Grammatica - bijzinnen benoemen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Lesprogramma

1. Lesdoel
2. Wat zijn enkelvoudige en samengestelde zinnen?
3. Hoofd- en bijzin, hoe herken je die?
4. Bijzinnen aanwijzen/vervangen
5. Aan de slag!

lesdoelen

1. Aan het eind van deze les kun je uitleggen hoe je een hoofd- van een bijzin kunt onderscheiden.

2. Aan het eind van deze les kun je de bijzin vervangen door een woord.

Wat valt je op?

Hij liep naar de winkel.

Hij liep naar de winkel en zij fietste naar de winkel.

Wat valt je op?

Ik liep naar de winkel.

Ik liep naar de winkel terwijl zij naast mij fietste.

Wat is kenmerkend voor een hoofdzin?

1. Een hoofdzin heeft geen werkwoord.
2. Een hoofdzin heeft altijd een lijdend voorwerp.
3. Een hoofdzin moet altijd beginnen met een bijwoord.
4. Een hoofdzin kan op zichzelf staan.

Wat is het verschil tussen een bijzin en een hoofdzin?

1. Een bijzin kan niet op zichzelf staan als een complete zin.
2. Een bijzin heeft altijd een ander werkwoord dan een hoofdzin.
3. Een hoofdzin staat altijd aan het begin van een zin.
4. Een hoofdzin heeft altijd meer woorden dan een bijzin.

Welke van de volgende zinnen bevat een bijzin?

1. De hond rent snel door de straat.
2. Mijn moeder maakt heerlijke appeltaart.
3. Zij lacht en zwaait naar haar vrienden.
4. Ik denk dat hij morgen komt.

Wat is de bijzin in de volgende zin:
Ik denk dat hij morgen komt.

1. Ik denk dat.
2. Morgen komt.
3. Dat hij morgen komt.
4. Komt.

Met welk soort woord verbind je twee hoofdzinnen met elkaar?

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Hoofdzin(nen)/hoofdzin+bijzin?
Ik weet niet of ik morgen naar het bos ga.

1. H+H
2. H+B
3. B+H
4. H+H+B

Bijzin vervangen

Je kunt een bijzin vaak vervangen door één woord:

• Omdat ik ziek ben ga ik niet naar school - Daarom ga ik niet naar school.
• Ondanks het slechte weer ga ik op de fiets naar school - Toch ga ik op de fiets naar school.
• Hij kon niet mee naar het feest - Hij kon dat niet.

Voor welk woord kun je de bijzin vervangen in de volgende zin?

Ik weet niet of ik morgen naar het bos ga.

1. dat
2. die
3. zij
4. wanneer

Benoem het zinsdeel 'dat'.

Ik weet dat niet.

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Voor welk woord kun je de bijzin vervangen?

Advertenties worden geplaatst, zodat mensen dit ook kopen.

1. dat
2. daarom
3. wanneer
4. het

Benoem het zinsdeel 'daarom' in onderstaande zin.

Daarom worden advertenties geplaats

1. naamwoordelijk gezegde
2. lijdend voorwerp
3. onderwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Aan de slag!

Maken Blok 2 opdracht 1 (blz. 70)

Maken Blok 1 opdracht 4 en 5 (blz. 24)