6.1: Woonplaats en werkplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

DH1Q

Wat gaan we doen?

Bespreken H6

Filmpje

Leerdoel:

Je kan uitleggen waar en waarom er steden ontstonden in de Middeleeuwen

Je kan uitleggen hoe het leven er in de middeleeuwse stad uit zag

platteland en stad:

voor de tijd van steden en staten:

•  hofstelsel
• landbouwsamenleving: grootste deel van de bevolking was (horige) boer.

Platteland en stad:

vanaf ongeveer het jaar 1000 veranderen er dingen:

• Boeren gaan moerasgebieden droogleggen door sloten te graven. Ook kapten ze bossen. Zo kwam er meer ruimte voor akkers.
• Boeren gingen een andere ploeg gebruiken.

gevolg: Grotere oogst, meer voedsel, mensen leven langer, bevolking groeit.

platteland en stad:

Boeren gaan hun landbouwoverschot verkopen, dit doen ze op markten. 

• knooppunten van land- en waterwegen.
• bij een kasteel of een klooster

Hierdoor groeit de handel.

platteland en stad:

De groeiende landbouwproductie had ook uitbreiding van de nijverheid tot gevolg. Door de groei van de bevolking kon een deel van de boeren ander werk gaan doen, bijv. een ambacht uitoefenen.

platteland en stad

handelaren en ambachtslieden gingen steeds vaker bij een markt wonen, zo groeiden marktplaatsen vaak uit tot steden.

Dit noemen we verstedelijking

Kijkvragen bij de histoclip:

1. Noem oorzaken voor het ontstaan van steden.

2. Wat zijn ambachtslieden?

3. Leg uit waarom steden stadsrechten willen.

4. Wat konden burgers met de stadsrechten?

5. Hoe beschermden burgers hun stad?

6. Hoe ziet een middeleeuwse stad eruit?

7. Waardoor braken er in de middeleeuwse steden vaak ziekten uit?

8. Hoe werden mensen in de middeleeuwen gestraft? En waarom deden mensen dat op die manier?

9. Welke rol speelde de kerk in de middeleeuwen?

Wat doet een Gilde?

• Samenwerken om op te komen voor de belangen van de eigen groep.
• bepalen van werktijden.
• bepalen van prijzen.
• controleren van de kwaliteit van producten.
• Beroepsopleiding, je mag pas na een meesterproef zelf een bedrijf starten.

Wat doet een Gilde?

•  Zorgen voor bejaarde en zieke leden en voor de weduwen van gestorven meesters.
• Organiseren van feesten, kerkelijke bijeenkomsten en begrafenissen.

Internationale handel

de Hanze: verbond tussen handelssteden aan de Oostzee en Noordzee.

• geen tol vragen aan elkaar.
• samen strijden tegen vijanden, zoals piraten.
•  vorsten overhalen tot het beschermen van handelaren en om geen tol te heffen.