Gedichten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat is poëzie?

Geen absolute definitie 

Geen eisen

Behalve vormgeving: regels (strofen in het wit)

Midden in het blad

Witregels (die vaak ook weer een functie hebben)

Wat zou een van die functies kunnen zijn?

En er wordt ontzettend veel gebruik gemaakt van beeldspraak. Maar wat is dat?

Paar voorbeelden van een metafoor

Hij is zo rood als een tomaat.

Het water viel met bakken uit de hemel.

Voetbal is oorlog.

Het leven is een weg met kuilen en hobbels.

Bovenstaande is niet echt zo, maar je begrijpt direct wat er wordt bedoeld.

Hoe kan een gedicht op worden gebouwd?

Je bouwt het op aan de hand van regels (verzen of versregels).

Deze zet je onder elkaar. 

Het zijn dus geen zinnen met elke keer een punt erachter. Zinnen kunnen uit wel 10 versregels bestaan.

Check het voorbeeld op de volgende pagina.

Interpunctie

Wat is interpunctie ook alweer?

Bij gedichten ontzettend belangrijk. Voorbeeld:

1. Ik hou van kinderen koken en lekker smullen!

2. Ik hou van kinderen, koken en lekker smullen.

Klankkenmerken: Rijm

Gepaard rijm: aabb

Toen hij het kleine plantje vond, 

boog hij aandachtig naar de grond

en dan, om wortels en om mos

groef hij de fijne aarde los.

Klankkenmerken: Rijm

Gekruist rijm: abab

De lucht spant grijs, zie hoe de herfst begint, 

ijl wordt het zonlicht en het riet vergeelt

en buigt zich verend in de speelse wind,

die aarzelend de zware pluimen streelt. 

Klankkenmerken: Rijm

Omarmend rijm: abba

Het was twintig jaar geleden, 1 april

En jij kwam op de thee, ik dacht voor even

Dat pakte anders uit, je bent gebleven

Je werd de laatste in de duiventil

Maar er zijn nog veel meer 'smaken' rijm

Gebroken rijm: abcb of abac

Weesrijm: Wanneer in een gedicht een dichtregel niet rijmt met een andere regel.

Blanke verzen: Zijn gedichten die helemaal geen eindrijm hebben.

Welke dichtvormen zijn er zoal?

Elfje (denk aan de eerste les)

Rondeel (denk aan de eerste les)

Vrij vers

Haiku

En nog heel veel meer....

Vrije vers

In tegenstelling tot gedichten met strikte regels, heeft vrije verspoëzie geen vast metrum, rijmschema of lengte. Het geeft dichters de vrijheid om hun eigen ritme en structuur te creëren.

Voorbeeld vrij vers

De deur ging open,

ik liep er doorheen en 

alles wat daar achter stond,

was alles wat ik niet had verwacht...

Haiku

Een traditionele Japanse dichtvorm bestaande uit drie regels met respectievelijk 5, 7 en 5 lettergrepen. Vaak legt een haiku de nadruk op seizoensgebonden elementen en probeert het een intense ervaring op te roepen in slechts enkele woorden. Het doel is om een moment vast te leggen, een beeld te schilderen of een gevoel op te roepen.

Voorbeeld Haiku

Liefdeskracht

Joris Olivier

Wat Liefde vermag,

Zowel bij de vrouw als man,

Goed voor lijf en hart.

Aan de slag

• Ga in je groepje aan de slag met je poster. 
• Je krijgt van mij de A3 waar je gedicht in komt te staan. 
• Je plakt het gedicht in het midden of je schrijft het netjes over. 
• Daarna ga je de poster versieren. 
• Denk eraan dat je ook stukjes uit het gedicht uitlegt op de poster.