BSR 20/5 2aha Grammatica WS 8

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Bestudeer de theorie op blz. 220.

Beantwoord de startvraag.

Klaar? Begin alvast aan paragraaf 
5.8 in je (online) boek. 

5.8 Telwoorden

Startopdracht:

GRAMMATICA

Woordsoorten

Havo: Maak een zin waarin een hoofdtelwoord en een rangtelwoord voorkomt.

Vwo:  Maak een zin waarin een bepaald hoofdtelwoord en een onbepaald rangtelwoord voorkomt.

• Je kunt onderscheid maken tussen de vier verschillende soorten telwoorden.
• Je weet het verschil in functie tussen nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden.

Lesdoelen

Planning

Uitleg werkwoordspelling 

Zelfstandig met de oefeningen aan de slag

P L A N N I N G

Cursus 5 - Grammatica

1. Lesdoelen.

2. Herhaling van de woordsoorten tot nu toe.

3. Uitleg §8 Telwoord.

4. Klassikale check.

5. Tijd voor huiswerk (zelfstandig of in tweetallen).

6. Afsluiten.

Vul hier je antwoord op de startvraag in.

Grammatica woordsoorten

Zinnen bestaan uit woorden. Die woorden kun je indelen in soorten. Je kunt van elk woord in een zin bepalen bij welke woordsoort het hoort. Zo ontdek je hoe een taal is opgebouwd.

§6: Zelfstandig, koppel- en hulpwerkwoord

blz. 216-217

Zelfstandige werkwoorden

Een werkwoord is een woord dat je kunt doen: fietsen, leren, werken, eten. Maar een werkwoord kan je ook overkomen: vallen, struikelen, krijgen.

Als we weten wat er wordt bedoeld met een bepaald werkwoord, dan noem je dat een zelfstandig werkwoord.

Koppelwerkwoorden

Koppelwerkwoorden koppelen altijd een eigenschap aan het onderwerp in de zin. Ze zijn onderdeel van het naamwoordelijk gezegde (het onderwerp van de zin is of wordt iets). 

We kennen de volgende koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.

Jullie presentatie is [heel grappig].

Olivia wordt [snel boos].

Bart blijft de hele dag op zijn kamer.

Hulpwerkwoorden

Let op: sommige werkwoorden hebben van zichzelf geen duidelijke betekenis: hebben, kunnen, mogen, moeten, willen, worden, zijn, zullen. Daarom 'helpen' deze woorden altijd een ander werkwoord. Dit is de reden dat we deze werkwoorden hulpwerkwoorden noemen.

 
Sommige opdrachten kunnen lastig zijn.

Vanavond zouden we pizza kunnen eten.

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

koppelwerkwoord

Zij

laten

hun

auto

morgen

repareren. 

hulpwerkwoord

zelfstandig werkwoord

koppelwerkwoord

Hij 

kocht 

het

mooie

cadeau.

Is het onderstreepte werkwoord een koppelwerkwoord of een zelfstandig werkwoord.

Koppelwerkwoord 

Zelfstandig werkwoord

Ze is dierenarts geweest.

Gister heb ik op school de hele dag geleerd.

Lisa is vorig jaar tandarts geworden.

§8: Telwoord

blz. 220-221

Telwoorden

Bekijk de volgende zin:

• In de eerste pauze at Yessin drie boterhammen en wat druiven.

In deze zin zijn de vetgedrukte woorden telwoorden. Er zijn vier soorten telwoorden. Ze geven een hoeveelheid of een volgorde (een plaats in een reeks) aan.

Een bepaald hoofdtelwoord (bep.hoofdtelw) noemt een precies aantal of een precieze hoeveelheid: dertien (13), een vijfde (1/5). Alleen bepaalde hoofdtelwoorden kun je vervangen door cijfers.

Een onbepaald hoofdtelwoord (onbep.hoofdtelw) noemt een onduidelijk aantal of een onduidelijke hoeveelheid: enkele, weinig.

Een bepaald rangtelwoord (bep.rangtelw) noemt een duidelijke plaats in een volgorde, in een rij: eerste, negende.

Een onbepaald rangtelwoord (onbep.rangtelw) noemt een onduidelijke plaats in een rij: middelste, laatste.

Hoofd-
telwoord

Rang-
telwoord

derde

negen

duizend

laatste

middelste

vierhonderd

Duid alle telwoorden aan. 

Uitlegfilmpje!

Oefenen

Wat?	Cursus 5.8 Telwoord Havo: Maak opdracht 1 t/m 6 (blz. 220-221). Opdracht 4 hoeft niet. Vwo: Maak opdracht 1 t/m 4 op blz. 220-221). * Keuze: echte boek of online boek!
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's, oogje, theorie in de LessonUp.
Tijd	Timer.
Klaar?	Begin alvast aan paragraaf 5.10 (voegwoord) of herhaal paragraaf 5.2, 5.4 of 5.6.

Hulp

• Je kunt onderscheid maken tussen de vier verschillende soorten telwoorden.
  
• Je weet het verschil in functie tussen nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden.

Lesdoelen

''Ik weet het verschil tussen de vier soorten telwoorden.'
0 = echt (nog) niet / 10 = zeker wel

0100

Ongeveer een jaar geleden werd in dit dorp de *zoveelste* sportzaak geopend.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelword
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Op *tweede* Paasdag zijn de meeste Nederlanders vrij.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelword
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

*Negentig* procent van alle jongeren heeft een smartphone.

1. bepaald hoofdtelwoord
2. onbepaald hoofdtelword
3. bepaald rangtelwoord
4. onbepaald rangtelwoord

Het woord 'trappen' kan zowel een zelfstandig naamwoord als een werkwoord zijn. Maak twee zinnen om dit verschil te laten zien:
Eén zin met 'trappen' als zelfstandig naamwoord en een één zin met 'trappen ' als werkwoord.