VO bovenbouw | Jacob Lawrence

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Geschiedenis
• +1
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4-6

Introduction

In deze les leren de leerlingen over een aantal belangrijke historische gebeurtenissen en verhalen die helpen om de schilderijen van Jacob Lawrence te begrijpen. De les gaat in op de geschiedenis van de Verenigde Staten vanaf het begin van de 19e eeuw tot aan de Harlem Renaissance begin 20e eeuw. Er wordt er een beeld geschetst van de wereld waar Jacob Lawrence in 1917 is geboren.

Instructions

Het lesplan bestaat uit vier onderdelen:

• De introductie op het onderwerp
• De vier helden uit Jacob Lawrence's verhalen
• De geschiedenis
• Afsluiting

Worksheets

VO bovenbouw | De vier helden | Jacob Lawrence.pdf

Van 27 September tot 4 januari is er in Kunsthal KAdE een tentoonstelling te zien met werk van kunstenaar Jacob Lawrence. 

Om zijn schilderijen goed te kunnen begrijpen, hebben we eerst wat voorkennis nodig over de geschiedenis van de Verenigde Staten. Daar zal de les van vandaag over gaan. 

Jacob Lawrence schilderde verhalen.

Het zijn verhalen over bevrijding uit de slavernij, over abolitionisten (anti-slavernij groepen), over rassenscheiding en over verzet & levenskracht. 

Het zijn verhalen over mensen die op een belangrijke manier een draai hebben gegeven aan de geschiedenis en zo hebben bijgedragen aan de emancipatie (gelijke rechten voor iedereen) en identiteit van Afrikaans-Amerikaanse mensen in de Verenigde Staten.

De VS van 1800 kunnen wij verdelen in 3 aparte gebieden. 

Noordelijke staten, de zuidelijke staten en de gebieden die nog niet onder een centraal gezag stonden en die wij kennen als het "Wilde Westen"

Wij richten ons op de noordelijke en zuidelijke staten. 

Het noorden bestond (vanaf de 19e eeuw) vooral uit fabrieken en het zuiden uit landbouw en plantages. In het zuiden werden op deze plantages veel gebruik gemaakt van slavernij. 

De noordelijke staten waren al sinds begin 1800 bezig met het afschaffen van slavernij en wilden dit in het hele land doorvoeren. De zuidelijke staten maakten hier nog volop gebruik van en waren het hier absoluut niet mee eens. Dit zorgde voor spanningen door het hele land.

De abolitionisten vochten tegen slavernij en voor de emancipatie van Zwarte mensen in de Verenigde Staten. 

Emancipatie: Gelijke rechten voor groepen die voorheen onderdrukt en/of gediscrimineerd werden. 

De volgende 4 verhalen zijn helden die wij volgens Jacob Lawrence moeten kennen. Ieder heeft op zijn eigen manier bijgedragen aan de geschiedenis van Zwarte mensen in de VS en worden in de huidige geschiedenis vaak vergeten. 

De leerlingen bespreken de vragen steeds binnen hun groepje. Voordat je doorgaat naar de volgende slide, bespreek je nog even klassikaal het antwoord. 

Dit schilderij hoort bij John Brown. Wij zien John Brown wapens geven aan Zwarte mensen. Het verhaal hierachter is dat Brown geloofde dat als hij wapens gaf aan Zwarte mensen, deze mensen de kans zouden grijpen om te vechten voor eigen vrijheid. Hij geloofde in het bestrijden van geweld met geweld. 

De meningen rondom John Brown waren erg verdeeld. Sommigen noemden hem een extremist en anderen juist een nationale held. Hoe zouden jullie John Brown noemen?

Vraag
De meningen rondom John Brown waren erg verdeeld. Sommigen noemden hem een extremist en anderen juist een nationale held. Hoe zouden jullie John Brown noemen? Waarom?

Dit is het verhaal van Harriet Tubman. Het gaat over de Underground Railroad en de veilige huizen waar ontsnapte mensen konden onderduiken. Wij zien mensen slapen op een zolder van een schuur. Ze lijken verstopt en slapen tussen hooi. Dit vertelt het verhaal van de Underground Railroad (UGRR), een netwerk van abolitionisten, die aan de hand van veilige huizen en routes ontsnapte mensen naar veiligheid konden brengen.

Dit verhaal hoort bij Toussaint L’Ouverture. Wij zien mannen en vrouwen met wapens die lijken te vechten voor eigen vrijheid. Ze lijken vastberaden om door te vechten tot de overwinning. Het is het verhaal van de Haïtiaanse revolutie, die tot onafhankelijkheid van de Fransen heeft geleid.

Dit verhaal hoort bij Frederick Douglass. Hij spreekt een witte menigte toe over het abolitionisme en over zijn ervaringen met slavernij. Hij was zeer overtuigend in zijn manier van spreken en reisde al snel het hele land rond. 

100 jaar nadat de Emancipation Proclamation is ondertekend, kwam de Civil Rights Movement op gang omdat rechten van zwarte mensen nog steeds geschonden werden. Tegenwoordig hebben wij Black Lives Matter, omdat deze rechten nog steeds worden geschonden. Waarom denk jij dat het zo lang duurt voordat iedereen gelijke rechten heeft?

Wanneer Lincoln in 1860 wordt verkozen tot president van de Verenigde Staten, verklaren de zuidelijke staten zichzelf onafhankelijk. Zij willen zelf kunnen bepalen hoe zij hun gebieden besturen en zetten zich af tegen Lincoln’s anti-slavernij campagne. 

De burgeroorlog is een oorlog tussen de Unie (de noordelijke staten) en de Confederatie (de zuidelijke staten). 

Het noorden wint en slavernij wordt officieel afgeschaft. 

Na de dood van Lincoln neemt Andrew Johnson het presidentschap over. Johnson gaf een automatisch pardon aan alle zuiderlingen die hadden gevochten voor de Confederatie en liet de zuidelijke staten weer hun eigen regering vormen.

Deze nieuwe regering wou er alles aan doen om Zwarte mensen klein te houden en zette de ‘Black Codes’ op. Dit waren wetten die ervoor zorgden dat Zwarte mensen zich aan bepaalde regels moesten houden, die voor witte mensen niet golden. 

De reconstructie stond in het teken van 'gelijkheid', maar dit werd nu 'gescheiden, maar gelijk'. Jim Crow is een tijd van segregatie. Zwarte en witte mensen moesten van elkaar gescheiden blijven. 

Terreur groepen zoals de KKK, de Ku Klux Klan, gebruikten angst en geweld om Zwarte mensen ‘klein’ te houden. Zij richtte zich voornamelijk op politieke leiders die zich inzetten voor emancipatie en zwarte mensen die een poging deden om hun rechten te claimen.

Zo waren er tussen 1890 en 1950 meer dan 4700 (gedocumenteerde!) lynchpartijen over het hele land. Deze lynchpartijen waren gigantische spektakels waar ouders hun kinderen voor uit school hielden om te komen kijken. 

(Voornamelijk) witte mannen werden opgeroepen om te vechten in Europa, waardoor de fabrieken in het noorden nu mankracht te kort kwamen. Dit is aanleiding voor de grootste migratie van Zwarte mensen sinds het begin van de slavernij.

Meer dan 6 miljoen Zwarte mensen migreerden uit het zuiden om te vluchten naar het noorden. Ze vertrokken onder andere naar Detroit, Cleveland, Chicago, Los Angeles en New York.

Wanneer de veteranen na de oorlog weer thuiskwamen reageerden ze geschokt door deze grote migratie, wat leidde tot de ‘Red summer’ van 1919. 

Grote rellen verspreidde zich over het hele land. Zwarte woningen en winkels werden in brand gestoken, mensen werden in elkaar geslagen en zwarte veteranen werden doelwit van aanvallen en lynchpartijen.

Zwarte mensen beginnen op te staan voor hun rechten en te eisen dat de overheid ingrijpt. Dit vormt het vroege begin van de Civil Rights movement.

De civil rights movement is een beweging die streed voor gelijke rechten en tegen discriminatie van Zwarte mensen. Deze beweging had zijn hoogtepunt in de jaren '60 onder leiding van o.a. Martin Luther King Jr. 

Zwarte mensen die tijdens de Great Migration naar het noorden verhuisden, mochten niet zomaar overal gaan wonen. Segregatie bestond nu uit hele wijken voor zwarte mensen en hele wijken voor witte mensen. 

175.000 mensen verhuisden naar Harlem. Het werd een mengelmoes van achtergronden die samen een nieuwe cultuur zouden vormen.

Door de hoge kosten voor de huizen, was er weinig geld voor basisvoorzieningen en was er veel armoede.

Jacob Lawrence beschrijft dat een van de redenen waarom er zoveel kleur en patronen binnen de huizen van Harlem te zien zijn, vanwege deze grote armoede is. Het is een goedkope manier om een woning toch ‘warm’ en gezellig te kunnen maken en hiermee het verval te maskeren.

De Harlem Renaissance bracht een gevoel van trots en eigenwaarde met zich mee, die grote verandering bracht in hoe Zwarte mensen door zichzelf en door de wereld gezien werden.

Bezoek nu ook de tentoonstelling in Kunsthal KAdE om meer te weten te komen over Jacob Lawrence en de manier waarop hij de geschiedenis van zwarte mensen in de Verenigde Staten in zijn schilderijen laat zien.