NN7 - Formuleren §7 - Symmetrie en correct begrenzen - 3H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Welkom!

Jas uit? Tas van tafel? Ga dan lekker zitten.

Leg klaar op je tafel: leesboek, lesboek, schrift, pen.

Pak je leesboek en ga lekker lezen.

Wat je gaat leren

• Je leert zinnen symmetrisch formuleren.
• Je leert zinnen correct begrenzen.

Bekijk de volgende zin:

– Esmee kijkt uit naar het weekend, vanwege een feestje en een belangrijke sportwedstrijd.

Bekijk de volgende zin:

– Esmee kijkt uit naar het weekend, vanwege een feestje en een belangrijke sportwedstrijd.

Als twee woorden, woordgroepen of zinnen die bij elkaar horen, allebei in een zin staan, moeten ze dezelfde vorm hebben. Dat heet symmetrie. In de voorbeeldzin gaat het om twee woordgroepen: een feestje en een belangrijke sportwedstrijd.

In de volgende zinnen ontbreekt de symmetrie (het *-teken betekent ‘ongrammaticale zin’):

– * Niet alleen in het zuiden vieren ze carnaval: ook in het noorden viert men dit feest.

In de volgende zinnen ontbreekt de symmetrie (het *-teken betekent ‘ongrammaticale zin’):

– * Niet alleen in het zuiden vieren ze carnaval: ook in het noorden viert men dit feest.

In het eerste deel van de zin staat het persoonlijk voornaamwoord ze. Om de zin symmetrisch te maken, moet je in het tweede deel van de zin hetzelfde persoonlijke voornaamwoord gebruiken: men moet ze worden.

– * Een puber schijnt veel te appen, maar volwassenen kunnen er ook wat van.

– * Een puber schijnt veel te appen, maar volwassenen kunnen er ook wat van.

In het eerste deel van de zin staat het enkelvoudig onderwerp Een puber. Om de zin symmetrisch te maken, moet je in het tweede deel van de zin ook een enkelvoudig onderwerp gebruiken: volwassenen kunnen moet een volwassene kan worden.

– * Miros leest dat boek voor zijn mondeling en omdat het bij zijn profielwerkstuk past.

– * Miros leest dat boek voor zijn mondeling en omdat het bij zijn profielwerkstuk past.

In het eerste deel van de zin staat de woordgroep voor zijn mondeling. Om de zin symmetrisch te maken, moet je de bijzin in het tweede deel van de zin in een woordgroep veranderen: omdat het bij zijn profielwerkstuk past moet voor zijn profielwerkstuk worden.

 – * Mijn moeder zei dat ik op tijd thuis moest zijn en ik moest mijn kamer opruimen.

 – * Mijn moeder zei dat ik op tijd thuis moest zijn en ik moest mijn kamer opruimen.

In het eerste deel van de zin staat een bijzin. Om de zin symmetrisch te maken, moet je de hoofdzin in het tweede deel van de zin in een bijzin veranderen: ik moest mijn kamer opruimen moet dat ik mijn kamer moest opruimen worden.

– * Juul zit op een koor voor de gezelligheid en om zich te ontspannen.

– * Juul zit op een koor voor de gezelligheid en om zich te ontspannen.

In het eerste deel van de zin staat de woordgroep voor de gezelligheid. Om de zin symmetrisch te maken, moet de beknopte bijzin in het tweede deel ook een woordgroep worden: om zich te ontspannen moet voor de ontspanning worden.

Symmetrie 

Als iets niet symmetrisch is, dan zijn de verschillende onderdelen niet gelijk. Dat geldt ook voor de taal: als je iets opsomt, moeten alle onderdelen van die opsomming op dezelfde manier geformuleerd worden.

Drie fouten in symmetrie

- getal (enkelvoud/meervoud)

- voornaamwoordelijke aanduiding

- grammaticale constructie

Geen symmetrie in getal

Men zegt dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

--> Men zegt dat het veel gaat regenen, maar men zegt zoveel

OF

--> Ze zeggen dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

Geen symmetrie in voornaamwoordelijke aanduiding

Het is van belang dat u op tijd reserveert, anders heb je kans dat de gewenste zitplaatsen al vergeven zijn.

Het is van belang dat u op tijd reserveert, anders heeft u kans dat de gewenste zitplaatsen al vergeven zijn.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en wat u uitgeeft aan fooien.

De opsomming bestaat uit vier delen. De eerste drie delen worden gevormd door een znw, maar het vierde deel wordt gevormd door een ow en pv. 

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en fooien.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

Darten dwingt je tot snelle reacties en goed je verstand te gebruiken. 

ZN - WW

Darten dwingt je snel te reageren en goed je verstand te gebruiken.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

De beste manier om je woordenschat te vergroten is veel lezen en een woordenijst te maken.

De beste manier om je woordenschat te vergroten is veel lezen en een woordenlijst maken.

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan: 

• Een bijzin wordt als losse zin gepresenteerd (losstaand zinsdeel):
  
  – Op de spelletjesavond speelden we Weerwolven.* Waardoor het heel laat werd.
  
  Het moet zijn: … Weerwolven, waardoor …
  

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan: 

• Twee zelfstandige zinnen (hoofdzinnen) worden ten onrechte ‘aan elkaar geplakt’ (zinnen ten onrechte samenvoegen):
  – * In het weekend is er een familiereünie, iedereen is welkom met of zonder partner.
  Het moet zijn: … familiereünie; iedereen …    of
  … familiereünie en iedereen ....
  Je kunt hoofdzinnen wel samenvoegen, maar dan moet je een puntkomma of een nevenschikkend voegwoord (en, maar, of, want, dus) gebruiken.
  

Ter voorbereiding op de toets moeten de leerlingen het boek lezen, de vragen maken en schrijven zij een samenvatting.

1. Deze zin is symmetrisch
2. Deze zin is niet symmetrisch

Hoewel men op verkiezingsdagen vaker stemt als de zon schijnt, heeft men zich dit jaar tijdens de regen ook van zijn beste kant laten zien.

1. Deze zin is symmetrisch
2. Deze zin is niet symmetrisch

Een groep buurtbewoners heeft samen het speeltuintje opgeknapt en ze hebben ook het plantsoentje ernaast netjes aangeharkt.

1. Deze zin is symmetrisch
2. Deze zin is niet symmetrisch

Om een appeltaart te bakken, moet je appels schillen, deeg kneden en rozijnen wellen.

1. Deze zin is symmetrisch
2. Deze zin is niet symmetrisch

Hockeyers staan erom bekend flink te kunnen feesten, maar een voetballer kan er ook wat van.

1. Deze zin is symmetrisch
2. Deze zin is niet symmetrisch

Zelf aan de slag

Wat?        maken opdracht 2 + 3 blz. 241

Tijd?         25 minuten

Vraag?     steek je vinger op, ik kom je helpen

Klaar?      kijk alles na (ook §5)

Ook klaar? ga lekker lezen

Welkom!

Jas uit? Tas van tafel? Ga dan lekker zitten.

Leg klaar op je tafel: leesboek, lesboek, schrift, pen.

Pak je leesboek en ga lekker lezen.

Symmetrie 

Als iets niet symmetrisch is, dan zijn de verschillende onderdelen niet gelijk. Dat geldt ook voor de taal: als je iets opsomt, moeten alle onderdelen van die opsomming op dezelfde manier geformuleerd worden.

Drie fouten in symmetrie

- getal (enkelvoud/meervoud)

- voornaamwoordelijke aanduiding

- grammaticale constructie

Geen symmetrie in getal

Men zegt dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

--> Men zegt dat het veel gaat regenen, maar men zegt zoveel

OF

--> Ze zeggen dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

Geen symmetrie in voornaamwoordelijke aanduiding

Het is van belang dat u op tijd reserveert, anders heb je kans dat de gewenste zitplaatsen al vergeven zijn.

Het is van belang dat u op tijd reserveert, anders heeft u kans dat de gewenste zitplaatsen al vergeven zijn.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en wat u uitgeeft aan fooien.

De opsomming bestaat uit vier delen. De eerste drie delen worden gevormd door een znw, maar het vierde deel wordt gevormd door een ow en pv. 

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en fooien.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

Darten dwingt je tot snelle reacties en goed je verstand te gebruiken. 

ZN - WW

Darten dwingt je snel te reageren en goed je verstand te gebruiken.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

De beste manier om je woordenschat te vergroten is veel lezen en een woordenijst te maken.

De beste manier om je woordenschat te vergroten is veel lezen en een woordenlijst maken.

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan: 

• Een bijzin wordt als losse zin gepresenteerd (losstaand zinsdeel):
  
  – Op de spelletjesavond speelden we Weerwolven.* Waardoor het heel laat werd.
  
  Het moet zijn: … Weerwolven, waardoor …
  

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan: 

• Twee zelfstandige zinnen (hoofdzinnen) worden ten onrechte ‘aan elkaar geplakt’ (zinnen ten onrechte samenvoegen):
  – * In het weekend is er een familiereünie, iedereen is welkom met of zonder partner.
  Het moet zijn: … familiereünie; iedereen …    of
  … familiereünie en iedereen ....
  Je kunt hoofdzinnen wel samenvoegen, maar dan moet je een puntkomma of een nevenschikkend voegwoord (en, maar, of, want, dus) gebruiken.
  

Zelf aan de slag

Wat?        maken opdracht 2 + 3 blz. 241

Tijd?         20 minuten

Vraag?     steek je vinger op, ik kom je helpen

Klaar?      haal bij mij een nakijkboekje en kijk 

                   alle § na.

Ook klaar? dan kun je oefentoetsen bij mij halen

Welkom!

Jas uit? Tas van tafel? Ga dan lekker zitten.

Leg klaar op je tafel: leesboek, lesboek, schrift, pen.

Pak je leesboek en ga lekker lezen.

HERHALING

Congruentiefout

Indien de persoonsvorm niet aansluit bij het onderwerp noemen we dit een congruentiefout.

Dit gebeurt vaak wanneer het lastig te bepalen is of het onderwerp enkelvoud of meervoud is.

Een kudde schapen liepen langs de bosrand.

Een kudde schapen liep langs de bosrand.

Maar ook woorden als: media (mv), politie (ev), drugs (mv).

Lastige gevallen

1. Bij woordgroepen met een enkelvoudige kern en een meervoudige nabepaling richt de persoonsvorm zich naar de kern --> Het merendeel (kern = enkelvoud) van de docenten (nabepaling = meervoud) controleert vaak het huiswerk.

2. Als het onderwerp een verzamelnaam is voor personen, dieren en dingen is de persoonsvorm enkelvoudig. De overheid waarschuwt je tijdens noodsituatie via een NL-Alert.

Lastige gevallen

3. In de constructie een van de + meervoudig woord + die volgt in de bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm --> Een van de patiënten, die naar een ander ziekenhuis verhuisden, was mijn moeder.

4. Bij meervoudige titels van boeken, films enz. --> enkelvoudige persoonsvorm. Sprookjes van Moeder de Gans is een verzameling volksverhalen. 

5. Na een rekeneenheid volgt een enkelvoudige persoonsvorm --> Tien euro per maand IS niet duur voor een krantenabonnement.

Symmetrie 

Als iets niet symmetrisch is, dan zijn de verschillende onderdelen niet gelijk. Dat geldt ook voor de taal: als je iets opsomt, moeten alle onderdelen van die opsomming op dezelfde manier geformuleerd worden.

Drie fouten in symmetrie

- getal (enkelvoud/meervoud)

- voornaamwoordelijke aanduiding

- grammaticale constructie

Geen symmetrie in getal

Men zegt dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

--> Men zegt dat het veel gaat regenen, maar men zegt zoveel

OF

--> Ze zeggen dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel.

Geen symmetrie in voornaamwoordelijke aanduiding

Het is van belang dat u op tijd reserveert, anders heb je kans dat de gewenste zitplaatsen al vergeven zijn.

Het is van belang dat u op tijd reserveert, anders heeft u kans dat de gewenste zitplaatsen al vergeven zijn.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en wat u uitgeeft aan fooien.

De opsomming bestaat uit vier delen. De eerste drie delen worden gevormd door een znw, maar het vierde deel wordt gevormd door een ow en pv. 

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en fooien.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

Darten dwingt je tot snelle reacties en goed je verstand te gebruiken. 

ZN - WW

Darten dwingt je snel te reageren en goed je verstand te gebruiken.

Geen symmetrie in grammaticale constructie

De beste manier om je woordenschat te vergroten is veel lezen en een woordenijst te maken.

De beste manier om je woordenschat te vergroten is veel lezen en een woordenlijst maken.

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan: 

• Een bijzin wordt als losse zin gepresenteerd (losstaand zinsdeel):
  
  – Op de spelletjesavond speelden we Weerwolven.* Waardoor het heel laat werd.
  
  Het moet zijn: … Weerwolven, waardoor …
  

Het begrenzen van zinnen kan op twee manieren verkeerd gaan: 

• Twee zelfstandige zinnen (hoofdzinnen) worden ten onrechte ‘aan elkaar geplakt’ (zinnen ten onrechte samenvoegen):
  – * In het weekend is er een familiereünie, iedereen is welkom met of zonder partner.
  Het moet zijn: … familiereünie; iedereen …    of
  … familiereünie en iedereen ....
  Je kunt hoofdzinnen wel samenvoegen, maar dan moet je een puntkomma of een nevenschikkend voegwoord (en, maar, of, want, dus) gebruiken.