4.5-2 atomen tellen: reactievergelijkingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.5 Atomen tellen

Opstellen reactievergelijkingen

Deze les

Vragen huiswerk

Terugblik reactie schema's

Terugblik Molecuulformule's

Reactievergelijkingen

Huiswerk

Huiswerk afgelopen les

Maken: 58, 60, 61 en 62

Zijn hier vragen over?

Terugblik reactieschema's

Bij elke chemische reactie kan een reactie schema opgesteld worden. Een goede reactie schema heeft de volgende componenten:

1: De stofnamen zijn uitgeschreven

2: De fases van de stoffen staan genoteerd achter de stoffen

3: Eerst schrijf je de reactanten op (de stoffen die reageren), gevolgd door een pijl, en als laatst de producten die gevormd worden bij de reactie.

Bijvoorbeeld: Koolstof (s) + Zuurstof (g) -> Koolstofdioxide (g)

Molecuulformules

Moleculen zijn opgebouwd uit verschillende atomen.

Atomen hebben verschillende symbolen.

Je kan van een molecuul de molecuulformule geven: De molecuulformule geeft aan uit welke atomen een stof zijn opgebouwd, en hoeveel er van die atomen aanwezig zijn:

Voorbeeld molecuulformule's

Molecuulformule van water: H₂O

H2O is opgebouwd uit 2x H en 1x O: Weet je niet meer welke naam er bij welke symbool er hoort? Check je periodiek systeem/binas.

Molecuulformule van ijzeroxide (roest): Fe₂O₃

_{Opgebouwd uit 2x Fe (ijzer) en 3x O (zuurstof)}

Reactievergelijkingen

We kunnen een reactie schema combineren met molecuulformules: Dan ontstaan er reactievergelijkingen:

Een reactievergelijking heeft twee belangrijke verschillen ten opzichte van een reactie schema.

1: De chemische stoffen worden genoteerd met hun molecuulformule.

2: De massaverhoudingen moeten kloppend gemaakt worden.

Voorbeeld reactievergelijking

Water ontleed in waterstof en zuurstof. Geef de reactievergelijking van deze ontledingsreactie:

 H2O (l) -> H2 (g) + O2 (g)

Maar nu hebben we meer atomen na de pijl, dan voor de pijl. Dit mag niet!

Voorbeeld reactievergelijkingen

2 H2O (l) -> 2 H2 (g) + O2 (g)

Door de coëfficient van water en van waterstof naar 2 te veranderen klopt de verhouding wel: Nu hebben we voor de pijl 2x2 waterstofatomen en 2x1 zuurstof atomen. Na de pijl hebben we 2x2 waterstof atomen, en 2x1 zuurstof atomen.

Wanneer kolen (C) verbranden met genoeg zuurstof (O2) ontstaat er koolstofdioxide (CO2)
Geef de reactievergelijking:

Reactievergelijking

C (s) + O₂ (g) -> CO₂ (g)

Let op, Zuurstof is een van de 7 twee atomige elementen! 

Deze twee atomige elementen komen altijd in paren voor: H Br O N Cl I F. 

(Denk aan het ezelsbruggetje: Claire Fiets Naar Haar Oma In BReda )

Wanneer 1 methaan (CH4) molecuul verbrandt met 2 moleculen zuurstof (O2), ontstaat er 1 molecuul koolstofdioxide (CO2) en 2 moleculen water (H2O).
Geef de reactievergelijking:

Bijbehorende reactievergelijking

CH₄ (g) + 2 O₂ (g) -> CO₂ + H₂O (l)

We moeten hier de coëfficienten toevoegen, om de reactie kloppend te maken. Anders hebben we voor en na de pijl niet evenveel atomen.

Dit moeten jullie ook zelf kunnen.

Reactievergelijking kloppend maken

Gegeven is de reactievergelijking van de ontleding van aluminiumoxide (Al₂O₃):

Al₂O₃  -> Al + O₂

Hoe maken we dit kloppend?

Reactievergelijking kloppend maken

Eerst noteren we alle soorten atomen die we hebben in deze reactievergelijking:

Al2O3 -> Al + O2:

We hebben Al en O. Deze moeten kloppend gemaakt worden.

Dit moeten we schrijven onder de reactiepijl:

Reactievergelijking kloppend maken

Al2O3 -> Al + O2

2 Al 1

O

Vervolgens tellen we hoeveel aluminium we hebben voor en na de pijl. Links hebben we er 2, rechts maar 1. We moeten de index dus veranderen:

Reactievergelijking kloppend maken

Al2O3 -> 2 Al + O2

2 Al 2

3 O 2

Nu klopt aluminium, maar hoe is het met zuurstof?

Links: 3, rechts 2 zuurstof: Dus als we rechts het zuurstof x3 doen, en links het molecuul x2, dan klopt zuurstof:

Reactievergelijking kloppend maken

2 Al2O3 -> 2 Al + 3 O2

4 Al 2

6 O 6

Maar! Nu klopt aluminium niet meer: We moeten dus nu nogmaals het aluminium veranderen van 2 naar 4. Dan klopt de vergelijking.

Maak de volgende reactievergelijking kloppend:
…N2 + …H2 -> …NH3

Antwoord

N₂ + 3 H₂ -> 2 NH₃

Huiswerk

Lezen: Heel 4.5

Maken: 64, 65, 66, 68, 70