6.3 De macht van vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

6.3 De macht van vorsten

Zeven keurvorsten: 

zij kiezen een nieuwe keizer van het Duitse Rijk

Wij gaan kijken naar de vraag:

Hoe machtig waren vorsten in het Duitse Rijk, in Engeland en in Frankrijk?

Een Hollandse koning in Duitsland

• In 1247 wordt graaf Willem II van Holland koning van het Duitse Rijk
• Om keizer te worden, moest Willem II naar Rome om gekroond te worden.
• Maar hij wordt vermoord....

Investituur

• Investituur: een plechtige benoeming
• Om de macht te vergroten, benoemden Duitse keizers vanaf de 10e eeuw bisschoppen als vazal
• Meer trouwer aan de keizer en geen gevaar van erfzonen (vanwege het celibaat)

Er volgt een investituurstrijd

• Paus Gregorius VII (1075): alleen ik mag bisschoppen benoemen.
• Duitse keizers: wij willen dat ook zelf doen!

• Uiteindelijk wint de paus in 1122. De bisschoppen mogen vazallen worden van de Duitse keizer, maar alleen de paus mag de bisschoppen benoemen.
• Duitse keizer is zijn macht over de bisschoppen dus kwijt....

Benoeming keizer van het Duitse Rijk

• Duitse keizers waren niet erferlijk, zoals in andere landen.
• Keurvorsten (drie bisschoppen en vier edelen) kozen telkens een nieuwe keizer.
• En deze keurvorsten kozen bewust niet een sterke keizer, want misschien greep deze dan alle macht!
• Duitse keizers bleven daardoor ook vaak zwak....

Engeland

• Engelse koning was wél sterk
• Hij gaf vazallen géén aaneengesloten gebieden waardoor ze geen machtige edelen konden worden.
• De Engelse koning controleerde de vazallen nauwkeurig.

Frankrijk

• Rond het jaar 1000 had de koning van Frankrijk nog maar weinig te zeggen
• Maar in de eeuwen daarna werden Franse koningen steeds sterker
• Ontrouwe vazallen werden onderworpen (= doen wat jij wilt)

En nu jullie!

De quiz gaat nu starten.....

Graaf Willem II van Holland werd in 1247 koning van het Duitse Rijk

1. Waar
2. Niet waar

Graaf Willem II werd ook tot keizer van het Duitse Rijk gekroond

1. Waar
2. Niet waar

Een investituur is ....

1. Een promotie van een geestelijke
2. Benoeming van een nieuwe paus
3. Een plechtige benoeming van een bisschop
4. Een ruzie tussen de paus en de kerk

Waarom willen Duitse keizers zo graag bisschoppen benoemen als vazallen?

1. Bisschoppen zijn meer trouw aan de keizer en kunnen bovendien geen kinderen als opvolgers hebben
2. Bisschoppen zijn vroom: dat wil zeggen dat ze zich goed en netjes gedragen.
3. Bisschoppen kunnen het volk goed onder controle houden, omdat bisschoppen christelijke leiders zijn.
4. Bisschoppen zijn heel goed in het besturen van een stuk land.

Wat is de taak van de keurvorsten?

1. Zij keuren het eten van de vorsten zodat vorsten niet vergiftigd kunnen worden.
2. Keurvorsten kiezen gezamenlijk een nieuwe Duitse keizer.
3. Keurvorsten controleren de vazallen op trouwheid aan de vorsten. Vazallen die niet gehoorzamen, worden ontslagen.
4. Keurvorsten zijn de zeven mogelijke opvolgers van de nieuwe Duitse keizer.

Welke zin is juist?

1. Duitse keizers hadden veel macht.
2. Keurvorsten kozen vaak een zwakke keizer, zodat de keurvorsten zelf machtig zouden kunnen blijven.
3. Keurvorsten kozen één keer in de tien jaar een nieuwe Duitse keizer.
4. Duitse keizers waren erfelijk: de zoon van de keizer werd de opvolger.

In Engeland waren de koningen sterk en machtig. Welke zin is juist?

1. Engelse koningen zorgden ervoor dat de vazallen geen grote aaneengesloten gebieden kregen.
2. Engelse koningen straalden gezag uit: iedereen gehoorzaamde de koning toch wel.
3. Engelse koningen benoemden alleen bisschoppen als vazal, zodat iedere vazal trouw was.
4. Engelse koningen betaalden de vazallen meer dan andere koningen.

De laatste vraag!
Kreeg de Franse koning steeds meer macht?

1. Ja, eerst had de koning weinig te zeggen, maar later onderwierp de koning steeds meer ontrouwe vazallen.
2. Nee, de Franse koning had weinig macht door oorlogen met Engeland en het Duitse Rijk.
3. Nee, de koning van Frankrijk bleef alleen belangrijk in Parijs, maar verder had het weinig te zeggen.
4. Ja, de vazallen hoefden minder belasting te betalen, waardoor de Franse koning populair werd.