H5.2 Ontwikkeling van de Verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Presentaties / posters 

Mailen naar [e-mail]

max 5 minuten presenteren

H5.2 Ontwikkeling van de Verzorgingsstaat

Programma

10:15 Uitleg 5.2

10:40 opdracht Zorgwijzer

11:00 Filmpje

Het gebruik van smartwatches om kinderen constant te volgen schaadt hun zelfstandige ontwikkeling en gevoel van vertrouwen.

1. Eens: kinderen moeten leren zelfstandig te zijn
2. Eens: vertrouwen is cruciaal in de opvoeding
3. Oneens: smartwatches vergroten de veiligheid van kinderen
4. Oneens: technologie is onderdeel van de moderne opvoeding

Wat is de kern van de verzorgingsstaat?

1. Solidariteit
2. Welvaart
3. Welzijn
4. gelijkwaardigheid

Een kenmerk van een liberale verzorgingsstaat is:

1. Grote rol van de overheid.
2. Samenwerking is belangrijk.
3. Lage belastingen.
4. Veel beperkingen voor bedrijven.

I. In een verzorgingsstaat hebben burgers ook plichten, zoals de sollicitatieplicht.
II. Omdat de overheid voor werkgelegenheid moet zorgen, kan een burger via de rechter een baan afdwingen.

1. I is juist, II is onjuist.
2. I is onjuist, II is juist.
3. I en II zijn beide juist.
4. I en II zijn beide onjuist.

Leg de begrippen ‘welvaart’ en ‘welzijn’ uit.

Aan het einde van deze les kan ik...

• Uitleggen hoe de verzorgingsstaat in Nederland is ontstaan en welke concrete wetten horen bij de uitbouw van de verzorgingsstaat.
  
• De begrippen die een rol spelen bij de inrichting verzorgingsstaten beschrijven en op een juiste manier gebruiken. Het dan o.a. om vrije markt, collectieve goederen en diensten, gemengde markteconomie, nachtwakersstaat, sociale grondrechten en participatiesamenleving.
  
• De visies op de verzorgingsstaat van de drie politieke hoofdstromingen in het heden en verleden beschrijven en correct gebruiken.
  
• Uitleggen wat de paradox van de verzorgingsstaat is en door middel van voorbeelden van trends en events uitleggen dat de verzorgingsstaat in beweging blijft.

Hoe is de verzorgingsstaat ontstaan? (1)

1ste helft 19e eeuw: nachtwakersstaat: een staat waarin de overheid zich voornamelijk inzet voor de veiligheid van de burgers (vrije markt).

2de helft 19e eeuw: vakbonden: organisaties die gezamenlijke en individuele belangen van werknemers behartigen.

- Armenwet (zorgplicht)

- Kinderwetje van Van Houten

"Scherdertje": een squat-houding waarin een begrip met armbewegingen wordt gespeld.

Hoe is de verzorgingsstaat ontstaan? (2)

20ste eeuw: behoefte aan collectieve goederen en diensten (groeiende rol van de overheid)

na 1945: gemeenschappelijke markteconomie: regels bedrijfsleven

- AOW (1957)

- Arbowet (1980)

- Sociale grondrechten (1983)

bijv: onderwijs, huisvesting, werkgelegenheid, sociale zekerheid en volksgezondheid

Een nachtwakersstaat is een staat waarin:

1. de overheid zich sterk inzet om het welzijn en de welvaart van burgers te vergroten.
2. het economische stelsel gebaseerd is op het principe van de vrije markt.
3. de economie door de overheid wordt bepaald.
4. de overheid verplicht is de sociale zekerheid van burgers uit te bouwen.

Zonder bemoeienis van de overheid zouden veel mensen geen gelijke kansen hebben op goede zorg, onderwijs en werk

paradox van de verzorgingsstaat

In de jaren '60 en '70 daalde het geboortecijfer sterk (ontgroening)

Terwijl de levensverwachting toenam (vergrijzing)

Oorzaak: verzorgingsstaat

Gevolg: hogere zorgkosten

( minder mensen moeten zorgkosten betalen voor een grotere groep)

Jaren 90: maatregelen (strengere eisen aan uitkeringen)

Wat bevorderde de rol van de overheid?

1. Collectieve goederen en diensten
2. Concurrentie tussen bedrijven
3. Privatisering
4. Individuele verantwoordelijkheid

De echte uitbouw van de verzorgingsstaat vond plaats in:

1. de jaren twintig en dertig.
2. de jaren dertig en veertig.
3. de jaren vijftig en zestig.
4. het begin van de 21e eeuw.

I. De vergrijzing en ontgroening hebben invloed op de bevolkingsopbouw en de kosten van de gezondheidszorg.
II. Door de vergrijzing neemt de omvang van de arbeidsmarkt toe.

1. I is juist, II is onjuist.
2. I en II zijn beide juist.
3. I en II zijn beide onjuist.
4. I is onjuist, II is juist.

Participatiesamenleving

Vanaf 2013: participatiesamenleving: een samenleving waarin mensen meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leven en omgeving. 

-> Mantelzorg: hulp vanuit de directe omgeving ipv de overheid

-> decentralisatie: gemeente meer verantwoordelijk 

Krijgen Mantelzorgers vergoed?

 soms, maar niet veel. Mantelzorgers krijgen in principe geen geld. Maar er bestaan wel vergoedingen (gemeente)

Politieke visies

Politieke stroming	Visie op de verzorgingsstaat	Politieke partij	Wat wil de politieke partij
Liberalen	Overheid terughoudend en eigen verantwoordelijkheid	VVD	Uitkeringen niet laten meestijgen met het minimumloon.
Sociaaldemocraten	Overheid sturen en minder ongelijkheid.	GroenLinks	Geen eigen risico bij zorgkosten voor mensen met lage of middeninkomens.
Christendemocraten	Overheid aanvullend en sterk maatschappelijke middenveld	CDA	Woongemeenschappen voor jongeren en ouderen stimuleren zodat ze ‘burenhulp’ kunnen bieden.

De liberalen steunen de verzorgingsstaat. Zij vinden echter wel dat:

1. marktpartijen meer toezicht moeten krijgen.
2. de overheid het sociale zekerheidsstelsel moet uitbreiden.
3. het overleg met werkgeversorganisaties en vakbonden vaker plaats moet vinden.
4. de eigen verantwoordelijkheid van burgers het uitgangspunt is.

De christendemocratische visie legt de nadruk op mantelzorg. Onder mantelzorg verstaan we de zorg aan hulpbehoevenden door:

1. overheidsinstellingen.
2. professionele organisaties en instellingen.
3. familie, buren en bekenden.
4. kerkelijke instellingen.

Opdracht zorgwijzer

WAT: visies van partijen vergelijken door middel van de zorgwijzer via https://verkiezingswijzer.knmg.nl/ 
OP WELKE MANIER: met het werkblad in twee/drie/viertallen 
KLAAR: Tweede blad halen met nieuwe partijen en nieuwe onderwerpen
HULP: vinger opsteken 
UITKOMST: Je leert de visies op de verzorgingsstaat van de politieke partijen

TIJD: 12 minuten