BSR 3/2 2aha Grammatica ZD 9 Samengestelde zin

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

• Lees de theorie op blz. 222.
• Log alvast in op LessonUp.
• Maak de startopdracht.
• Klaar? Begin aan paragraaf 9.

§9: Samengestelde zinnen

(hoofd- en bijzinnen)

Startopdracht:

2(A)HA

GRAMMATICA

ZINSDELEN

havo

Zijn de zinnen a en b enkelvoudig of samengesteld? Overleg met degene naast je

a Het aantal bijen in Nederland daalt in snel tempo.

b Dat is verontrustend, want bijen zijn verantwoordelijk voor zo’n tachtig procent van de bestuiving van eetbare gewassen.

vwo

Bestaat de onderstaande zin uit een hoofdzin en een bijzin? Leg uit waarom. 

Het tijdschrift Quest onderzocht hoe een mens zijn energieniveau kan verhogen.

• Hoofdoel: Je weet het verschil tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.
  
• Hoofddoel: Je weet het verschil tussen hoofd- en bijzinnen.
• Plusdoel: Je kunt hoofd- en bijzinnen herkennen.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• De startopdracht bespreken;
• herhaling paragraaf 5 en 7;
• de uitleg behandelen van paragraaf 9;
• checkmoment;
• opdrachten paragraaf 9 maken;
• de studiewijzer bijwerken en aanvullen.

Bestaat de onderstaande zin uit een hoofdzin en een bijzin? Leg uit waarom.

Het tijdschrift Quest onderzocht hoe een mens zijn energieniveau kan verhogen.

Hoofdzin + bijzin

Havo:.

Zijn de zinnen a en b enkelvoudig of samengesteld? Leg uit aan degene naast je.

a Het aantal bijen in Nederland daalt in snel tempo. Enkelvoudig

b Dat is verontrustend, want bijen zijn verantwoordelijk voor zo’n tachtig procent van de bestuiving van eetbare gewassen.

Samengesteld

Vwo:.

Hoe ging de startopdracht?

😒🙁😐🙂😃

Kies wg of ng en noteer het op de juiste manier.

De Sumatraanse tijger is mogelijk binnen tien jaar al een uitgestorven diersoort.

Kies wg of ng en noteer het op de juiste manier.

Gisteravond heb ik een glas laten vallen.

Kies wg of ng en noteer het op de juiste manier.

Die jongen bleek een hele goede bokser.

Kies de bijvoeglijke bepalingen.

De spelers van de A-selectie trainen op het verste veld.

1. spelers
2. A-selectie
3. trainen
4. verste

Kies de bijvoeglijke bepalingen.

Het bevlogen orkest neemt afscheid van de componist met veel ervaring.

1. bevlogen
2. afscheid
3. componist
4. met veel ervaring

Kies de bijvoeglijke bepalingen.

Zij van de overkant vraagt of we tijdens de vakantie op haar nieuwe woning willen passen.

1. van de overkant
2. tijdens de vakantie
3. haar
4. nieuwe

Noteer van de volgende zinnen de bijvoeglijke bepalingen. Geef van elke bijvoeglijke bepaling aan bij welke kern de bepaling hoort.

1. Wil jij ook graag de allernieuwste smartphone?

2. Een hippe telefoon speelt voor veel kinderen een belangrijke rol.

3.  Sommige leerlingen van 12 jaar zijn al verslaafd aan hun mooie telefoon.

4. Een lege batterij betekent voor hen een behoorlijk drama!

Opdracht bijv. bep

De zin bestaat uit:

'Ali heeft me uitgenodigd voor zijn feest, maar jammer genoeg kan ik niet.'

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin

De onderwerpen (Ali + ik) staan telkens naast de persoonsvormen (heeft + kan). Dit zijn dus twee hoofdzinnen.

Enkelvoudig - samengesteld

Sommige zinnen hebben één persoonsvorm > enkelvoudige zin.

Andere zinnen hebben meerdere persoonsvormen > samengestelde zin.

In zo'n samengestelde zin heb je altijd een hoofdzin en een bijzin.

Hoofdzin	Bijzin
Onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar. Er passen geen andere zinsdelen tussen.	Tussen onderwerp en persoosnvorm kunnen wel andere zinsdelen staan (het woordje 'niet' bijvoorbeeld.
De persoonsvorm staat voor in de zin: als eerste of als tweede zinsdeel.	De persoonsvorm staat vaak achter in de zin.

Een samengestelde zin

Kan bestaan uit:

• Twee of meer samengevoegde hoofdzinnen.

Evelien werkt bij de bakker, zij bakt graag broden.

• Een hoofdzin met een (of meer) bijzin(nen) erin.

Omdat Evelien graag broden bakt, werkt zij bij de bakker.

• Een of meer hoofdzinnen meer een of meer bijzinnen.

Evelien werkt bij de bakker, zij bakt graag broden, omdat ze die elke dag eet.

Nevenschikking of onderschikking?

Het is eigenlijk heel simpel:

Twee hoofdzinnen = nevenschikking

Hoofdzin + bijzin óf bijzin + hoofdzin = onderschikking

Hierbij horen voegwoorden.

Want, maar, en, of & dus = nevenschikking

Omdat, toen, sinds, hoewel, voordat, terwijl = onderschikking

Enkelvoudige of samengestelde zin?

'Lisa is te verdrietig om naar het feest te gaan.'

1. Enkelvoudig
2. Samengesteld

Verander tijd: 'Miranda was te verdrietig om naar het feest te gaan.'

Alleen 'is' verandert, dus 1 persoonsvorm, dus enkelvoudige zin. 

De zin bestaat uit:

'Over twee weken begint de toetsweek en daarna hebben we geen les meer.'

1. hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + bijzin

De onderwerpen (de proefwerkweek + we) staan telkens naast de persoonsvormen (begint + hebben). Dit zijn dus twee hoofdzinnen.

''Ik weet wel wat het verschil is tussen een enkelvoudige en een samengestelde zin.
1 = (nog) niet 10 = dat komt wel goed

110

''Ik weet wel wat het verschil is tussen een hoofdzin en een bijzin.

1 = (nog) niet 10 = dat komt wel goed

110

Maak van de twee zinnen bij 1 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 2 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Flevoland bestond vroeger niet,
want het IJsselmeer was nog niet drooggelegd.

Noteer de persoonsvormen van de samengestelde zin.

Flevoland bestond vroeger niet,
want het IJsselmeer was nog niet drooggelegd.

Noteer de onderwerpen van de samengestelde zin.

Uitlegvideo

Aan het werk

Wat?	Cursus 5.9 (Samengestelde zinnen) Zowel havo als vwo: Opdracht 1 t/m 5. In je online boek (Magister -> leermiddelen).
Hoe?	Keuze: zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	De 4 B's en het oogje.
Tijd	Timer.
Klaar?	Keuze 1: Verder oefenen in de online trainer. Keuze 2: Verder oefenen in het online boek. Keuze 3: Eigen keuze, namelijk ...

Hulp

uitlegwebsite

Trainer

• Hoofdoel: Je weet het verschil tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.
  
• Hoofddoel: Je weet het verschil tussen hoofd- en bijzinnen.
• Plusdoel: Je kunt hoofd- en bijzinnen herkennen.

Lesdoelen

Maak zelf een samengestelde zin die bestaat uit
een hoofdzin en een bijzin.

Hoe ging dit 'nieuwe' zinsdeel je af?

Zet deze emoji ook in je studiewijzer bij paragraaf 9.

😒🙁😐🙂😃