503

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Pak je

spullen

Wat we deze les doen:

Afronding "straling detecteren"                    (5 min)

Uitleg 5.2:                    (20 min)
Isotopen en kernverval

Opdrachten                 (15 min)

Kernreacties opschrijven en oplossen

Meten aan kernverval

Een stralingsmeter, ook wel 

geiger-müller teller, of gm-teller, 

vangt straling op een geeft

een piepje als het iets heeft

opgevangen.

Redenen waarom gm-tellers niet erg nauwkeurig zijn:

1) Weet niet of het alpha, beta of gamma straling heeft gedetecteerd.

2) Meet ook straling uit het

heelal en uit de muren van 

je huis.

3) Straling gaat alle kanten op,

niet alleen naar de meter.

Redenen waarom we gm-tellers toch gebruiken.

1) We hebben geen 

andere goedkope optie.

Hoe ontstaat kernstraling?

Lang geleden....

Een atoom is het kleinste wat er bestaat

600 voor Christus

Slimme mensen in zwart-wit

Marie en Pierre Curie

Mendelejev

Kleiner dan een atoom bestaat wel!

rond 1900

Hoe ziet een atoom eruit?

Elektronen (-) aan de buitenkant

Protonen (+) en neutronen in de kern

Groot is een beetje onhandig...

Hoe kan je dit handig opschrijven?

Hoe schrijf je dat op?

Kenmerk 1: atoomnummer

Alle elementen krijgen een atoomnummer

gelijk aan het aantal protonen in de kern.

Waterstof (H), één proton, atoomnummer 1.

Helium (He), twee protonen, atoomnummer 2.

Lithium (Li), drie protonen, atoomnummer 3.

... enz.

Kenmerk 2: massagetal

Alle atomen krijgen een massagetal, wat aangeeft hoeveel deeltjes er totaal in de kern zitten.      protonen + neutronen

BiNaS 25A

Isotopen:

Atomen met hetzelfde atoomnummer (dus het zelfde aantal protonen), maar een ander massagetal.

Hoe schrijf je dat op?

Atoomnummer = aantal protonen

Massagetal = protonen + neutronen

Symbool

Hoe schrijf je dat op?

Atoomnummer = aantal protonen

Massagetal = protonen + neutronen

Symbool

X

A

Z

Hoe schrijf je dat op?

Atoomnummer = aantal protonen

Massagetal = protonen + neutronen

Symbool

X

A

Z

Hoe schrijf je dat op?

Atoomnummer = aantal protonen

Massagetal = protonen + neutronen

Symbool

X

A

Z

Aantal neutronen (N)

= massagetal (A) - aantal protonen (Z)

Verschillende isotopen

Sommige isotopen zijn stabiel.

Sommige isotopen zijn instabiel.

Radioactief verval

Alfaverval

De kern valt uiteen in een 

kleinere kern en een helium kern.

Deze helium kern noemen we dan 

het alfa deeltje.

Alfa-deeltje: 

He

4

2

Alfaverval

De kern valt uiteen in een 

kleinere kern en een helium kern.

Deze helium kern noemen we dan 

het alfa deeltje.

Alfa-deeltje: 

He

4

2

Moederkern

Dochterkern

Betaverval

De kern valt uiteen in een 

kleine kern en een 

beta-deeltje.

Beta-deeltje:

                       

                 

e

0

-1

Betaverval

De kern valt uiteen in een 

kleine kern en een 

beta-deeltje.

Beta-deeltje:

                     

e

0

-1

Moederkern

Dochterkern

Gamma-straling

Gamma-straling zijn pakketjes 

energie, niet een deeltje. Meestal 

als bijproduct.

Gamma-straling zet je wel in de 

vervalvergelijking.

Gamma-straling: 

0

0

γ

Drie soorten verval

      - straling                             - straling                                   - straling

α

β

γ

0

0

He

γ

4

2

0

-1

e   of

0

+1

e  

Drie soorten verval

      - straling                             - straling                                   - straling

α

β

γ

0

0

He

γ

4

2

0

-1

e

Wat blijft erover na radioactief verval?

Het verval van Uranium-238:

Het verval van Boor-12:

Wat blijft erover na radioactief verval?

Het verval van Stikstof-16:

Het verval van Samarium-147:

Opdrachten

Opdracht 

11

Opdracht 12

Opdracht 15

Huiswerk

Opdracht 

16

Opdracht 19

Opdracht 22