Les 5 taalkundig ontleden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom allemaal; een les over grammatica

Terugblik vorige les

Redekundig ontleden, wat is dat allemaal?

Weet je de volgorde nog?

Het programma 

- het lesdoel (taalkundig ontleden)

- voorkennis activeren  (redekundig ontleden)
- uitleg onderdelen taalkundig ontleden
- oefenen in LessonUp 
- denken - delen - uitwisselen 
- terugkoppeling lesdoel;

Leerdoelen

• Aan het einde van de les kan ik zinnen taalkundig ontleden. 
  

Een mooi meisje

Hoe noem je deze drie woordsoorten?
Ik wil 3 antwoorden zien

Ik vind dit nog best lastig!

JA

NEE

Zelfstandige naamwoorden 

• Zelfstandige naamwoorden geven namen aan personen, namen dieren, dingen en zaken. Je kunt er altijd de/het voor zetten

 

Vliegtuig, Pieter, walvis, Amsterdam, Leidsche Plein, Groningen,

vrede, gelukkig, meisje, man, politieagent, directeur, kanaal, olifant, struikje

Lidwoorden en hun rol

• Lidwoorden horen altijd bij een zelfstandig naamwoord
• Er zijn drie lidwoorden: de, het en een
•  de + het = bepaald
•  een = onbepaald

Bijvoeglijke naamwoorden 

• Bijvoeglijke naamwoorden geven extra informatie bij een zelfstandig naamwoord:
• 
  
•  stoffelijk: ijzeren, linnen, katoenen, gouden (eindigt op -en)
•  gewoon; mooie, lieve, aardige, charmante (eindigt op -e)

Voorzetsels en hun plaatsing

• Voorzetsels staan 'voor' een element in de zin, vaak voor een zelfstandig naamwoord
• op, naast, voor, achter .... de kast.... 

 voornaamwoorden

• Voornaamwoorden verwijzen naar personen, dieren, dingen, eigennamen of zelfstandig naamwoorden
• bezittelijk --> mijn, jouw, onze, jullie
• persoonlijk --> ik, jij, hij, zij , wij, jullie
• aanwijzend --> die, deze, dit, dat

Werkwoorden en hun vervoeging

• Werkwoorden geven een 'werking' aan 
• Iets of iemand doet iets; werken, lezen, slapen, hebben, zijn, worden, spelen, roepen

Wat geven werkwoorden aan?

1. Verwijzingen naar personen, dieren, dingen, eigennamen of zelfstandig naamwoorden
2. Een 'werking' aan
3. Namen aan personen, dieren, dingen en zaken
4. Extra informatie bij een zelfstandig naamwoord

In welke antwoorden kom je voorzetels tegen?

1. de jongen
2. Achter de kast
3. Op de tafel
4. gedurende het feest

Wat geven bijvoeglijke naamwoorden?

1. Extra informatie bij een zelfstandig naamwoord
2. Verwijzingen naar personen, dieren, dingen, eigennamen of zelfstandig naamwoorden
3. Namen aan personen, dieren, dingen en zaken
4. Een 'werking' aan

Welke lidwoorden zijn er?

1. voor, achter, naast
2. bij, naar, van
3. in, op, met
4. de, het, een

Wat zijn zelfstandige naamwoorden?

1. Woorden die een 'werking' aangeven
2. Woorden die extra informatie geven bij een zelfstandig naamwoord
3. Woorden die namen geven aan personen, dieren, dingen en zaken
4. 'kast' woorden

Denken - delen - uitwisselen 

- Jullie gaan straks drie zinnen taalkundig ontleden in stilte (5 minuten). 

- Daarna gaan jullie met je buurman/buurvrouw bespreken wat volgens jullie het goede antwoord moet zijn (2 min)

- Vervolgens gaan we de antwoorden klassikaal bespreken (5). 

Wat ga je doen?

1. schrijf de zin over

2. noteer per woord welke woordsoort het is

3. Klaar? vergelijk met je buren

Denken - delen - uitwisselen 

Zin 1: De stad Rome is een gastvrije stad. 

Zin 2: Deze musical is saai en ouderwets. 

Zin 3: Hij danst tijdens het feest op de harde muziek. 

Is het lesdoel behaald? 

• Aan het einde van de les kan ik zinnen taalkundig ontleden.