5H 2021 12.3 Eiwitten

Chemie Overal 12.4 Eiwitten 
1 / 33
next
Slide 1: Slide
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 33 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Chemie Overal 12.4 Eiwitten 

Slide 1 - Slide

timer
2:00
Eiwitten

Slide 2 - Mind map

Planning
  • Doelen.
  • Wat zijn eiwitten? 
  • Bouw, vorming en afbraak van eiwitten. 
  • De rol van eiwitten in je lichaam
  • Quizje

Slide 3 - Slide

Doelen van deze les
  • uitleggen wat de functies van eiwitten zijn. 
  • vertellen hoe eiwitten zijn  opgebouwd. 
  • aangeven wat essentiële aminozuren zijn en deze opzoeken in Binas. 
  • uitleggen wat een peptidegroep is. 
  • een peptideketen tekenen tussen aminozuren in structuren. 
  • vertellen hoe een polypeptide is opgebouwd.
  • uitleggen (met een reactievergelijking) wat er gebeurt wanneer aminozuren worden afgebroken.  
  • de rol van eiwitten in je lichaam kennen. 

Slide 5 - Slide

Eiwitten
  • We kennen eiwitten vooral als de bouwstoffen van het lichaam. 
  • Je krijgt ze binnen via voedsel (dierlijke en plantaardig) -> lichaam breekt deze af tot aminozuren (waar eiwitten ook uit opgebouwd zijn). 

Slide 6 - Slide

Niet alleen als bouwstof worden eiwitten gebruikt, ook voor de .. 

  • Opbouw afweersysteem.
  • Opbouw spieren.
  • Katalyse diverse lichaamsprocessen                                                                 (volgende les!).
  • Transport van diverse lichaamsstoffen.

Slide 7 - Slide

Van aminozuur naar peptidebinding naar eiwit. 
(micro - meso - macro)

Slide 8 - Slide

Aminozuren
20 verschillende aminozuren
  • 12 kan je lichaam zelf maken
  • 8 moet je uit je eten halen. 
  • Deze 8 heten essentiële  aminozuren

Van losse aminozuren kun je 
nieuwe eiwitten maken.

Slide 9 - Slide

Z'on COOH groep noemen we een zuur groep;
Een NH2 groep is een aminogroep

Slide 10 - Slide

Bouw van eiwitten
  • Een eiwit is een polypeptide, opgebouwd uit aminozuren. 
  • In een eiwit zijn peptidebindingen (amide) aanwezig.
  • Zie Binas tabel 67H1.
  • Vaak worden de aminozuren                                                                                                        afgekort met 1 of 3 letters. 

Slide 11 - Slide

Wat is de afkorting van het aminozuur hiernaast?
A
Leu
B
Val
C
Ala
D
Ile

Slide 12 - Quiz

Vorming van een dipeptide
Als het goed is herken je de condensatiereactie!
Zoals je misschien kent van Snollebollekes is het van links -> rechts

Slide 13 - Slide

Volgorde aminozuren is belangrijk
TAAL betekent iets anders dan LAAT




Zo bepaalt ook de volgorde van de aminozuren welk eiwit er gevormd wordt

Slide 14 - Slide

Hydrolyse van eiwitten -> spijsvertering
Hydrolyse van eiwitten geeft losse aminozuren.
Dit was waar we mee begonnen!

Slide 15 - Slide

Peptidebinding
  • De peptidebinding kan worden gebroken met behulp van een watermolecuul.
  • Een watermolecuul kan worden opgesplitst in een OH groep en een waterstofatoom

Slide 16 - Slide

Hydrolyse
  • Het eiwit molecuul is opengebroken;
  • Het watermolecuul heeft zich verdeeld over de twee ontstane moleculen;
  • Het zorgt dat het eiwit wordt opgebroken in veel kleinere moleculen.

Slide 17 - Slide

Afbraak eiwitten
Afbraak eiwit in losse aminozuren (monomeren).
Het lichaam kan geen aminozuren opslaan, daarom worden overtollige aminozuren afgebroken. Hierbij ontstaan  ureum, koolstofdioxide en water. 

De afbraak van eiwitten levert energie op. Eiwitten kunnen door je lichaam dus ook als brandstof gebruikt worden.




Slide 18 - Slide

Primaire structuur
...de volgorde van de aminozuren 

Slide 19 - Slide

Definitie enzym
  • een enzym kan moleculen afbreken en opbouwen
  • een enzym kan reacties katalyseren (versnellen)
  • enzym = bio-katalysator 

Slide 20 - Slide

Enzymen zijn eiwitten.
Enzymen zijn biologische katalysatoren.

enzymen zijn eiwitten.


enzymen zijn biologische katalysatoren.


Slide 21 - Slide

Enzymen hebben een pH-optimum
De optimale pH voor pepsine ligt bij pH 2.  
Verschillende enzymen hebben verschillende pH- optima

Slide 22 - Slide

Denatureren van eiwitten
Bij een te grote afwijking in pH en/of temperatuur, zullen eiwitten denatureren: ruimtelijke bouw gaat verloren doordat bindingen tussen moleculen (H-bruggen, vanderwaalsbindingen, ionbindingen, zwavelbruggen) verbreken.

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide


Waarom hebben we eiwitten nodig?
A
Je kan ze gebruiken als brandstof.
B
Ze zorgen er voor dat je jouw voedsel beter verteert.
C
Ze zijn nodig als bouwmateriaal voor je cellen.
D
Ze zijn nodig om allerlei chemische processen in je lichaam goed te laten verlopen.

Slide 25 - Quiz

Ons lichaam kan zelf eiwitten maken. Waarom moeten we dan toch eiwitten via ons eten binnenkrijgen?

Slide 26 - Open question


Eiwitten bestaan uit ketens aminozuren. Welke functionele groep(en) zit(ten) altijd in aminozuren?
A
Alleen NH₂ ——
B
NH₂ —— en COOH ——
C
Alleen COOH ——
D
Geen een van beide

Slide 27 - Quiz

Het tripeptide Ala-Val-Ser is opgebouwd uit drie aminozuren: alanine, valine en serine. Geef de reactievergelijking in structuurformules van de vorming van Ala-Val-Ser.

Slide 28 - Open question

Geef de reactievergelijking voor de verbranding van alanine in ons lichaam. Hierbij ontstaat onder andere ureum (CH₄N₂O).

Slide 29 - Open question

Doelen van deze les
  • uitleggen wat de functies van eiwitten zijn. 
  • vertellen hoe eiwitten zijn  opgebouwd. 
  • aangeven wat essentiële aminozuren zijn en deze opzoeken in Binas. 
  • uitleggen wat een peptidegroep is. 
  • een peptideketen tekenen tussen aminozuren in structuren. 
  • vertellen hoe een polypeptide is opgebouwd.
  • uitleggen (met een reactievergelijking) wat er gebeurt wanneer aminozuren worden afgebroken.  
  • de rol van eiwitten in je lichaam kennen. 

Slide 30 - Slide

Beheers je alle leerdoelen?
Ja
Nee

Slide 31 - Poll

Wanneer je hebt aangegeven dat
het deels 'nee' is .Wat is dan nog lastig?

Slide 32 - Mind map

Aan de slag
Lees 12.3 Eiwitten nog eens goed door!

Maak  16, 17, 18, 19

Slide 33 - Slide