6.3 Westerse wereldrijken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

6.3 Westerse wereldrijken

Lesdoelen

• Je kunt drie verschillende oorzaken voor het modern imperialisme noemen
• Je kunt uitleggen waarom de conferentie van Berlijn gehouden werd
• Je kunt beschrijven hoe Nederland zijn koloniale rijk uitbreidde

Wat is imperialisme?

1. gebieden veroveren om machtig te worden
2. handel drijven met andere landen
3. ontdekkingsreizen maken om nieuwe landen te vinden
4. in eigen land blijven om oorlog te vermijden

Kolonialisme en modern imperialisme

• Vanaf 15de eeuw: kolonialisme --> veroveringen met een economisch doel
• Kenmerkend: handelsposten op de kusten
• Vanaf 19de eeuw: modern imperialisme
• Combinatie van verschillende doelen
• Politiek: bewijzen macht eigen land (nationalisme)
• Economisch: grondstoffen en afzetmarkten voor industrie
• Ideologisch: inboorlingen 'opvoeden' + christendom verspreiden
  

Racisme en superioriteit

• Europeanen zagen zichzelf als superieur (beter) ten opzichte van Afrikanen
• Charles Darwins evolutietheorie wordt misbruikt om racisme goed te praten
• White Man's Burden: plicht van de blanken om de Afrikanen op te voeden
• Gebieden worden veroverd om de "inboorlingen" te helpen...

Imperialisme in Azië

• Vanaf 1500: kleine handelsposten
• Engeland: vooral Indiase kust door de EIC
• 1858 namen ze India het over en werd het Brits-Indië
  --> Ook Birma, Maleisië enz.
• Frankrijk:  Vietnam en Indo-China

• Japan: gaat zelf ook kolonialiseren (bijvoorbeeld Korea)
• China: wordt geen kolonie, maar Europeanen kregen wel invloed en controle over havensteden

Imperialisme in Afrika

• Na uitbreiding Aziatische kolonies is Afrika het laatste onbekende gebied
• Conferentie van Berlijn (1884): Europese landen spreken over verdeling Afrika
• Initiatiefnemer: Duitse kanselier Bismarck 
• Officiële doel: oorlog voorkomen
• Eigenlijk: Duitse koloniale rijk uitbreiden
  

Wat is géén reden voor het modern imperialisme?

1. grondstoffen uit het buitenland
2. macht uitbreiden
3. tekort aan voedsel
4. nieuwe afzetmarkten

Het Nederlandse wereldrijk

Kolonie Nederlands-Indië en de expansie en ging vooral verder na de opening van het Suezkanaal in 1869. Ze verdienen hier het meest aan

De Aceh-oorlog werd een bloedige guerillaoorlog (oorlog met strijdgroepen van de bevolking met kleine aanvallen)

Ze gebruikten gehoorzame Indonesische vorsten en edelen in het bestuur

Nederland deed niet mee in Afrika

Nederlandse wereldrijk: Nederlands- Indië, Suriname en de Nederlandse Antillen: Aruba, Bonaire, Curaçao, Saba, Sint Maarten en Sint Eustatius

Azië en Afrika

economisch

GB en Frankrijk

invloedssferen

koloniaal

nationalisme

protectoraat

modern imperialisme

superioriteitsgevoel

Deze Britse spoorwegaanleg in India past bij het modern imperialisme.

Leg uit dat de aanleg van deze spoorwegen:
- voortkwam uit het modern imperialisme en
- het modern imperialisme in India mogelijk maakte.

Het Nederlandse wereldrijk

• Vanaf de 17de eeuw handelt de VOC in Indië, monopolie en handelsposten op verschillende eilanden
  --> alleen handelsbelangen
  
• Vanaf de 19e eeuw: NL regering breidt het bestuur uit
  --> Nederlands-Indië wordt volwaardige NL kolonie
  
• De bevolking van Atjeh was moeilijk onder de duim te krijgen;
  --> Guerilla-oorlog

https://schooltv.nl/video-item/hoe-werd-indonesie-een-nederlandse-kolonie-de-geschiedenis-van-nederlands-indie