5.4 Voortplanten (les 3)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Les 3

Leerdoelen 5.4: Voortplanten

• Je kunt de delen van een bloem in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt de delen van de meeldraad en stamper in een afbeelding benoemen en hun functie beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe bestuiving gaat en wat het verschil is bij de bestuiving van een insecten- en windbloem.
• Je kunt beschrijven hoe de zaden in een bloem ontstaan.
• Je kunt 3 manieren opnoemen van hoe zaden zich kunnen verspreiden.
• Je kunt de levenscyclus van een plant beschrijven.

Bloemen

Hiernaast zie je de onderdelen van een bloem.

Deze onderdelen moet je kennen en ook weten wat de functie van elk onderdeel is.

Samen lezen blz. 94, 95 en 96 

(groene blokken)

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

Leer de onderdelen van de bloem

Bloemsteel

7

Bestuiving door insecten of de wind

Insectenbloem: opvallende kleuren en geuren om insecten aan te trekken, nectar zit diep in de bloem

Windbloem: bloemetjes zijn klein, groen en geuren niet, meeldraden en stempel steken ver uit de bloem

Bestuiving

 "stuifmeel van de meeldraden van een bloem gaan naar de stamper van een bloem van dezelfde soort plant"

Dit kan zijn eigen vrouwelijke deel zijn. (=zelfbestuiving)

Of het vrouwelijke deel van een andere bloem. (=kruisbestuiving)

Ontstaan van zaden

1. Stuifmeelkorrels plakken op de stempel

2. Celkern gaat door de stuifmeelbuis tot in de eicel

3. Elke bevruchte eicel (zaadbeginsel) groeit uit tot een zaadje, daaromheen groeit het vruchtbeginsel tot vrucht

Zaadverspreiding

3 manieren: 

1. Door wind

2. Door dieren

3. Door de plant zelf

Verschillende levenscycli

- eenjarige planten: hele levenscyclus in hetzelfde jaar

- tweejarige planten: ontkiemen en groeien in het 1e jaar, bloeien en maken zaden in het 2e jaar

- meerjarige planten: doorlopen de hele cyclus elk jaar opnieuw, maar bovengrondse delen sterven in het najaar af 

Tweejarige planten

Levenscyclus

Eenjarige planten: planten die maar 1 jaar leven. 

Tweejarige planten: zoals het voorbeeld hiernaast. Vormt in het tweede jaar pas zaden! 

Overblijvende of vaste planten

Overblijvende planten kunnen meerdere jaren bloeien. Overblijvende kruidachtige planten worden ook wel vaste planten genoemd. 

- Ieder voorjaar lopen ze opnieuw uit, bloeien en vormen zaden. 

- In de zomer slaan ze reservestoffen op in knollen of bollen. 

- Najaar sterven de bovengrondse delen, de ondergrondse delen overleven.

- In het voorjaar kunnen ze weer snel groeien. 

Eenjarige plant

Tweejarige plant

Maken

Eerste 8 minuten in stilte

Zelf bestuderen/doorlezen: 5.4

Maken: opdracht 21 t/m 27

Klaar? Nakijken -> antwoorden staan op itslearning, daarna maken samenvatting of testjezelf