Lezen 2.3 - les 1 en les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands lezen 2.3 - les 1

Les 1

Nieuwsbericht

Kenmerken:

- tekstdoel en tekstsoort?

- actuele gebeurtenis

- neutraal geformuleerd (geen mening van de schrijver)

- vaak plaatsnaam aan het begin

- onder de kop vaak naam van persbureau of correspondent

Elk krantenartikel is een nieuwsbericht.

1. Juist
2. Onjuist

Welk tekstdoel hoort er bij de tekstvorm 'Nieuwsbericht'?

1. informeren
2. overtuigen
3. activeren
4. amuseren

In de krant staat een korte tekst over iets wat net gebeurd is. Wat is de tekstvorm?

In de krant staat een tekst met achtergrondinformatie. Wat is de tekstvorm?

Nieuwsbericht

Overige tekstvorm

Het klimaatprobleem

Auro rijdt water in langs snelweg

De tien populairste zangers van Nederland

Zin en onzin van spaaracties

Nederland niet naar WK

Ambtenaar op straat aangevallen

Moet de Paus de regels aanpassen?

Nieuwsbericht

Kenmerken:

Bestaat uit twee delen waarin de 5WH1-vragen worden verwerkt:

WIE, WAT, WAAROM, WAAR, WANNEER, HOE

1. inleiding (lead) > belangrijkste informatie: wie, wat, waar, wanneer;

2. kern > geeft antwoord op de 5W1H-vragen: waarom, hoe?

Les 2

Even herhalen...

1. welk tekstdoel heeft een nieuwsbericht?

2. uit hoeveel delen bestaat een nieuwsbericht?

3. welke vier W-vragen zet je in de inleiding van je nieuwsbericht?

4. welke twee vragen blijven er dan over voor de kern?

Vraag

Waarom heb je voor het vinden van de hoofdgedachte van een nieuwsbericht genoeg aan de inleiding? 

Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

Tekstsoort is een verzamelnaam voor alle teksten met hetzelfde tekstdoel. 

Als je dus wil weten wat de tekstsoort van een tekst is, dan zoek je eerst het tekstdoel. 

Tekstdoel, tekstsoort, tekstvorm

Bij elk tekstdoel hoort een tekstsoort en bij elke tekstsoort horen verschillende tekstvormen. Bijvoorbeeld:

tekstdoel - activeren

tekstsoort - activerende tekst

tekstvorm - advertentie, affiche, folder, reclametekst

Kun je dit rijtje nog eens maken met het tekstdoel informeren?

Kan een tekst meerdere tekstdoelen hebben?

1. Ja
2. Nee

Kritisch lezen

Bij alles wat je leest, moet je jezelf afvragen of de informatie klopt. Je bent dan kritisch aan het lezen. 

Welke informatie is objectief en welke informatie is subjectief? 

Kritisch lezen

Objectieve informatie:

- mening van schrijver speelt geen rol

- tekst is neutraal

- er worden feiten genoemd (je kunt ze controleren)

Kritisch lezen

Subjectieve informatie:

- mening van schrijver is belangrijk

- tekst is NIET neutraal (schrijver zegt wat hij ergens van vindt of hij geeft zijn interpretatie)

- schrijver geeft informatie op basis van zijn eigen waarneming

Objectief

Subjectief

bevooroordeeld

feitelijk

neutraal

partijdig

persoonlijk

zakelijk

ingezonden brief

nieuwsbericht

uiteenzetting

betoog

Hoe herken je het leespubliek van een tekst?

Kijk naar:

• de bron 
• het onderwerp
• het taalgebruik
• de aanspreekvorm (u of jij)
• de afbeeldingen 

Voor welk leespubliek is de tekst geschreven?

1. ouders
2. studenten
3. kinderen/jongeren
4. meisjes