les 1: introductie + uitleg erosie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tot nu toe geleerd over het MZ-gebied

• werking en kenmerken platentektoniek
                 subductiezones zorgen voor vulkanisme
                 plooiingsgebergten
                 aardbevingen
• werking en kenmerken klimaat
                  warme zomers, milde winters
                   droge zomers

Tot nu toe geleerd over het MZ-gebied

• werking en kenmerken platentektoniek
                 subductiezones zorgen voor vulkanisme
                 plooiingsgebergten
                 aardbevingen
• werking en kenmerken klimaat
                  warme zomers, milde winters
                   droge zomers

Endogeen

bouwt het land vooral op

Exogeen

Breekt het land af

Deze les

• Wat zijn exogene krachten?
• Wat is erosie?
• Welke 4 krachten kunnen erosie veroorzaken?
• Welke landschapsvorm ontstaat er bij welke eroderende kracht?

Eerst filmpje kijken met uitleg over erosie.

Dan uitleg per kracht hoe erosie plaatsvindt.

Noteer welke landschapsvorm(en) er bij elke eroderende kracht kan ontstaan.

Exogene krachten

Krachten die zorgen voor erosie, verwering en sedimentatie. 

• wind
• rivieren
• landijs
• zee

?

Erosie is het proces waarbij het aardoppervlak afgesleten wordt door het transport van sedimenten (zand/kiezels)

Eerst filmpje kijken met uitleg over erosie.

Dan uitleg per kracht hoe erosie plaatsvindt.

Noteer welke landschapsvorm(en) er bij elke eroderende kracht kan ontstaan.

Erosie

Wind kan voor erosie zorgen

Vooral in droge gebieden.

• Wind neemt zandkorrels mee.
• De meeste zandkorrels vindt je laag bij de grond (want ze zijn zwaar).
• Dus schuurt vooral dichtbij de grond het gesteente af.
• Er ontstaat een paddenstoelvormige rots.

Rivieren kunnen voor erosie zorgen

in de bergen

insnijding vormt een V-dal.

Dal in de vorm van de letter V.

middenloop

erosie in de breedte

In laagland
Erosie in de buitenbocht

De rivier neemt sediment (ookwel puin genoemd) mee. Het water samen met dit puin (stukken steen, kiezels, zand) stroomt naar beneden. Het puin schuurt over de bodem en de zijkanten van de rivier waarbij dit wordt afgesleten.

De zee kan voor erosie zorgen

De golven (met daarin zand/kiezels/keien) beuken tegen de kust aan en slijten daarbij de kust af. Er ontstaat een klifkust.

Landijs kan voor erosie zorgen

Een gletsjer schuift als een bulldozer door het landschap en slijt een U-dal uit. 

Smelt de gletsjer? Dan blijft het dal achter.

Een U-dal is een dal in de vorm van de letter U, ontstaan door de eroderende werking van een gletsjer.

Wat heb je geleerd

• Wat erosie is
• op welke manier wind, rivieren, zee en landijs het aardoppervlak eroderen
• welke landschapsvorm er kan ontstaan bij welke eroderende kracht.

Wat zijn de 4 exogene krachten die erosie kunnen veroorzaken?

Welke eroderende kracht zorgt voor een V-dal?

1. wind
2. zee
3. landijs
4. rivieren

Waar kan zich een V-dal vormen?

1. in de bergen
2. aan de kust
3. bij een gletsjer
4. in een woestijn

Door welke eroderende kracht kan een paddenstoelenrots ontstaan?

1. zee
2. rivier
3. wind
4. landijs

Welke eroderende kracht komt het meest voor in hooggebergten?

1. wind
2. rivieren
3. landijs
4. zee

wat ontstaat er als de zee de kust erodeert?

In welk klimaat zal winderosie voornamelijk voorkomen?

1. tropisch klimaat
2. aride (=droog) klimaat
3. gematigd klimaat
4. poolklimaat