1.1. Staatsvorming, burgerschap en centralisatie KORT


1.1 In de tijd van steden en staten:
Centralisatie en staatsvorming
1 / 16
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

This lesson contains 16 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson


1.1 In de tijd van steden en staten:
Centralisatie en staatsvorming

Slide 1 - Slide

Planning
  • Korte uitleg
  • Werken aan de opdrachten
  • werken aan PO

Slide 2 - Slide

Leerdoelen
  • Hoe kregen waterschappen rechten?

  • Hoe kregen burgers vrijheidsrechten en politieke rechten in de hoge en late middeleeuwen?

Slide 3 - Slide

Waterschappen





Zorgen nu voor voldoende en schoon water, onderhouden en versterken de dijken. 

Slide 4 - Slide

Tijd van steden en staten
  • Ontginnen gebieden --> dijken/dammen/kanalen
  • Hiervoor samenwerking nodig want onderhoud
  • Gevolgen overstroming groot
  • Waterschap: toezicht en beheer op ontgonnen gebieden
  • Hierdoor centralisatie
  • Steun door graven: financieel gewin + 'eigen grond' 

Slide 5 - Slide

Wat is centralisatie?

Slide 6 - Open question

Frankrijk rond 1500
  • Franse koning Lodewijk XI machtigste man van Frankrijk
  • Tienduizenden huursoldaten
  • Heft in zijn hele land belastingen
  • Maakt wetten die geldig zijn in zijn hele land
  • Regeert vanuit Parijs

Slide 7 - Slide

Vrijheidsrechten en politieke rechten

Hertogen zagen zichzelf eerst als alleenheersers maar:
  • Onderdanen nodig bij ontginning, geven daarom:
  • Vrijheidsrechten: eigendomsrechten van grond
  • Politieke rechten: inspraak bij waterbeheer.

Slide 8 - Slide

Stadsrechten
  • Vrijheidsrechten en politieke rechten aan steden gegeven
  • Wie profiteren?
  • Rijke inwoners met burgerrechten
  • Stadsrechten kosten geld → vorsten rijker → vorming staten (ambtenaren/legers/rechters)
  • Staatsvorming + centralisatie → bedreiging vrijheidsrechten en politieke rechten.

Slide 9 - Slide

spanningen patriciërs en gemeen
- Bestuur steden in handen van patriciërs (rijke vooraanstaande burgers), ca. 10% stadsbevolking
- patriciërs knopen banden met adel aan --> adellijke levensstijl
- onvrede onder gemeen: willen verandering bestuur en verbetering werkomstandigheden
- opstanden onder leiding van ambachtslieden

Slide 10 - Slide

Centraal bestuur
spanning tussen patriciers en de Heer
Door centralisatie krijgen de patriciers minder macht
Door beroepslegers ook minder macht voor de adel

Slide 11 - Slide

Staatsvorming
  • De koningen maakten van hun land één staat met één bestuur

  • Dit noemen we staatsvorming


Slide 12 - Slide

Dijkgraven en heemraden
De vervanger van de hertog in het waterschap is de Dijkgraaf.
Hij is de voorzitter van de heemraad - vertegenwoordigers uit de gemeente.

Omdat dit op meer plekken ontstaat en er veel overleg nodig is om zaken te regelen ontstaat een nieuwe term:
Het poldermodel

Slide 13 - Slide


Stadsrechten: welke zin klopt niet?
A
Recht om stadsmuren te bouwen
B
Recht op vrijstelling van belasting bij de heer
C
Recht om markten te organiseren
D
Recht op zelfbestuur

Slide 14 - Quiz

Nabespreking

Waarom aanwijzen verantwoordelijke moeilijk?
Wat zegt dat over verklaringen in geschiedenis?

Slide 15 - Slide

Huiswerk
Lees 1.1
Maak

Basis: 4 5 10 11 12 
 Herhalen: 1 2 
 Verdiepen: 13

Slide 16 - Slide