H11 Paragraaf 1 "Zuren en zure oplossingen"

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt voorbeelden benoemen van zure en basische oplossingen in het dagelijkse gebruik. 
• Je kunt een aantal indicatoren benoemen waarmee kan worden nagegaan of een oplossing zuur, basisch of neutraal is. 
• Je kunt de mate van zuur of basisch zijn van een oplossing aanduiden met de pH-schaal. 
• Je kunt met universeel indicatorpapier de zuurgraad van een oplossing meten. 

zuur/neutraal/base

pH 0-6: zuur

pH 6-8: neutraal (water)

pH 8-14: basisch 

pH 1 punt omlaag = 10x zo zuur

Oplossingen

Een oplossing is een mengsel van een vloeibaar oplosmiddel met een andere stof die helder is.

We gaan nu uit van oplossingen met water als oplosmiddel.

Oplossingen

We kunnen alle oplossingen verdelen in drie groepen.

1. zuren
2. neutrale oplossingen
3. basen

Deze kennen!

Een zuur is een stof die H⁺ionen kan afstaan

zure oplossing

we bekijken een animatie van het oplossen van een zuur in water: 

wat gebeurt er met het zuur?

welke deeltjes ontstaan?

Reactieschema zuren

Bij oplossen:

zuurmolecuul --> waterstof-ion(en) + zuurrest-ion

Deze oplosvergelijking moet je kunnen geven voor:

Zoutzuur, salpeterzuur, zwavelzuur, azijnzuur 

(blz 142 tm 144)

Zure oplossingen ('verdund' zuur)

Oplossingen.

Kenmerk:

Een zuur is een oplossing met waterstofionen. Hierdoor reageert het zuur agressief.

Een base is juist een oplossing die waterstofionen kan "opnemen". Ook dit levert weer een agressieve reactie.

Een neutrale stof zit er tussenin en reageert dus niet agressief.

pH (concentratie Waterstof)

We geven de zuurgraad aan met de pH.

de pH van 7 is neutraal, daaronder is zuur en daarboven is basisch.

Hoe verder weg van de 7 des te agressiever (sterker) is de zuur of de base.

De schaal loopt van 1 t/m 14.

Aantonen van een zuur/base

• pH meter
• universeel indicator papier (pH papier)
• Rood en blauw lakmoes
• Indicatoren (Binas 36)

pH

pH 1-tot 7: zuur

pH 7: neutraal (water)

pH van 7-14: basisch 

pH 1 punt omlaag = 10x zo zuur

Schoonmaken

Zure schoonmaakmiddelen zijn geschikt om kalk op te lossen. (Schoonmaak azijn, antikal, zoutzuur)

Basische schoonmaakmiddelen zijn geschikt om vetten op te lossen. (Ammonia, gootsteenontstopper, soda)

Zuren

Je moet een paar zuren bij naam en formule kennen:

Zoutzuur (HCl)

Zwavelzuur (H₂SO₄)

Salpeterzuur (HNO₃)

Koolzuur (H₂CO₃)

Azijnzuur (HAc)