Th 7 Regeling BS 2.1 Hormonale regulatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

V5 - Thema 7 Regeling

BS 2.1 - hormonale regulatie 

Wanneer de thyroxine-concentratie in het bloed hoog is dan geeft de hypofyse meer/minder TSH af. Hier is sprake van positieve/negatieve terugkoppeling.

1. Meer/positieve
2. Meer/negatieve
3. Minder/positieve
4. Minder/negatieve

Van welk organisatieniveau is er sprake bij:
a. TSH
b. Schildklier
c. Stofwisseling
Noteer: a =
b = enz.

Leerdoelen:

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen en weefsels van organismen kunnen beinvloeden.
• Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven. 
• Je kunt beredeneren hoe organen reageren op hormonen.

Begrippen BS2

• Signaalmoleculen
• receptoren
• doelwitcellen
• hormonen
• endocriene klieren
• exocriene klieren
• hormoonconcentratie
• hormoonstelsel
• hypofyse
• hypothalamus

Begrippen bij BS2

• Groeihormoon (GR)
• antidiuretisch hormoon (ADH)
• Schildklier
• thyroxine
• schildklierhormoon
• Eilandjes van langerhans
• Insuline
• Glucagon
• bloedsuikerspiegel
• glycogeen
• Erytropoetine (epo)
• bijnieren
• adrenaline

Hormonale regulatie

Langzaam

Moleculen via bloedvaten

Ongericht

Zenuwstelsel

Snel

Impulsen via zenuwen

Zeer gericht

Communicatie tussen organen

hypothalamus en hypofyse achterkwab

neurohypofyse

= hypofyse achterkwab

De hypothalamus maakt de neurohormonen oxytocine en ADH

via uitlopers van zenuwcellen komen de neurohormonen inde hypofyse 

BINAS 89A

Hypofyse voorkwab = adenohypofyse

maakt hormonen aan onder invloed van de hypothalamus

Hypothalamus maakt releasing of inhibiting hormonen aan

via het bloed naar de hypofyse

BINAS 89A

Klieren

•   Exocriene klier: product wordt afgegeven door een afvoerbuis (secretie), werking lokaal, ex = uit(wendig milieu)
• Endocriene klier: product wordt afgegeven aan het bloed (excretie), werking op afstand, endo = in(wendig milieu)

Hormoonstelsel = endocrien

Hormonen

Hormoonklier: endocriene klieren die hormonen produceren

Hormoon: signaalstof

Doelwitorganen hebben receptoren voor dat hormoon.

Typen hormonen

Peptidehormonen

• Eiwit
• Receptoreiwit op celmembraan nodig
• Second messenger
• Beïnvloedt genexpressie of enzymproductie

Steroïdenhormonen

• Vet (lipide)
• Kan direct door celmembraan (waarom?)
• Receptoreiwit op celkernmembraan / cytoplasma
• Beïnvloedt genexpressie

Werking van hormonen BiNaS 89B

biologiepagina.nl

Hormonale communicatie duurt even. Waardoor komt dit?

1. omdat het signaal via de zenuwen traag is
2. omdat hormonen via bloed worden vervoerd.
3. er vindt eerst translatie plaats.
4. vanwege hydrofiele interacties.

De reactie op hormonen wordt beïnvloed door:

1. temperatuur en pH
2. concentratie v.h. hormoon en de temperatuur
3. de pH en het aantal receptoren.
4. concentratie v.h. hormoon en aantal receptoren.

Waarom is het belangrijk dat de hormonen worden afgebroken in de lever?

1. anders blijven ze werkzaam.
2. anders blijft de concentratie stijgen.
3. vers hormoon werkt beter.
4. dat is beter voor de zenuwcellen.

Aan de slag! 

Je weet hoe hormonen in het lichaam te werk gaan. 

Je kent de verschillen tussen exocriene en endocriene klieren

Je kunt de verschillen in werkwijze tussen peptide hormonen en lipide hormonen uitleggen aan de hand van de BiNaS tabel

Je kunt uitleggen aan de hand van een BiNaS tabel hoe de afgifte van hormonen wordt gereguleerd

Je kent de werking van de verschillende hormonen en kunt deze uitleggen met behulp van de BinaS tabel

Maak Th 7 BS 2 Hormonale regulatie opdracht 15 t/m 18

19a Welke conclusie kun je trekken uit de proeven met gecastreerde hanen?

1. testes cellen zijn niet nodig voor de ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken.
2. testes cellen maken stoffen aan die nodig zijn secundaire geslachtskenmerken, onafhankelijk van waar ze zitten in het lichaam.
3. een hen heeft door testes hormonen veroorzaakte geslachtskenmerken.
4. testes cellen werken niet meer als je ze verplaatst naar een andere plek in het lichaam.

19b welke conclusie kun je hieruit trekken?

1. het hormoon is heterogeen verspreidt.
2. het hormoon blijft hangen in de testis.
3. er zijn organen met receptoren voor het hormoon waar het zich ophoopt.
4. dit hormoon werkt alleen in de eierstokken.

20. In de eierstok van een vrouw rijpt maandelijks een follikel onder invloed van follikelstimulerend hormoon (FSH). Door de invloed van FSH beginnen meerdere follikels te rijpen. De follikel met de meeste hormoonreceptoren bereikt een voorsprong op de andere. In deze follikel ontstaan in korte tijd nog meer hormoonreceptoren waaraan hormonen kunnen binden.

a) Is dit een voorbeeld van negatieve of van positieve terugkoppeling?

1. negatieve terugkoppeling : de afname van de hormoonreceptoren zorgt ervoor dat er minder hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een snellere rijping.
2. positieve terugkoppeling: de toename van het aantal hormoonreceptoren zorgt ervoor dat meer hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een snellere rijping.
3. negatieve terugkoppeling: de toename van het aantal hormoonreceptoren zorgt ervoor dat meer hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een langzamere rijping.
4. positieve terugkoppeling: de afname van de hormoonreceptoren zorgt ervoor dat er minder hormonen kunnen binden aan de follikel, wat leidt tot een snellere rijping.

20. In de eierstok van een vrouw rijpt maandelijks een follikel onder invloed van follikelstimulerend hormoon (FSH). Door de invloed van FSH beginnen meerdere follikels te rijpen. De follikel met de meeste hormoonreceptoren bereikt een voorsprong op de andere. In deze follikel ontstaan in korte tijd nog meer hormoonreceptoren waaraan hormonen kunnen binden.
b) Hoe kunnen door invloed van hormonen de cellen van een rijpende follikel nieuwe receptoren vormen?

1. De hormonen trekken de receptoren uit het weefselvloeistof aan waardoor de concentratie toeneemt.
2. Deze verdubbelen net als bacteriën.
3. Wanneer hormonen aan receptoreiwitten van de cellen van de rijpende follikel binden, wordt een gen aangezet waardoor de cel afsterft.
4. Wanneer hormonen aan receptoreiwitten van de cellen van de rijpende follikel binden, wordt een gen aangezet waardoor de cel nieuwe receptoreiwitten kan maken.

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

Hypofyse

De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen.

De hypothalamus beinvloedt de hypofyse

De hypofyse is de hormoonklier

Er is een hypofyse voorkwab en een achterkwab

Voorbeelden van regelkringen

Zet de hormonen op de juiste plek.

FSH and LH

testosteron

groeihormoon

oxytocine

oestrogenen

thyroxine

antidiuretisch hormoon

TSH

Aan de slag! = huiswerk

Lees de rest van BS 2 en maak de opdrachten 15 t/m 26 (NIET 17, 20, 22)