Stijlfiguren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

S

T

IJ

L 

Tegenstelling (anthithese)

• Tegengestelde zaken naast elkaar gezet.
• Iedereen hoort erbij: arm of rijk.
• Ik ben meer dood, dan levend.

Paradox

• Schijnbare tegenstelling. Het lijkt tegengesteld maar het is het niet.
• Het helaal is oneindig maar het dijt toch uit.
• Zeg nooit nooit!

Tautologie

• Je noemt een aantal keer woorden met dezelfde betekenis (synoniemen)
• Klimmen en klauteren
• Schots en scheef

Ironie               Sarcasme

• Licht spottend - niet kwetsend               Kwetsend - bijtende spot                     
• Meestal tegenovergestelde
• 'Zo jij kan goed lezen!'

Understatement

• Je drukt iets opzettelijk zwakker uit dan het in werkelijkheid is. Je wilt daarmee juist sterker overkomen.
• Tegenovergestelde van een hyperbool.
•  Arjen Robben kan een aardig balletje trappen. ‏
• Als je een één voor de toets hebt gehaald, zul je wel een paar foutjes hebben gemaakt.

Overdrijving (hyperbool)

• Iets wordt groter gemaakt dan het in werkelijkheid is.
• Ik ga dood van de honger.

Eufemisme

• Een woord, zinsdeel of hele zin waarmee iets mooier of vriendelijker wordt voorgesteld dan het in werkelijkheid is.
• Het wordt gebruikt om de negatieve gevoelens te verbergen.
• Heengaan – overlijden
• Werkzoekend – werkloos
• Het kleinste kamertje - wc

Inversie

• De gebruikelijke volgorde wordt omgedraaid.
• 'Supergoed wat jij hebt gedaan!'

Herhaling (repetitio)

• Je gebruikt twee keer hetzelfde woord. 
•  Geld, geld is het enige wat hem bezig houdt. 
•  Ja, ja, je kunt me nog meer vertellen. 
• Nooit, nooit ga ik daar nog eens naar toe! 
• Waar, o waar heb ik dat nu opgeslagen?
  

Herhaling (repetitio)

• Je gebruikt twee keer hetzelfde woord. 
•  Geld, geld is het enige wat hem bezig houdt. 
•  Ja, ja, je kunt me nog meer vertellen. 
• Nooit, nooit ga ik daar nog eens naar toe! 
• Waar, o waar heb ik dat nu opgeslagen?
  

Climax / Anti-climax

• De opsomming wordt steeds krachtiger:
• 'Het was een troep, een bende, een zwijnenstal'
• Wat gebeurt er bij een anti-climax?
• De opsomming wordt steeds minder krachtig
• Ik heb enorm mijn best gedaan, nou ja gewoon mijn best gedaan of eigenlijk deed ik maar wat.

Opsomming (enumeratie)

• Wordt gebruikt om iets te benadrukken. Meestal zit er in de opsomming een climax of anticlimax. Minimaal 3 opsommingen.
• ‘Wat ben jij een miezerig, vervelend, irritant, misselijk ventje.’