AFP Zenuwstelsel 3

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

2.9 Het zenuwstelsel

D - Ruggenmerg en reflexen

leerdoel

• je beschrijft de bouw van het ruggenmerg met de uittredende zenuwen.
  
• je legt uit wat een reflex en reflexbaan is en wat het nut van een reflex is.

het centrale zenuwstelsel bestaat uit deze onderdelen...

• grote hersenen
• tussenhersenen
• hersenstam
• ruggenmerg
• kleine hersenen

centraal zenuwstelsel

ruggenmerg

het ruggenmerg ligt in de wervelkolom, in het wervelkanaal. Links en rechts treden de ruggenmergzenuwen uit...

• het wordt verdeeld in vier onderdelen
• de groei vertraagt vanaf week 8 (t.o.v. de wervels), na L1 alleen zenuwen en geen ruggenmerg

2 ruggenmerg

het ruggenmerg vervoert signalen...

• gevoelssignalen (sensorisch) naar het brein toe
• bewegingssignalen (motorisch) van het brein af

2 ruggenmerg

het ruggenmerg wordt beschermd door de wervelkolom...

• zenuwen treden uit tussen de uitsteeksels

2 ruggenmerg

het ruggenmerg bestaat uit...

• grijze stof (de zenuwcellen)
• witte stof (de uitlopers)

2 ruggenmerg

het ruggenmerg wordt beschermd door de wervelkolom...

• zenuwen treden uit tussen de uitsteeksels
• de sensorische banen komen binnen via de achterzijde (rugzijde)
• de motorische banen vertrekken via de voorzijde (buikzijde)
• in het ruggenmerg is grijze en witte stof te zien (vlindervorm)

2 ruggenmerg

M

S

het ruggenmerg wordt beschermd door de wervelkolom...

• zenuwen treden uit tussen de uitsteeksels
  
• de sensorische banen komen binnen via de achterzijde (rugzijde)
  
• de motorische banen vertrekken via de voorzijde (buikzijde)

2 ruggenmerg

in de witte stof lopen uitlopers van boven naar beneden en andersom...

• de (meeste) sensorische banen lopen via de achterhoorn
• de (meeste) motorische banen lopen via de voorhoorn

2 ruggenmerg

ruggenmerg

een reflex is een automatische beweging...

• buiten het brein om, dus onbewust
• een reflex wordt in het ruggenmerg doorgeschakeld
• een reflex dient ter bescherming of om iets heel snel te laten plaatsvinden

3 reflexen

een reflexboog is een circuit van prikkel tot effect (uitvoering van het reflex)...

1. een sensibele zenuw leidt de prikkel naar het ruggenmerg
2. er vindt schakeling plaats
3. motorische zenuwen (naar spieren) stimuleren een strek- en buigbeweging

3 reflexen

voorbeelden van reflexen zijn...

• peesreflex
• helpt om de spierspanning automatisch te regelen

3 reflexen

voorbeelden van reflexen zijn...

• oogknipperreflex
• beschermt het oog tegen stof, wind, of een naderend voorwerp

3 reflexen

voorbeelden van reflexen zijn...

• pupilreflex
• beschermt het netvlies tegen te veel lichtinval

3 reflexen

voorbeelden van reflexen zijn...

• balansreflex
• helpen het lichaam om in balans te blijven (zodat je niet valt)

3 reflexen

primitieve reflexen verdwijnen omdat het zenuwstelsel rijpt...

• om uitlopers wordt myeline gemaakt
• automatische reacties worden doelgerichte, gecoördineerde bewegingen

3 reflexen

reflex > rijping (myeline) > controle

3 reflexen

30.7 Ziekten vh zenuwstelsel

C - Ziekte van Parkinson

leerdoel

• je noemt oorzaken en gevolgen van de ziekte van Parkinson

de ziekte van Parkinson  is een chronische en langzaam voortschrijdende hersenziekte waarbij zenuwcellen in een deel van de hersenen afsterven...

3 Parkinson

de zenuwcellen zitten in de zwarte kernen...

• ze zijn onderdeel van de steunmotoriek
• ze regelen de coördinatie van de (fijne) motoriek
• ze maken dopamine om hun signaal over te brengen op andere zenuwcellen

3 Parkinson

de zenuwcellen zitten in de zwarte kernen...

• die andere zenuwcellen liggen in de omgeving (gestreept lichaam - corpus striatum)
• daar stimuleert het de gewenste beweging, onderdrukt het de ongewenste (bij)beweging

3 Parkinson

gestreept lichaam

door nog onbekende oorzaak sterven de zenuwcellen in de zwarte kernen en wordt er geen of te weinig dopamine gemaakt...

• link met genetische mutatie
• link met ultrabewerkt voedsel
• link met pesticiden
• link met eiwitophoping in de darmwand en vervoerd via de 10e hersenzenuw

3 Parkinson

door nog onbekende oorzaak sterven de zenuwcellen in de zwarte kernen en wordt er geen of te weinig dopamine gemaakt...

• dit heeft effect op de coördinatie van bewegingen
• bewegingen worden niet meer goed aangestuurd
• bewegingen worden niet meer goed afgeremd

3 Parkinson

klachten zijn...

• bevingen (tremoren), vooral handen en hoofd
• lopen met schuifelpasjes
• stijve spieren, trage bewegingen
• vallen
• slechte spraak, speekselvloed
• maskergelaat

3 Parkinson

de behandeling bestaat uit...

• medicijnen (dopaminetekort aanvullen)
• hersenstimulatie (DBS), met elektroden worden de abnormale bewegingen verstoord, afgevlakt

3 Parkinson