planten

dieren

schimmels

bacteriën

celkern

celwand

bladgroenkorrels

celkern

celkern

celwand

celwand

1

2

extra

cytoplasma = celplasma = een stroperige (cel)vloeistof

2

extra

grote vacuole =  vochtblaasje

1

3

extra

celmembraan, Heel dun elastisch vliesje, bepaalde stoffen kunnen hier doorheen.

3

de grijze 'rand'

Bacteriën

Bacteriën

- Geen celkern

- Wel een celwand

- Geen bladgroenkorrels

- Eéncellig, ze bestaan uit 1 cel. 

- Met een gewone microscoop alleen als 

  kleine puntjes of streepjes ziet. 

                                         

Alleen als je ze honderdduizenden keren vergroot, kun je zien hoe ze 

er in werkelijkheid uitzien.

De meeste bacteriën voeden zich met resten van dode organismen. 

Zo ruimen bacteriën andere organismen op. 

Het menselijk lichaam telt 10 x meer bacteriën dan cellen

Het menselijk lichaam telt 10x meer bacterien dan cellen

In de darmen zitten ontzettend veel bacteriën. De meeste zijn nuttig. 

Ze helpen bij het verteren van voedsel.

Door de goede, nuttige bacteriën hebben schadelijke bacteriën geen kans. Nuttige bacteriën beschermen de huid.

In je mond zitten 25 x meer bacteriën 

dan er mensen op de aarde leven.

Het zijn veel nuttige bacteriën maar er zijn ook schadelijke bacteriën.

Nuttige bacteriën

Voortplanting 

van bacteriën

Bacteriën planten zich voort door te delen.

Hoe ze dat doen?

1.  Eén bacterië deelt in tweeën.

2.  Die 2 groeien totdat ze weer even groot zijn.

3.  Dan gaan die 2 zich ook weer delen.

4.  Dan zijn er 4 en die gaan zich ook weer delen......

Bij gunstige omstandigheden delen ze zich elk half uur. 

Er moet dan voedsel en vocht zijn en de temperatuur moet goed zijn. 

Er ontstaat dan een hele grote groep, zo'n groep noem je een bacteriekolonie. 

Een bacteriekolonie kun je met het blote oog zien.

Voedsel maken

Bacteriën kunnen een rol hebben bij het maken van voedsel.

Die speciale bacteriën worden gebruikt bij het maken van voedingsmiddelen.

Schadelijke bacteriën

Voedsel bestaat uit (delen van) organismen.

Voorbeelden hiervan zijn: vlees, vis, fruit en groenten. 

Voor bacteriën is dat voedsel, daarom kunnen ze daar goed op leven. 

Het voedsel gaat daardoor bederven. Als wij bedorven voedsel eten, kunnen we daarvan ziek worden.

Er zijn bepaalde soorten bacteriën die mensen ziek kunnen maken. De huisarts zal dan een antibioticum voorschrijven.

Dat antibioticum dood de schadelijke bacteriën.

Een voorbeeld is penicilline maar er zijn meer antibiotica.

longontsteking

blaasontsteking

Maak nu 3.6 in Biologie voor jou

Werk eerst zelfstandig in stilte. 

Overleggen mag als het bord op groen staat

SCHIMMELS

Schimmel

Schimmels hebben een celkern. 

Ze hebben ook een celwand. 

Ze hebben geen bladgroenkorrels. 

Ze bestaan uit lange, dunne draden die je schimmeldraden noemt.  

Als er schimmel op je boterham zit, zie je die schimmeldraden als 'pluisjes'

Nuttige schimmels

Speciale soorten schimmels spelen een rol bij het maken van voedingsmiddelen. Bijvoorbeeld kaas, brood en wijn. 

Champignons en cantharellen zijn schimmels die we kunnen eten.

Schimmelkaas

1

Gist is een eencellige schimmel.

Gebruikt voor het rijzen van deeg

2

Schimmel speelt een rol bij maken van bier / wijn

3

cantharellen en champignons

4

In 1920 ging de engelse arts Alexander Fleming met vakantie en liet een rotzooi achter in zijn laboratorium.

Toen hij terugkwam ontdekte hij dat de bacteriën in zijn schaaltjes op sommige plekken dood waren. 

Op deze plekken groeide namelijk een schimmel. 

Zo ontdekte hij penicilline (een antibiotica). 

Peniciline: hoe (soms) schimmels bacteriën verslaan

Schadelijke schimmels

Schimmels kunnen

voedsel bederven.

Schimmels kunnen ziekten veroorzaken bij planten, dieren en mensen.

Schimmelinfecties zijn meestal huidaandoeningen. 

De ringworm ... heeft niets met een worm te maken. De rand van de aangetaste plek op de huid is rood en vormt een ring.

Maak nu 3.5 in Biologie voor jou

Werk eerst zelfstandig in stilte. 

Overleggen mag als het bord op groen staat

Opdracht:

Lees de opdracht goed door!!!

Maak een plan voor de besmetting. 

Laat deze eerst goedkeuren door je docent.

Pas na de goedkeuring ga je aan de slag!!!