Aandoeningen overerven

1 / 29

Slide 1: Slide

BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 3

This lesson contains 29 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

Lesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Slide 1 - Slide

Welke erfelijke aandoeningen ken jij?

Slide 2 - Mind map

Slide 3 - Slide

Ziekmakende allel dominant?

Erf je het gen met de afwijking? Dan heb je de aanleg ook en is de kans groot dat je de ziekte ook krijgt. Want bij dominante overerving is het gen met de afwijking het sterkst.

Vorm van alzheimer
Vorm van borstkanker
Ziekte van Huntington

Slide 4 - Slide

Dominant allel voor een ziekte: Met 1 gen wordt je al ziek.

Slide 5 - Slide

Wat is het genotype van een ziek persoon met een dominante erfelijke afwijking?

Slide 6 - Quiz

Slide 7 - Slide

Ziekmakende allel recessief?

Slide 8 - Slide

Ziekmakende allel recessief

Bij ziektes die recessief overerven, is het gezonde gen het sterkst. Dus als jouw vader of moeder de afwijking op één versie van het gen heeft, krijgt hij of zij de ziekte niet. Want het andere, gezonde gen is het sterkst. Zij hebben dus één versie van het gen met de afwijking en één zonder de afwijking.

Slide 9 - Slide

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

Wat is het genotype van een ziek persoon met een recessieve erfelijke afwijking?

Slide 12 - Quiz

Slide 13 - Slide

Slide 14 - Video

01:10

Wat kan een genotype zijn van vader, van moeder en van het kind?

Slide 15 - Open question

02:04

Wat kunnen de genotypen van deze familie zijn als ouders gezond zijn en hun kind ziek is van een recessief overervende ziekte?

Genotype van vader

Genotype van moeder

Genotype van het kind

Slide 16 - Drag question

Opdrachten maken

Maak nu zelfstandig in je boek: paragraaf 12.2

Vanaf bladzijde 97 (leer-werkboek)

Opdrachten 3 t/m 8

Slide 17 - Slide

Op de vorige pagina stond dat je opdrachten in je boek moest maken. Heb je dat ook echt gedaan? Zijn ze allemaal af?

Nee

Slide 18 - Quiz

Geslachtsgebonden aandoening?

- Het gen voor de ziekte ligt op het geslachtschromosoom.

- Het gen voor deze ziekte ligt vrijwel altijd op het X-chromosoom.

Slide 19 - Slide

Is het ziekmakende allel dominant?

Bij X-gebonden (geslachtsgebonden) dominante ziektes zit er een afwijking (mutatie) in een gen op het X-chromosoom. Als je zo’n afwijking hebt, krijg je de ziekte.

Mannen hebben één X-chromosoom en één Y-chromosoom (XY). Vrouwen hebben twee X-chromosomen (XX). Hoe groot is de kans dat je een X-gebonden dominante aandoening van je ouders erft? Dat ligt er aan of je vader of je moeder de afwijking in het gen heeft.

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Slide

Zou de moeder ook het ziekmakende gen kunnen hebben?

Nee

Slide 22 - Quiz

Is het ziekmakende allel recessief?

In sommige families krijgen (bijna) alleen jongens een bepaalde erfelijke aandoening. Ze erven de erfelijke aanleg voor deze ziekte (vaak) van hun moeder. De ziekte erft dan X-gebonden (geslachtsgebonden) recessief over.

Slide 23 - Slide

Is het ziekmakende allel recessief?

Mannen hebben één X- en één Y-chromosoom (XY). Mannen krijgen het X-chromosoom van hun moeder. Als ze van hun moeder het X-chromosoom met de afwijking in het gen krijgen, hebben ze de ziekte.

Vrouwen hebben twee X-chromosomen (XX). Als een vrouw een afwijking op het X-chromosoom heeft, dan merkt ze zelf vaak niets. Want haar X-chromosoom zonder de afwijking neemt de taak over van het X-chromosoom met de afwijking.

Bij de meeste X-gebonden recessieve ziektes krijgen mannen de ziekte dus wel en vrouwen niet.

Slide 24 - Slide

Slide 25 - Slide

Slide 26 - Video

00:58

wat zijn de geslachtschromosomen van jongens en meiden?

Geslachtschromosomen jongen

Geslachtschromosomen meisje

Slide 27 - Drag question

02:09

Leg uit: Waarom is het meisje met het afwijkende gen op haar x-chromosoom niet ziek?

Slide 28 - Open question