Grammatica 2.1: Persoonsvorm, Gezegde en onderwerp

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1,2

Grammatica 2.1

• De persoonsvorm, het gezegde en het onderwerp
• Nu Nederlands (3F)

Lesdoel

•  Aan het eind van deze les kunnen jullie de persoonsvorm, het gezegde en het onderwerp in een zin herkennen.

Wat weten jullie over de persoonsvorm, het gezegde en het onderwerp?

De persoonsvorm

De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

De persoonsvorm kun je op drie manieren vinden:

1. Door de zin vragend te maken.
2. Door de zin van tijd te veranderen (van tegenwoordige tijd naar verleden tijd of andersom). 
3. Door het onderwerp van de zin in enkelvoud of meervoud te zetten. De persoonsvorm verandert dan automatisch ook naar enkelvoud of meervoud.
   

Voorbeelden

Sinan gaat volgende week trouwen.

•  Gaat Sinan volgende week trouwen? (zin vragend maken)
  

Hij fiets naar school/ Hij fietste naar school (zin in een andere tijd zetten - Van TT naar VT).

Amber heeft een nieuwe auto gekocht/ Amber en Mayra hebben een nieuwe auto gekocht (Onderwerp in enkelvoud of meervoud zetten)

Het gezegde 

• De persoonsvorm en alle (delen) werkwoorden in de zin vormen samen het gezegde.
•  Als eerst bepaal wat de persoonsvorm is. Hierbij pas je één van de manieren toe voor het vinden van de persoonsvorm.

Let op:

Als er maar één werkwoord in de zin staat, dan is het gezegde de persoonsvorm.

Ook de woorden 'te' en 'aan het' maken deel uit van het gezegde, als ze alleen vóór het hele werkwoord staan.

Voorbeelden

1.Deze jongen kan heel goed voetballen.

Pv: kan

Zijn er nog andere werkwoorden in deze zin?

Ja, voetballen.

Dus het gezegde is: kan voetballen.

2.Ik loop hard te fluiten.

Pv: loop

Zijn er nog andere werkwoorden in deze zin?

Ja, fluiten. Maar let op: we zien ook het woord 'te'.

Het gezegde in deze zin is dus : loop te fluiten.

Kijk naar de onderstaande zinnen

1.  .......... heeft zijn horloge gekocht.

2. .......... maakte zijn huiswerk weer niet.

3. .......... loopt met zijn hond door het bos.

Dit zijn gekke zinnen. Wat ontbreekt in deze zinnen?

Het onderwerp

In de zinnen op de vorige slide ontbrak het onderwerp.

Iets of iemand doet iets in de zin. Dit wordt het onderwerp genoemd.

Het onderwerp is dus een mens, dier of ding.

Hoe vind je het onderwerp:

Wie/Wat + persoonsvorm + gezegde= onderwerp van de zin.

Voorbeeld:

Deze docent heeft een nieuwe horloge gekocht.

Wie heeft gekocht?  Deze docent = het onderwerp.

Let op!

Soms kan het onderwerp van een zin meerdere woorden bevatten.

Voorbeeld:

Een grote groep reizigers stond te wachten.

Wie/Wat stond te wachten?

Een grote groep reizigers= het onderwerp!

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
Wegens de sneeuw zijn veel rijexamens afgelast.

1. zijn
2. zijn afgelast
3. afgelast
4. zijn veel afgelast

Wat is het gezegde in deze zin?
Volgens de diëtiste zal Pietje de komende tijd minder moeten eten.

1. zal
2. moeten
3. zal moeten
4. zal moeten eten

Noteer wat het gezegde is in deze zin?
De metro vertrekt over een kwartier.

Wat is het onderwerp in deze zin?
Volgende week zal de docent de resultaten van de toets kenbaar maken.

1. Volgende week
2. de toets
3. de docent
4. de resultaten

Zelfstandig werken aan de volgende opdrachten via Nu Nederlands (online)

WHHTUK-model:

Wat: maak opdracht 1,  2, 3, 4  5, en 6  van paragraaf 2.1

Hoe: individueel

Hulp: theorie uit het leerwerkboek/docent

Tijd: gedurende de les

Uitkomst: losse eindjes bespreken/ zijn er nog vragen n.a.v. de opdrachten?

Eerder Klaar? Maak Extra opdracht 1 .

Evaluatie

Wat hebben jullie vandaag geleerd over de persoonsvorm, het gezegde en het onderwerp?

Terugblik lesdoel:

Aan het eind van deze les kunnen jullie de persoonsvorm, het gezegde en het onderwerp herkennen in de zin.

Vooruitblik:

Volgende week gaan we aan de slag met paragraaf 2.2!