Hfst 2, paragraaf 1 en 2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Het Keynesiaanse kruis

Macro economisch model waarbij het effect van overheidsbeleid en beleid centrale bank kan worden bepaald.

Beleid

Begrotingsbeleid: overheidsbeleid, de overheid kan via belastingen en overheidsuitgaven de economie beïnvloeden. 

Monetair beleid: Beleid van de ECB, bijv rente verhogen of verlagen en daarmee de geldhoeveelheid bepalen.

IS-MB-GA model

- vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid

- model waarmee de gevolgen van begrotingsbeleid en monetair beleid inzichtelijk kunnen worden gemaakt. 

- we gaan in dit model uit van een gesloten economie, dus zonder sector buitenland.

- model zegt niks over prijzen, alle waarden in het model zijn reële waarden.

Economische kringloop

Y = C + I + O + E - M

Y =  C + B + S

nu dus een gesloten economie (zonder buitenland)

Y = C + I + O

Effectieve vraag = gelijk aan totale bestedingen (dus gaat om de vraag die ook daadwerkelijk tot echte uitgaven zullen leiden).

Y = EV

Y = EV = C + I + O 

Evenwichtslijn

Consumptie

Op te splitsen in 2 soorten: 

Autonome consumptie (Co): consumptie die onafhankelijk is van  inkomen. 

Consumptie die afhankelijk is van besteedbaar inkomen
Besteedbaar inkomen is inkomen dat overblijft na betaling belasting (Y - B).

Besteedbaar inkomen wordt niet helemaal besteed, want ....

Consumptie afhankelijk van besteedbaar inkomen = c(Y - B)

c = consumptiequote, hoeveel procent van inkomen wordt geconsumeerd.

Consumptiefunctie = C = Co + c(Y-B)

Consumptiefunctie

C = Co + c(Y - B)

Het deel van de consumptie dat wordt gespaard is de spaarquote.

Bestedingslijn

Het model gaat ervan uit dat de bestedingen van de bedrijven (investeringen) autonoom zijn (Io). Ze zijn afhankelijk van de kansen die de ondernemer ziet en niet door het huidige inkomen.

Investeringen kunnen worden gefinancierd met eerder gemaakte winsten, nieuwe aandelen uitgeven, bedrijfsobligaties uit te geven of een banklening aan te gaan.

3e deel van de bestedingen zijn de overheidsbestedingen. De overheidsbestedingen zijn ook autonoom (Oo)
Bestedingen = Co + c (Y-B) + Io + Oo

Evenwicht  op goederenmarkt

De markt zal richting Y* werken. 

Stel inkomen is hoger dan Y*

Er wordt minder geconsumeerd dan dat past bij het inkomen. Daardoor komen bedrijven te zitten met voorraden.

Gevolg voor productie? En  voor werkgelegenheid? en vervolgens inkomen?

Evenwicht op de kapitaalmarkt

Bij evenwicht op de goederenmarkt is er ook evenwicht op de kapitaalmarkt.

Het spaargeld (S) van de gezinnen, wordt gebruikt door de financiele instellingen om uit te lenen aan de bedrijven (voor I) en de overheid (voor overheidstekort).

S = I + (O-B)

kan herschreven worden als: (S-I) = (O - B)

Multiplier

Een multiplier is een vermenigvuldigingsfactor die aangeeft in welke mate het nationaal inkomen verandert als de overheidsbestedingen veranderen. 

Bij een waarde van de multiplier groter dan 1 is de stijging van het inkomen groter dan de stijging van de overheidsbesteding.

(sneeuwbaleffect) 

Overheidsbesteding

Door een toename van de overheidsbestedingen verschuift de bestedingslijn naar boven. Het evenwichtsinkomen is nu y2

multiplier is = verandering y* / verandering O

multiplier

Hier is te zien dat verandering Y* groter is dan verandering O.

Kettingreactie

EV stijgt, Y stijgt, C stijgt, EV stijgt, Y stijgt, enz

Inverdien en uitverdieneffect

Inverdieneffect: Een deel van de overheidsbestedingen komt via de belastingopbrengsten weer terug.

Uitverdieneffect: Wanneer de overheid bezuinigt, de overheidsbestedingen dalen dus, zal het bezuinigingseffect tegenvallen, doordat de belastingopbrengsten hierdoor zullen verminderen.

Spaarlek

Bestedingslijn B heeft een hogere consumptiequote dan bestedingslijn A.

Wat is het gevolg voor de multiplier?

Afname producentenvertrouwen

Wanneer producentenvertrouwen daalt, wat zijn dan de gevolgen voor de Investeringen van bedrijven?

Nu maken

Hfst 2, paragraaf 1, opgaven in magister.

Rente

Wanneer er gesproken wordt over rente, gaat het om de reële rente. 

RIC = NIC / PIC x 100

(in het boek staat een andere vage formule die op hetzelfde neerkomt)

Invloed rente op vraag

Als de rente daalt

* Lenen om te investeren is aantrekkelijker

*Sparen is niet aantrekkelijk, dus consumtiequote stijgt 

* Consumptief krediet goedkoop

Dus EV stijgt 

Veranderingen rente en bestedingslijn

De IS lijn

De IS-lijn geeft de mogelijke combinaties van rente en inkomen waarbij de goederenmarkt in evenwicht is bij een gegeven inflatie.

Wat moet je vooral weten:

Hoge rente, dan meer sparen minder lenen, dus bestedingen omlaag, daardoor neemt reele productie af en dit zorgt voor lager inkomen

Verandering IS-lijn

Verandering van de IS-Lijn is het gevolg van een verandering op de goederenmarkt die niet het gevolg is van een verandering van de rente.

Hiernaast een stijging van de overheidsbestedingen.

Door de stijging van de overheidsbestedingen, stijgt de reële productie, daardoor bij een zelfde rente meer vraag naar producten, dus meer productie en dus ook hogere inkomen.

www.economielokaal.nl