1.3 Welke keuzes maak jij?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

'Persoonlijke keuzes'

Welke keuzes maak jij?

Bespreek in tweetallen

De schoolleiding wil het gebruik van telefoons verminderen. Ze willen dat leerlingen hun telefoon in hun kluis hebben. Dat betekent wel dat leerlingen hun telefoon niet kunnen gebruiken tijdens interactieve lessen. Hoe moet de school dit aanpakken?

Wat leerde ik de vorige les?

• Waarden
• Belangen
• Normen

Terugblik vorige les

Waarden: iets wat mensen voor veel mensen of voor de hele wereld willen

Belangen: een voordeel dat je voor jezelf wilt

Normen: regels die bij een waarde horen

Wat leer ik deze les?

• de betekenis van een dilemma.
• wat een AWB-schema is.
• hoe je een AWB-schema maakt.

Ik leer...

Je moet 10 uur per week stom werk doen of 20 uur per week leuk werk doen
voor hetzelfde totale salaris. Wat kies je?

Je moet 10 uur per week stom werk doen of 20 uur per week leuk werk doen voor hetzelfde totale salaris. Wat kies je?

1. 10 uur stom werk
2. 20 uur leuk werk

Vraag wie er leuk werk met meer salaris per uur zou willen hebben. Dat kan niet, dus er is sprake van een dilemma.

Dilemma

Een keuze tussen twee zaken die je graag wilt, maar die niet allebei tegelijk kunnen.

Wat zou jij doen als jij een portemonnee vindt?

Wat zou jij doen als jij een portemonnee vindt?

1. Geld houden
2. Geld teruggeven

Welke waarde staat er in dit filmpje centraal?

Welke waarde staat er in dit filmpje centraal?

1. Rijkdom/Geld
2. Eerlijkheid
3. Vrijheid
4. Anderen helpen

Antwoord A staat ook centraal in dit filmpje, maar dat is geen waarde maar een belang. Daarom is antwoord B het goede antwoord

De regering moet voor het stikstofbeleid rekening houden met veel waarden en belangen.
Heeft de regering hier te maken met een dilemma?

De regering moet voor het stikstofbeleid rekening houden met veel waarden en belangen. Heeft de regering hier te maken met een dilemma?

1. Ja
2. Nee

Welke twee botsende zaken staan in dit dilemma centraal?

Welke twee botsende zaken staan in dit dilemma centraal? 

Actor

Een groep of persoon die te maken heeft met dilemma's en maatschappelijke problemen.

In dit geval een actor in een AWB-schema, niet een actor in het algemeen.

Zoals bijvoorbeeld de regering bij het opstellen van het stikstofbeleid. 

Welke actor staat centraal in het dilemma van het stikstofbeleid?

Welke actor staat centraal in het dilemma van het stikstofbeleid? 

Als hier een filmpje voor vmbo voor beschikbaar is zal deze daardoor vervangen worden.

AWB-schema

Een schema waarin de keuzes van actoren staan. 

A = Actor

W = Waarde

B = Belang

Benoem: bij een dilemma botst de actor met zichzelf. Bij een AWB-schema van een dilemma staat dezelfde groep of persoon dus twee keer in de 'A'.

Stappenplan AWB-schema

Voorbeeld: Sarah wilt met haar vrienden naar een feest, maar ze moet ook leren voor een belangrijke toets.

Stap 1: We zetten de drie letters onder elkaar en dan nog een keer ernaast.

A:

W:

B:

A:

W:

B:

Stappenplan AWB-schema

Voorbeeld: Sarah wil met haar vrienden naar een feest, maar ze moet ook leren voor een belangrijke toets.

Stap 2: Dit is het dilemma van Sarah, daarom schrijven we 2 keer bij de A van Actor Sarah op.

A: Sarah

W:

B:

A: Sarah

W:

B:

Stappenplan AWB-schema

Voorbeeld: Sarah wil met haar vrienden naar een feest, maar ze moet ook leren voor een belangrijke toets.

Stap 3: Sarah heeft twee keuzes: naar het feest gaan of leren. De keuzes zetten we tussen haakjes boven de letters

A: Sarah

W:

B:

A: Sarah

W:

B:

(feesten)

(leren)

Stappenplan AWB-schema

Voorbeeld: Sarah wil met haar vrienden naar een feest, maar ze moet ook leren voor een belangrijke toets.

Stap 4: Ze kan kiezen om te feesten. Dan heeft ze plezier met haar vrienden. Dat is voor haar een voordeel, een belang. Daarom schrijven we plezier bij de B van Belang.

A: Sarah

W:

B:

A: Sarah

W:

B: Plezier

(feesten)

(leren)

Stappenplan AWB-schema

Voorbeeld: Sarah wil met haar vrienden naar een feest, maar ze moet ook leren voor een belangrijke toets.

Stap 5: Ze kan ook kiezen om te leren voor de toets. Dan maakt ze een goede kans op een hoog cijfer. Sarah vindt een goede toekomst belangrijk, dat is voor haar een waarde. Daarom staat een goede toekomst bij de W van Waarde.

A: Sarah

W: Goede toekomst

B:

A: Sarah

W:

B: Plezier

(feesten)

(leren)

AWB-schema bij het stikstofbeleid

A: de regering

W: natuurbescherming

B:

A: de regering

W: welvaart

B: 

Dit AWB-schema refereert terug naar de eerdere vragen over het stikstofbeleid. 

Beschrijf het dilemma op de afbeelding.
Welke waarden/belangen spelen een rol?

Beschrijf het dilemma op de afbeelding. Welke waarden/belangen spelen een rol?

Ga je werken en verdien je geld of ga je lekker voetballen en heb je ontspanning?

Maak een AWB-schema bij de afbeelding.

Maak een AWB-schema bij de afbeelding.

Doe het zo:

A:              A:

W:            W:

B:              B:

A: jij/ik            A: jij/ik

W:                   W: 

B: rijkdom     B: ontspanning

Maak een AWB-schema bij de afbeelding.

Maak een AWB-schema bij de afbeelding.

Doe het zo:

A:              A:

W:            W:

B:              B:

A: jij/ik            A: jij/ik

W:                   W: eerlijkheid

B: rijkdom     B:

Maak na aanleiding van de video het AWB-schema kloppend.

Sleep 'eerlijkheid' en 'rijkdom' naar het juiste hokje.

Hadjer

Hadjer

A:

W:

B:

A:

W:

B:

Eerlijkheid

Rijkdom

Debat

Verdeel de klas in twee groepen. 

Voer een debat over de stelling 'Een telefoon in de klas moet kunnen'.

De ene groep is voor, de andere groep is tegen.

Optioneel als samenvatting van de paragraaf.

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• de betekenis van een dilemma.
• wat een AWB-schema is.
• hoe je een AWB-schema maakt.

Ik leerde...

De volgende Seneca-les gaat over:

Welke invloed heeft de media?

Einde van de les 'Welke keuzes maak jij'