5. De reformatie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Renaissance en Reformatie

Ontdekkers en Hervormers

Een nieuwe tijd

De Reformatie

3.5 De Hervorming of Reformatie

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen wat de Reformatie is, en welke gevolgen dit voor de Kerk én de inwoners van Europa had.

De hervorming / reformatie

De splitsing in de christelijke kerk in een rooms-katholiek en een protestants deel als gevolg van het optreden van Luther en andere kerkhervormers in de 16e eeuw.

Katholieke kerk (1)

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Katholieke kerk (2)

• Er staan beelden in de kerk

• Verering van beelden (van bijvoorbeeld heiligen) 

• Ook relieken (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Hemel of hel

Vagevuur voor twijfelgevallen

Aflaat

Een document wat je kon kopen.
In ruil voor je geld kreeg je een plaatsje in de hemel!

Maarten Luther

• 1517 De Monnik Tetzel bezoekt Wittenberg
• 
  

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Reformatie (1)

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie (2)

• Belangrijkste hervormer: Johannes Calvijn

• Ook al zou een christen op de juiste manier geloven, dan nog was er een kans dat hij in de hel zou komen. 

• Bij de geboorte al was bepaald of iemand in de hemel of de hel zou komen. Hier was niets tegen te doen: aflaten, liefdadigheid, Bijbelstudie of een zeer godsdienstig leven leiden 

• Christenen moesten veel bidden en hard werken, maar ook sober leven. ‘Sober leven’ betekent dat iemand niet te veel mag drinken of eten en niet mag pronken met zijn macht of rijkdom. 

Waarom heeft Luther succes?

• Door de uitvinding van de boekdrukkunst kunnen de teksten van Luther snel worden gekopieerd en verspreid.
  
• Luther wordt gesteund én beschermd door machtige Duitse vorsten.
• De ideeën (van eenvoud en soberheid) spreken veel arme gelovigen aan.
• Veel gelovigen zijn het niet eens met de aflaten: Luther durft er iets van te zeggen.

Maarten Luther (1483-1546)

Duitse monnink die grote moeite had met de aflaten en levensstijl van de geestelijken. 

Veel aanhangers in Duitsland.

Johannes Calvijn (1509-1564)

Zwitserse hervormer die vond dat beelden niet in de Kerk thuishoorden. 

Veel aanhangers in Nederland

Gevolgen van de reformatie

• Splitsing in de christelijke kerk (1517): ontstaan van de protestantse kerken (ook wel: hervormde- of gereformeerde kerk) naast de katholieke Kerk

• Protestantse kerk spreekt veel (arme) mensen in West-Europa aan.

• Vervolging van protestanten (ketters)
  

Gevolgen van Luther zijn kritiek voor het rijk van Karel V en de christelijke kerk.

• Karel V katholieke vorst Heilige Roomse Rijk

• 1521 Rijksdag in Worms
  

Luther neemt zijn woorden niet terug

• Edict van Worms: keizerlijk bevel tot wereldlijke verbanning van Luther
  
• Start 30-jarige oorlog tussen katholieke keizer
  

Karel V en de protestantse keurvorsten

• 1555: (Godsdienst)Vrede van Augsburg:

Vrede tussen de katholieke Duitse keizer Karel V en enkele protestantse Duitse vorsten waarin werd bepaald dat de vorst het geloof in zijn gebied mocht bepalen

Protestantse kerk

• Christelijke kerk

• Er is geen duidelijke leider

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in de volkstaal

• Geen beelden en/of verering van heiligen en relieken (is afleiding)

• Sobere handelingen

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

Video

Histoclips: Luther en de Hervorming

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van heiligen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Sobere handelingen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van relieken

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

De Paus is de leider

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Welke van de stellingen is juist?

1 Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een
nieuwe kerk beginnen.

2 De Paus wilde wel met Luther praten over zijn
ideeën.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Maarten Luther is het niet eens met de grote rijkdommen van de Kerk en de geestelijken.

Op welke manier kwam de Kerk aan haar rijkdommen?

1. Mensen kochten hun zonden af met een aflaat.
2. Mensen handelden met de Kerk.
3. De Kerk veroverde rijke gebieden.
4. Mensen hadden medelijden met Kerk en gaven geld.

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen