Taalvariatie: dialect, standaardtaal en tussentaal 2025

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Taalvariatie

In hoeveel landen is het Nederlands een officiële taal?

1. 2
2. 4
3. 6
4. 8

In welke landen is het Nederlands een officiële taal?

stutje, stutte, stuute

boke

boke

stutje, stutte

Dialectwoorden: boterham

https://www.mijnwoordenboek.nl/dialect-vertaler.php?woord=boterham

Hoe noemt men in Oost- en West-Vlaanderen een 'spin'?

1. spenne
2. pisse
3. kobbe
4. delle

Op naar het Antwerps. Hoe noemt men een spin daar?

1. achtpoot
2. webbenkop
3. kobbebeest
4. spinnenkop

Wat is géén dialectisch woord voor 'vlinder'?

1. venijnvogel
2. fladderaar
3. schoenlappertje
4. boterschijter

En nu naar de cursus

groene kader p. 136

Taalvariant

• gebruik afhankelijk van de context 
• afhankelijk van het register: formeel/informeel
• verschil tussen plaatselijke taal en Standaardnederlands is ook taalvariatie

ABN

•  'Algemeen Beschaafd Nederlands' --> prioriteit jaren '50 20ste eeuw
• ABN: een accentloze standaardtaal die voor iedereen hetzelfde is, met dezelfde uitspraak en woordenschat
• Aangeleerd op school en verspreid via de BRTN (nu VRT)
• Het doel = iedereen moet elkaar begrijpen

Standaardnederlands

= de neutrale standaardvariant van het Nederlands

• formele, officiële en zakelijke situaties
• door iedereen begrepen
• zonder woorden of klanken uit een bepaalde streek
• sociale afstand tussen sprekers groot
• Heb jij een kop koffie voor mij?

Tussentaal/Verkavelingsvlaams

= mix van Standaardnederlands en dialect 

• Verstaanbare omgangstaal
• Meer en meer TT in het onderwijs, de politiek en de media
• Vooral gebaseerd op Brabants-Antwerpse kenmerken
• Typische kenmerken: 'gij' en 'ge', verbuigen van lidwoorden ('den auto') en verkleinwoorden op '-ke' ('een bloemeke')
• onverzorgd?
• Ebde gij nog een taske koffie voor mij?

Dialect

= plaatselijke, lokale vorm van het Nederlands

• een eigen tongval (uitspraak) en een eigen woordenschat
• in beperkte situaties gebruiken: familie, streek
• moeilijk om een dialect dat niet het jouwe is te ontcijferen
• steeds minder gesproken door Vlamingen in zuivere vorm
• Èdde nog een zjat koffe veu maai?