Casus 3: Theorieles sonde/stoma

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Dulon-online

deadline = 18 april 2021

Inhoud les 2

• Verdeling groepjes praktijklessen
• Sonde
• Stoma

Sonde

Wat is een sonde?

Dunne kunststof slang die bij de zorgvrager wordt ingebracht om vloeibare voeding (sondevoeding) toe te dienen. 

Wat is volgens jou een indicatie voor het krijgen van een sonde?

Indicaties

• Toedienen van sondevoeding
• Sonde voor maagspoelen
• Bij maagspoelen ingeval van medicijnintoxicatie
• Sonde voor maaghevelen

Wat is een maagsonde?

• Slang, via de neus ingebracht
  
• Dunne slang van circa 110 tot 125 cm
  
• Het uiteinde van de sonde dient op de bodem van de maag te liggen
  
• Dit gebeurt d.m.v. de NEX methode (Nose-Earlob-Xifoid)
  
• Doel: toedienen voedsel (spoelen, hevelen)
  
• Keuze sonde: afhankelijk van leeftijd, lichaamsbouw van de patiënt en de te gebruiken voeding en medicatie

Complicaties

• Lokale wondinfecties.
  
• Lekkage maaginhoud naar de buikholte waardoor er kans is op buikvliesontsteking. Dit kan levensbedreigend zijn.
  
• Nabloeding in de maag en of slokdarm.
  
• Bij PEG: aanprikken van dikke darm, linker leverkwab of milt.
  
• (Toename) van gastro-oesophageale reflux.
• Verschuiven van de katheter; met name van het fixatieschildje dat in de maag ligt. Dit komt voor bij PEG.

Soorten

• Neusmaagsonde: Via de neus tot in de maag.
• PEG-sonde: Via de huid op de buik rechtstreeks in de maag.
• Duodenumsonde: sonde, ingebracht door de neus, in de twaalfvingerige darm. Na inbrengen x-thorax.
• Jejenumsonde: sonde, ingebracht door de neus, in de dunne darm. Na inbrengen x-thorax.

Wat zou een reden kunnen zijn dat iemand een PEG krijgt i.p.v. een neusmaagsonde?

De handeling

Welke route legt de katheter af?

1. Neusholte
   
2. Keelholte
   
3. Huig
   
4. Strottenklepje
   
5. Keel
   
6. Slokdarm
   

Aandachtspunten

• Voorafgaand aan toedienen van de sondevoeding en/of medicijnen te controleren of de sonde nog goed in de maag ligt.
• Ga bij een bewusteloze zorgvrager na of de sonde niet in de mond is opgekruld
  
• Rapporteer grondig in het zorgdossier de datum van plaatsing, de diameter van de sonde, de indicatie, de ingebrachte lengte, eventuele observaties, enz.
  
• Besteed aandacht aan de periode dat de sonde in mag blijven
  
• Voorbeeld na 7 of 10 dagen is een PVC sonde aan vervanging toe
  
• Besteed aandacht aan het toedienen van de voeding: “maaltijdritueel”
  
• Besteed aandacht aan de neus- en mondzorg van de zorgvrager
  

Controle ligging sonde

• pH-meting door maagsap optrekken en de pH-waarde meten. 
• 2.0-5.5 = sonde ligt in de maag.

Observatie zorgvrager

• Tranende ogen
• Kokhalzen
• Misselijkheid
• Benauwdheid

Bij een PEG katheter of jejunostomie wordt niet gecontroleerd op de ligging

Omdat deze gefixeerd zijn kunnen deze niet van positie veranderen.

Op welke manier heeft een sonde impact op het leven van de zorgvrager?

Stoma

Wat is een darmstoma?

Kunstmatige opening die een de darm met de buitenwereld verbindt. 

Wat is volgens jou een indicatie voor het krijgen van een stoma?

Indicaties

• Darmen of blaas door een ongeluk beschadigd raken
  
• Inflammatoire darmziekten
• Carcinomen in de darm
• Aangeboren afwijkingen
  
• Diverticulitis
  
• Slechte darmfunctie
  
• Het tijdelijk moeten ontzien van de plaats waar een darm geopereerd is
  
• Incontinentie
  
• Verwondingen aan de darm

Complicaties

• Huidirritatie (lekkage)
• Retractie
• Necrose
• Prolaps
• Beklemming

Soorten stoma's

• Dikke darm ofwel colostoma.
  
• Dunne darm ofwel ileostoma.
• Tijdelijk of blijvend
  
• Enkelloops of dubbelloops
  

Ileostoma vs colostoma

Enkelloops vs dubbelloops

Enkelloops/eindstandig

•  Deze stoma heeft één opening. 
• Het laatste stuk van de darm is bij een enkelloops stoma helemaal verwijderd of dichtgehecht. 
• Een enkelloops stoma kan zowel een ileostoma als een colostoma zijn.

Dubbelloops

• Een dubbelloops stoma is een stoma met twee openingen naast elkaar. Ene opening voor ontlasting, de andere voor slijm
• Een dubbelloops stoma is meestal bedoeld om een deel van de darmen rust en tijd te gunnen om te genezen, bijvoorbeeld na een operatie of bij een ontsteking.
• Dit type stoma is dan ook meestal tijdelijk. 

Stoma verzorgen

• Zakje en plak
• Eendelig of tweedelig systeem

Aandachtspunten

• Huidconditie
• Verkleuring stomaroosje
• Hoe ver steekt hij uit?
• Ontlasting
• Vochthuishouding

Vochthuishouding

Een ileostoma produceert gemiddeld 600-800 ml per dag een colostoma ongeveer 300 ml per dag en een urostoma minimaal 1 liter per dag. Als de dikke darm geheel of gedeeltelijk verwijderd is, dan wordt er minder vocht opgenomen en is er een groter risico op uitdroging. Als een ileostoma langdurend meer dan 1,5 liter per dag produceert, dan is er een groot risico op uitdroging en het verlies van teveel zouten en kalium. Hoe hoger de stoma ligt, dus hoe dichter bij de maag, hoe groter de kans op ondervoeding door het verlies van voedingsstoffen.

Prolaps vs retractieve stoma

Necrotisch stoma

Lekkage

Op welke manier heeft een stoma impact op het leven van de zorgvrager?

Hoe vond je deze les?