11.4 Je lijkt op....

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

11.4 Je lijkt op.... (Les 1)

Leg vast je spullen op tafel

Planning

Uitleg 'jouw beschrijving'

Uitleg eigenschappen op chromosomen 

Opdrachten maken 

Afsluiting

Na deze les(sen) kan je

Uitleggen dat chromosomen jouw erfelijke informatie bepalen

Uitleggen dat bepaalde chromosomen het geslacht van de mens bepalen

Uitleggen hoe DNA is opgebouwd en hoe het erfelijke eigenschappen bepaalt

Uitleggen hoe eigenschappen op de chromosomen zitten

Na deze les(sen) kan je

Uitleggen hoe mensen eigenschappen doorgeven via chromosomen

Uitleggen hoe het uiterlijk van een mens bepaald wordt

Uitleggen hoe aangeboren aandoeningen ontstaan en hoe deze kunnen worden opgespoord 

Wat maakt jou... jou?

In onze cellen hebben we een celkern

In die kern ligt onze erfelijke informatie opgeslagen

Wat maakt jou... jou?

Die erfelijke informatie ligt in een soort draden

Chromosomen

Chromosomen bestaan uit DNA

en vormen dus zo de erfelijke eigenschappen

Wat maakt jou... jou?

Die chromosomen liggen in paartjes in de 

cel 

In totaal hebben we 23 paar

Wat maakt jou... jou?

We kunnen ook zeggen dat we

46 (23 * 2) losse chromosomen hebben

Alle chromosomen samen noemen we het

genoom

Wat maakt jou... jou?

Wat valt nog meer op.. paar nummer 23!

Dit zijn de geslachtschromosomen

(vrouw = XX)

(man = XY)

Hoe worden eigenschappen bepaald?

Als we een chromosoom uitrollen

Zien we een lang DNA-molecuul 

Hoe worden eigenschappen bepaald?

DNA heeft de vorm van een wenteltrap

We zien steeds gekleurde streepjes

naast elkaar liggen

Dit vormt een 'code'

Hoe worden eigenschappen bepaald?

DNA is enorm belangrijk voor het maken van eiwitten in ons lichaam

Elk DNA-molecuul heeft weer een 

andere code

Hoe worden eigenschappen bepaald?

En zo maken we verschillende eigenschappen!

Een stukje DNA met daarop de informatie

voor een eigenschap. Heet een gen

Hoe worden eigenschappen bepaald?

Op chromosomenpaar 15 ligt bijvoorbeeld het gen voor oogkleur

Hoe worden eigenschappen bepaald?

We zien dat er 2 verschillende oogkleuren zijn

Hieruit blijkt dus dat een gen verschillende varianten kan hebben...

Hoe worden eigenschappen bepaald?

Een variant van een gen, noemen we een allel

Hoe worden eigenschappen bepaald?

Omdat chromosomen in paren voorkomen

zeggen we dus dat 1 paar chromosomen

2 allelen heeft voor een eigenschap 

(1 allel op elk chromosoom) 

Maken vragen

Maak de volgende vragen van 11.4:  2 tot en met 9 (voor les 1)

Klaar? Steek even je hand op

Afsluiting