Ethiek (introductie)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1,2

Ethiek en moraal 

Lesdoelen

Aan het einde van deze les kun je in eigen woorden:

- Beschrijven wat ethiek en moraal is;

- Het verschil tussen normen en waarden benoemen;

- Vertellen wat een moreel/ethisch dilemma kan zijn;

- Beschrijven wat de beroepscode inhoudt.

Wat is ethiek? Wat weet je hier al over?

Ethiek

''Nadenken over wat goed en fout handelen is''

Ethiek is een onderdeel van de filosofie. 

Grondlegger: Socrates, Athene (469 v.Chr.)

Wat zijn waarden?

1. Gedragregels die bepalen wat goed en fout is voor mensen.
2. Dit zijn overtuigingen die belangrijk zijn voor jou als persoon.

Respect voor ouderen is een...

1. Norm
2. Waarde

Ouderen aanspreken met 'u'
is een...

1. Norm
2. Waarde

Norm is stoppen bij rood stoplicht

Waarde  is ....

veiligheid

Wat is moraal?

Moraal

''Het totaal van waarden en normen dat in de samenleving als vanzelfsprekend aanvaardbaar gedrag wordt gezien.''

Geef een voorbeeld van een
'moreel dilemma'

Mag je liegen om iemand zijn leven te redden?

Mag je verkeersregels negeren als je écht haast hebt.

Moreel dilemma

• Botsing tussen verschillende morele waarden
• Het kiezen voor de ene waarde gaat dan ten koste van de andere waarde

Als je bijvoorbeeld weet dat je patiënt dronken in een auto stapt, kan dat een moreel dilemma opleveren: enerzijds mag je je beroepsgeheim niet doorbreken, anderzijds wil je de patiënt en anderen beschermen tegen mogelijke schade. 

Wat is een beroepscode?

1. Aan deze code moet je minimaal voldoen om aan het werk te mogen.
2. Een test waar uit blijkt of je ethisch gezien geschikt bent voor het beroep.
3. Een document met normen en waarden die gelden voor een beroep.
4. Dit is een inlogcode voor alle mensen uit het werkveld maatschappelijke zorg.

Beroepscode

Beschrijft de (morele) opvattingen van een beroepsgroep

Afgeleid van maatschappelijke waarden

Opgeschreven in de beroepsethische code

Hierin staat hoe je moet handelen in bepaalde situaties

In de beroepscode staat;

aan waarden:

respect, vertrouwelijkheid, geen schade toebrengen, autonomie en rechtvaardigheid.

Wat betekent autonomie?

1. Gelijkheid
2. Onafhankelijk
3. Alleenrecht
4. Gezamenlijk

Stelling

Autonomie en zelfregie is erg belangrijk, een zorgvrager moet altijd zijn eigen keuzes mogen maken?

Ook als jij dat als professionial deze keuzes niet verstandig vindt?

Op welke drie niveaus kunnen ethische vragen zich afspelen?

Wat doe je als een terminaal zieke zorgvrager stiekem zit te roken?
Dit is een ethische vraag op...

1. Organisatie niveau
2. Samenleving niveau
3. Individuele niveau
4. Alles is goed.

Ethischekwesties kunnenopdrieniveaus afspelen:

• microniveau: bij jezelf (individueel)

• mesoniveau: bij kleinere groepen (organisatie niveau)

• macroniveau: bij grote groepen (samenleving)

Beroepsethiek bestaat uit 3 niveaus

• Micro niveau : individueel niveau (relatie tussen zorgverlener en patiënt)                       
• Meso niveau:: organisatie niveau (zorginstellingen en organisaties)
• Macro niveau: samenleving niveau
  

Bij een moreel dilemma  moet je altijd een keuze maken tussen verschillende morele waarden. Hiervoor kun je dit stappenplan gebruiken.

Dilemma's

* Dure behandeling voor mensen ouder dan 75 jaar

*Vergoeding hoge kosten voor zeldzame ziekte

*Hoge kosten medicijnen 

*Zorgvrager die niet therapietrouw is

* Orgaantransplantatie bij mensen met ongezonde leefstijl

*Technologische hulpmiddelen inzetten