5.1 De Renaissance (1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welke keuze heb je gemaakt ter voorbereiding van deze les?

Ik heb de vragen uit het opdrachtenboek gemaakt

Ik heb het filmpje van JORT gekeken en daar aantekeningen bij gemaakt

Ik heb de tekst gelezen, gemarkeerd en dat samengevat

Helaas, de voorbereiding is niet gelukt

Kenmerkende aspecten door de tijd heen 

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat;
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur;
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling;
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid;
De wetenschappelijke revolutie.
Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen;

De Geboorte van Venus - Botticelli - 1483

Renaissance 

= bloei van kunst, literatuur en wetenschap als de nieuwe levensbeschouwing onder de stedelijke burgerij. 

De bestudering van klassieke geschriften door humanisten, leidde tot een ander mens- en wereldbeeld. 

Hoe kan de mens zichzelf en daarmee de wereld verbeteren?

Continuïteit of breuk? 

Huizinga: 'de Renaissance is half middeleeuws en half Verlichting (18e eeuw), een overgangsperiode

Realisme: streven naar perfecte imitatie, dichter bij de volmaaktheid van de mens en de wereld komen 

Ambachtsman, kunstenaars of hof artiest? 

Genre? 

Renaissance = wedergeboorte

'het ei van Brunelleschi'

Hij bouwde met klassieke vormen

Ontdekker van perspectief 

Brunelleschi was eigenlijk uitgesloten van deelname aan de inschrijving voor de bouw, maar imponeerde de opdrachtgevers door voor te stellen dat 'iemand die een ei rechtop kon zetten op een marmeren plaat de opdracht zou krijgen'. Alle meesters probeerden het, maar het lukte niemand. Toen tikte Brunelleschi minzaam het ei aan de onderkant op de marmeren plaat stuk, en liet het staan. Toen de kunstenaars luid te kennen gaven, dat ze dit net zo goed hadden kunnen doen, antwoordde Brunelleschi lachend, dat ze ook zouden weten hoe ze de koepel moesten bouwen, als ze ook zijn model en ontwerp zouden zien. Voordat Brunelleschi de opdracht kreeg waren er vele ideeën om de koepel te bouwen. Een van de meest bijzondere was wel om tijdens de bouw de trapgangen vol te storten met zand. Een steiger construeren zou namelijk veel te moeilijk zijn. Na de bouw moest al dit zand weer naar beneden gebracht worden. Om dit zand eruit te krijgen zou men bij het storten van het zand muntstukken tussen het zand gooien, dit om mensen aan te moedigen het zand te verwijderen waarbij ze de muntstukken mochten houden.

Nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Perfectie

Beeldhouwers en schilders werden niet meer gezien ambachtslieden, maar als kunstenaars die ver boven andere mensen verheven waren. 

Humanisten (Cicero)

Schrijvers gaan ook de klassieke oudheid bestuderen

Erasmus - 'de mens is afgedwaald van het ware Christendom'

Wie is de échte homo universalis van de Renaissance? 

Je schrijft in tweetallen een pleidooi van ongeveer 100 woorden waarom jouw persoon 'de echte homo universalis is van de Renaissance'. 

Botticelli - Brunelleschi - Michelangelo - Erasmus - Leonardo da Vinci