3.3 vwo 2 woordvorming

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.3 

woordvorming

Lesdoelen

• Terugblik
• Aan het eind van de les weet je wat wat morfologie is
• Aan het eind van de les weet je wat een samenstelling is
• Aan het eind van de les weet je wat een morfeem/geleed woord/ongeleed woord is
• Aan het eind van de les heb je geoefend met woorden 1 en 2

Morfologie

= de studie naar de bouw van woorden

woordvorming= manier waarop we woorden maken

Bij een samenstelling combineer je twee woorden die ieder op zich ook weer uit meer woorden kunnen bestaan

bijv: deurbel-> deur + bel

bij een afleiding-> voeg voor- of achtervoegsel toe

Morfeem

Morfeem = het kleinste betekenisdragende deel van een woord

Door het toevoegen van morfemen, verandert de betekenis van het woord.

talentjes -> talent  +  je  +  s

talent=gave

je= kleine versie van het ZN (talent in dit geval)

s= meervoud van het ZN (talent in dit geval)

gelede woorden -> bestaan uit meer morfemen

het woord dat het belangrijkste is binnen een geleed woord, noem je grondwoord -> talentjes

ongelede woorden-> bestaan uit 1 morfeem

vb groen, talent

Geleed (uit welke delen) of ongeleed?

banaan

kastje

deur

spinazie

gevaarlijk

Opdracht: geleed of ongeleed?

Banaan                     banaan                ongeleed

Kwastje                     kwast+je             geleed

Deur                            deur                      ongeleed

Spinazie                    spinazie              ongeleed

Gevaarlijk                 gevaar+lijk          geleed

Achtervoegsels / grondwoord

Soms verandert de betekenis van een woord door een achtervoegsel. 

Voorbeelden: - loos, -je, -achtig

WaardeLOOS (zonder waarde)

BusJE(kleine bus)

JongensACHTIG (een beetje als een jongen)

Grondwoorden: basis van het woord --> waarde, bus, jongen

Opdracht

1)  Bedenk (in tweetallen) 10 voor- en/of achtervoegsels die als

     morfeem aan woorden geplakt kunnen worden.

2) Geef hierbij aan wat de betekenis is van het morfeem.

     Voorbeeld: -loos betekent zonder

Huiswerk

maak 3.3 10 t/m 16