4.4 overmaat en ondermaat

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

4.4 overmaat en ondermaat

je leert:

1.wat een overmaat is en wat een ondermaat is bij reacties 

2. rekenen aan reacties waarbij een van de beginstoffen in overmaat aanwezig is 

Te veel of te weinig

Friet met mayonaise, lekker! Soms is echter de mayonaise al op en heb je nog friet over. Dan was er een overmaat aan friet of een ondermaat aan mayonaise. Bij chemische reacties heb je soms ook te maken met een overmaat en een ondermaat.

Het maken van een hamburger

1

+ 1

+ 2

+ 3

1

(Bij koken gebruik je vaak de massaverhoudingen!)

1 : 1 : 2 :3

Het maken van een hamburger

1

+ 1

+ 6

+

1

1 : 1 : 2 :3

Overmaat

Eén van de stoffen is teveel aanwezig

en 4 plakjes kaas over

Het maken van een hamburger

1

+ 1

+ 1

+ 3

1 : 1 : 2 :3

Ondermaat

Eén van de stoffen is te weinig aanwezig

Geen hamburger die aan eis voldoet

Als je de massaverhouding waarin stoffen reageren goed gebruikt, is er geen stof in overmaat.

1. juist
2. onjuist

Bij overmaat blijven er één of meer van de beginstoffen over.

1. juist
2. onjuist

Bij een onvolledige verbranding is zuurstof in overmaat aanwezig.

1. juist
2. onjuist

Je wilt graag dat een giftige stof volledig reageert. Je voegt daarom van de andere beginstof een overmaat toe.

Natrium en chloor reageren met elkaar tot keukenzout: natriumchloride (NaCl).
Geef de reactievergelijking voor de vorming van natriumchloride.

Natrium en chloor reageren in de verhouding 1,00 : 1,54. In een reactievat wordt 50 g natrium met 80 g chloorgas gemengd.
Bereken welke stof in overmaat aanwezig is.

Bereken hoeveel gram natriumchloride er kan ontstaan.

Kerosine is een mengsel van vloeistoffen. Gebruik in deze opgave C12H26 als formule voor kerosine.
Geef de kloppende reactievergelijking met toestandsaanduidingen voor de volledige verbranding van kerosine.

Maken:

Maak opgave B41, R4, R5, C42 en C43 digitaal