examentraining bescherming en antistoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

G: Bescherming en antistoffen 

BI/V/1 Bescherming en antistoffen 

20. De kandidaat kan de manier waarop het lichaam zich beschermt tegen antigenen door

middel van antistoffen beschrijven en toelichten hoe deze bescherming kunstmatig kan

worden verhoogd.

In dit verband kan de kandidaat

1 antigenen onderscheiden die de vorming van antistoffen tot gevolg hebben:

– virussen

– bacteriën

– schimmels

– lichaamsvreemde cellen en stoffen

– bloedgroepantigenen (ABO-systeem en resus)

2 de aanwezigheid van antistoffen in verband brengen met een besmetting van mens of

(landbouwhuis)dier

3 antistoffen als diagnostisch middel toepassen bij een op schrift aangeboden biologische

probleemstelling en hierbij relevante gegevens verwerken en presenteren:

– bloedgroepbepaling en bloedtransfusie (ABO-systeem en resus)

– verwantschapsstudies

– identificatie en karakterisering van onbekende antigenen

4 aangeven hoe de bescherming van het lichaam kunstmatig kan worden verhoogd:

– actieve en passieve immunisatie

– toepassing van vaccins en sera bij mensen en (landbouwhuis)dieren

– gebruik van antibiotica

aangeven hoe de bescherming van het lichaam op natuurlijke wijze wordt verhoogd:

– besmetting met een ziekteverwekker

– moedermelk

x

5 binnen de context van bescherming en antistoffen uitleg geven bij allergieën,

transplantaties en auto-immuunziekten

Lichaamsvreemde stoffen

Onbekende eiwitten op de ziekteverwekker = antigenen 

• infecties 
• bloedtransfusies 
• orgaantransplantatie 

Op welke manieren kan je lichaam zich beschermen tegen lichaamsvreemde stoffen

Infecties 

Inwendig en vermenigvuldigen zich 

Bacteriën, schimmels, dieren of virussen

Algemene uitwendige afweer 

• Opperhuid / Talg 
• Slijmvlies in de luchtwegen
• Darmwand
• Maagsap

Wittebloedcellen maken ziekte verwekkers onschadelijk

Koorts (inwendig niet speifiek

Ziekteverwekkers geven giftige stoffen af.  Reactie van lichaam is warm worden zodat ziekteverwekker zich niet kan vermenigvuldigen

Wat is de functie van de witte bloedcel?

Medicijnen 

Antibiotica dood bacteriën (geen virussen)

Er zij ook schimmeldodende medicijnen

Specifieke afweer; antistoffen

Een bepaalde witte bloedcel maakt antistoffen

Onbekende eiwitten op de ziekteverwekker = antigenen 

Waaraan worden lichaamsvreemde stoffen herkend?

1. Celmembraan
2. Complementsysteem
3. Antigenen
4. Antilichamen

Als je besmet bent met het coronavirus, maak je:

1. antigenen
2. antistoffen
3. antigenen en antistoffen

De stoffen die ziekteverwerkers aanvallen heten:

1. Antistoffen
2. Antigenen

Antistof en Antigen. Wat is waar?

1. Antigenen zitten aan de buitenkant van cellen
2. Een antistof past op meerdere antigenen.
3. Antigenen zitten aan de binnenkant van cellen
4. Antigenen zijn altijd lichaamsvreem

Verschillende ziekteverwekkers hebben verschillende eiwitten, dus verschillende antigenen

Een antistof is dus specifiek

Antigenen of antistoffen?
...... zijn specifiek gericht op één bepaalde ziekteverwekker.

1. antigenen
2. antistoffen

Natuurlijke immuniteit

Immuun = witte bloedcellen onthouden de antistof 

Ziekte zelf gehad en weer beter van geworden

Kunstmatige immuniteit

ingeënt of vaccinatie 

vaccin = een dode of verzwakte ziekteverwekker 

lichaam gaat zelf antistoffen maken

Wat wordt er ingespoten als iemand wordt gevaccineerd?

10

1. Antistoffen
2. Antigenen
3. Antistoffen en antigenen
4. Antibiotica

Waarom zijn milde bijwerkingen (bijv. koorts) normaal na het nemen van een vaccin?

G: Bescherming en antistoffen 

BI/V/1 Bescherming en antistoffen 

Je ziet hier Fagocytose. Op welke andere manier worden ziekteverwekkers gedood?

1. Witte bloedcellen maken antigenen
2. Witte bloedcellen maken antistoffen
3. Antigenen maken Antigenen
4. Antigenen maken antistoffen

 Transplantaties en bloedtransfusies 

Transplantatie

Afstotingsreactie

de eiwitten worden niet herkend 

dus antistoffen worden gemaakt

Reuma

• auto-immuunziekte 
• eiwitten op het gewrichtskapsel
• lichaam maakt antistoffen tegen eigen eiwitten
• ontstoken gewrichten

BLOEDGROEPEN

• een erfelijke eigenschap
• ieder een bepaalde bloedgroep 
• bloedgroepen: A, B, AB, O

Weet je toevallig je eigen bloedgroep?

1. Bloedgroep A of B
2. Bloedgroep AB
3. Bloedgroep 0
4. Geen idee

BLOEDFACTOREN

Op de rode bloedcellen zitten bloedfactoren 

Die bij andere bloedgroepen als lichaamsvreemd worden gezien

BLOEDPLASMA

bevat antistoffen tegen bloedfactoren die niet op de rode bloedcellen voorkomen

Bloedtransfusie/transplantatie

• voorkeur: dezelfde bloedgroep
• er mogen geen antistoffen aanwezig tegen de bloedfactoren van de donor

Bloeddonatie

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antigenen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Aan wie mag bloedgroep A geven?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep kan alle bloedgroepen ontvangen?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep is hier weergegeven?

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep 0

Welke bloedgroep(en) heeft/hebben geen antistoffen

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

Welke bloedgroep komt het meeste voor in Nederland

1. Bloedgroep A
2. Bloedgroep B
3. Bloedgroep AB
4. Bloedgroep O

RESUSFACTOR (resusantigeen)

5e bloedgroep

85% heeft op de rodebloedcellen de resusfactor (Rh+)

=

resuspositief

RESUSFACTOR (resusantigeen)

5e bloedgroep

Resusnegatief (Rh-) hebben dus geen resusfactor

=

zij kunnen antiresus maken

 (antistof tegen de resusfactor)

hersen- en nierbeschadiging tot gevolg

=

resuskind

om te voorkomen kan er antiresus worden toegediend,

dan hoeft de moeder het niet te maken

Bloedgroepbepaling

3 testsera;

serum met anti-A

serum met anti-B

serum met antiresus

1 druppel serum met 1 druppel bloed en goed mengen

Lisette laat haar bloedgroep bepalen. Hiervoor worden twee druppels van haar bloed op een glazen plaatje gebracht: druppel P en druppel Q. Aan druppel P wordt wat anti-A toegevoegd, aan druppel Q wat anti-B (zie de afbeelding hieronder).
Uit de bepaling blijkt dat Lisette bloedgroep A heeft.
Welke letter geeft het resultaat weer van de bloedgroepbepaling van Lisette?

1. letter R
2. letter S
3. letter T
4. letter U